Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Şeyh Bedreddin Vâridât’ı: Bir Literatür Denemesi

Year 2018, Volume: 16 Issue: 31-32, 233 - 331, 18.03.2020

Semih Ceyhan Muhammed Akif Koç

Abstract

Osmanlı’nın ilk maktul şeyhi Bedreddin Simâvî’nin (ö. 823/1420) vâridlerden oluşan Vâridât adlı eseri tasavvuf anlayışını yansıttığı kadar, günümüze değin pek çok tartışmanın konusu olmuş, Osmanlı’da sûfî metafiziğin çarpıcı ve doğrudan bir ifadesi şeklinde algılandığı kadar, Cumhuriyet sonrası ideolojik araçsallaştırmanın mahkûmu haline gelmiş de bir metindir. Osmanlı’da Molla Abdullah İlâhî, Şeyh Yavsî, Nûreddinzâde, Muhammed Nûru’l-Arabî ve Harîrîzâde metnin şârihleri; Muhammed b. Ahmed ve Şeyhülislâm Kâzım mütercimleridir. Cumhuriyet sonrasında ise metne yönelik çalışmalarda bir artış söz konusudur. Makalede, Şerefeddin Yaltkaya, Mustafa Rahmi Balaban, Bezmi Nusret Kaygusuz, Abdülbaki Gölpınarlı, Cemil Yener, Necdet Kurdakul, İsmet Zeki Eyüboğlu, Vecihi Timuroğlu, Müfid Yüksel, Esad Korkmaz, Şaban Er ve Ahmet Güner Sayar’ın Vâridât çeviri ve incelemeleri değerlendirilmiştir. Makale sonuna ilk defa hazırlanan “Kronolojik Şeyh Bedreddin ve Vâridât Bibliyografyası” eklenmiş; çalışmaların yıllara göre dağılımı bir grafikle okurlara sunulmuştur.

Keywords

tasavvuf, osmanlı, cumhuriyet

References

• Bilal Dindar, “Bedreddin Simâvî”, DİA, 1992.