Mühendislik Formasyonlu İlahiyatçılar: Din ve Bilimi Birleştiren Yeni bir İlahiyat Fakültesi Modeli

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 63 - 75, 30.06.2022

Süleyman Oktar

Öz

İslam medeniyeti Orta Çağda bilim ve teknolojide diğer medeniyetlerden daha ileriydi. 16 yy. itibariyle bilimsel ve siyasi olarak Batı medeniyetinin gerisinde kaldı. Müslümanlar başlangıçta ilimleri bir bütün olarak görmekteydi, dini ve rasyonel bilimleri birlikte tahsil etmekteydi. Medreselerin yüksek eğitim kurumu olarak yaygınlaşması sırasında önemli bir hata yapıldı ve rasyonel bilimler müfredattan çıkarıldı. Rasyonel bilimlerin eğitimden dışlanması bilim ve teknolojide gerilemeye yol açtı. Dini ilimleri merkeze alan eğitim anlayışı ise beklenenin aksine dini ilerlemeyle sonuçlanmadı. İstenmeyen bir şekilde taassup ve dogmatizme yol açtı. Modern dönemde kapatılan medreseler yerine ilahiyat fakülteleri kuruldu. İlahiyat fakülteleri kurulurken medreselerde yapılan hata düzeltilmedi yani müfredata rasyonel bilimler ilave edilmedi. Bugün ilahiyat fakültelerinde dini ilimler yanında sosyal bilimlerin alt dalı olan kültür ve formasyon dersleri okutulmaktadır. Yapılması gereken ilahiyat fakültelerinde rasyonel yani deneysel bilimlerin de müfredata eklenmesidir. Bunun için en rasyonel bilim olan mühendislik bilimlerinin ilahiyat eğitimine dahil edilmesi uygun olacaktır. İlahiyat-mühendislik çift lisans eğitimi adını verdiğimiz bu programın birkaç pilot fakültede uygulanmasını önermekteyiz. Öğrenci kabul sınavının ise hem sayısal hem sözel bilim puanlarının dengeli bir kombinasyonunu esas alması gerekmektedir. Yine sadece İmam-Hatip liselerinden öğrenci kabul edilmesi öğrencilerin uyumu için önemlidir. Fakültede çift lisans programı dışında bir program uygulanmamalıdır aksi taktirde hocalar diğer programdaki öğrencilerle daha fazla ilgilenecektir. O İlahiyat fakültesinin sadece çift lisans programına tabi bir öğrenci topluluğu üzerinde uzmanlaşması en doğrusudur. Öğrencilerin çift lisans programını müstakil ilahiyat programından daha fazla tercih edeceğini düşünmekteyiz. Çünkü hem iş imkânı açısından hem de bilimsel ve kültürel yeterlilik açısından daha üstün bir program olması beklenmektedir. Mezun olan “mühendis ilahiyatçılar” daha yüksek özgüvene, daha güçlü bir motivasyona sahip olacaktır. Ayrıca onlar hadiselere daha bütüncül bakacaklar, problem çözme becerileri artacak ve yüksek bir yaşam disiplini kazanacaklardır. Bilim diline daha fazla hâkim olan bu yeni nesil ilahiyatçılar din görevlisi, öğretmen veya manevi danışman olarak toplumda daha fazla kabul göreceklerdir. Toplum dini değerleri daha kolay benimseyecek, bilimsel düşünceye daha çok destek verecektir. Böylece Müslümanlar olarak “devrimsel buluşlar” gerçekleştirme hedefimize daha kısa zamanda ulaşabileceğiz.

Anahtar Kelimeler

İslam, Bilim, İlahiyat, Mühendislik, Çift Anadal

اللاهوتيون الحاصلون على درجات في الهندسة: نموذج جديد لمدرسة اللاهوت يدمج الدين والعلم.

Öz

كانت الحضارة الإسلامية أكثر تقدمًا من الحضارات الأخرى في العلوم والتكنولوجيا في العصور الوسطى. بحلول القرن السادس عشر ، تخلفت عن الحضارة الغربية علمياً وسياسياً. في البداية ، اعتبر المسلمون العلوم كلية ودرسوا العلوم الدينية والعقلانية معًا. كان استبعاد العلوم العقلانية من المناهج الدراسية أثناء انتشار المدارس الدينية كمؤسسات للتعليم العالي خطأ تبعيًا أدى إلى تدهور العلوم والتكنولوجيا. على عكس التوقعات ، لم يؤد فهم التعليم المتمحور حول العلوم الدينية إلى تقدم ديني ، وأدى عن غير قصد إلى التعصب والعقيدة. تم إنشاء كليات اللاهوت بدلاً من إغلاق المدارس في العصر الحديث. لم يتم تصحيح الخطأ الذي وقع في المدارس عند إنشاء كليات اللاهوت. لم يتم إضافة العلوم العقلانية إلى المناهج الدراسية. اليوم ، إلى جانب العلوم الدينية ، يتم تدريس دورات الثقافة والتكوين ، وهي فروع فرعية للعلوم الاجتماعية ، في كليات اللاهوت. ما يجب القيام به الآن هو إضافة العلوم العقلانية والتجريبية إلى المناهج الدراسية في كليات اللاهوت. سيكون من المناسب تضمين العلوم الهندسية ، الأكثر عقلانية ، في تعليم اللاهوت. نقترح أن هذا البرنامج ، الذي نسميه التعليم اللاهوتي والهندسي ذو الدرجة المزدوجة ، ينبغي تنفيذه في عدد قليل من الكليات التجريبية. يجب أن يعتمد امتحان قبول الطالب على درجات علمية عددية ولفظية متوازنة. مرة أخرى ، يعتبر قبول الطلاب فقط من ثانويات الإمام الخطيب أمرًا ضروريًا لتحقيق الانسجام بين الطلاب. ألا يكون هناك برنامج آخر غير برنامج الشهادة المزدوجة في الكلية. خلاف ذلك ، سيكون الأساتذة أكثر اهتمامًا بالطلاب في البرنامج الآخر. سيكون من الأفضل لكلية اللاهوت أن تتخصص فقط في الطلاب الحاصلين على درجة مزدوجة. نعتقد أن الطلاب سيفضلون برنامج الدرجة المزدوجة أكثر من برنامج اللاهوت المستقل ، حيث من المتوقع أن يكون برنامجًا متفوقًا من حيث فرص العمل والكفاءة العلمية والثقافية. سوف يتمتع "اللاهوتيون المهندسون" المتخرجون بثقة أعلى بالنفس وحافز أقوى. بالإضافة إلى ذلك ، سوف ينظرون إلى الأحداث بشكل أكثر شمولية ، وستزيد مهاراتهم في حل المشكلات ، وسيكتسبون نظامًا عاليًا في الحياة. سيتم قبول هذا الجيل الجديد من اللاهوتيين ذوي الكفاءة الأكبر في لغة العلم أكثر في المجتمع كمسؤولين دينيين أو مدرسين أو مستشارين روحيين. سيتبنى المجتمع القيم الدينية بشكل أكثر كفاءة وسيقدم المزيد من الدعم للتفكير العلمي. وهكذا ، كمسلمين ، سنكون قادرين على بلوغ هدفنا المتمثل في تحقيق "الاختراعات الثورية" في وقت أقصر.

Anahtar Kelimeler

دين الاسلام،, علم, علم اللاهوت, هندسة, درجة مزدوجة

Theologians with Engineering Degrees: A New Theology School Model Integrating Religion and Science

Öz

The Islamic civilization was more advanced than other civilizations in science and technology in the Middle Ages. By the 16th century, it lagged Western civilization scientifically and politically. Initially, Muslims considered the sciences as holistic and studied the religious and rational sciences together. The exclusion of rational sciences from the curriculum during the spread of madrasahs as higher education institutions was a consequential mistake that led to the decline of science and technology. Contrary to expectations, however, the religious sciences-centered understanding of education did not result in religious progress, and it inadvertently led to bigotry and dogmatism. Theology faculties were established instead of the madrasahs closed in the modern period. The mistake made in madrasahs was not corrected when establishing theology faculties; rational sciences were not added back to the curriculum. Today, besides religious sciences, culture, and formation courses, which are sub-branches of social sciences, are taught in faculties of theology. What needs to be done now is to add rational and experimental sciences to the curriculum in theology faculties. It would be appropriate to include engineering sciences, which are the most rational, in theology education. We suggest that this program, which we call theology-engineering dual degree education, should be implemented in a few pilot faculties. The student admissions exam should be based on balanced numerical and verbal science scores. Again, accepting students only from Imam-Hatip high schools is essential for the harmony of students. There should be no other program than the dual degree program in the faculty. Otherwise, the professors will be more interested in the students in the other program. It would be best for the Faculty of Theology to specialize only in students in a dual degree program. We think that students will prefer the dual degree program more than the independent theology program, as it is expected to be a superior program in terms of both job opportunities and scientific and cultural competence. Graduated “engineer theologians” will have higher self-confidence and stronger motivation. In addition, they will look at events more holistically, their problem-solving skills will increase, and they will gain a high life discipline. This new generation of theologians with more proficiency in the language of science will be accepted more in society as religious officials, teachers, or spiritual advisers. Society will adopt religious values more efficiently and give more support to scientific thinking. Thus, as Muslims, we will be able to reach our goal of realizing “revolutionary inventions” in a shorter time.

Anahtar Kelimeler

Islam, Science, Theology, Engineering, Dual degree

Kaynakça

• Atasoy, Ö.A. and Girginer, N. (2006) ‘Endüstri Mühendisliği ve İşletme Bölümleri Öğrencileri Arasında Program Tamamlama ve Yakınlaştırma Uygulamaları: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Çift Anadal ve Yandal Programı Uygulama Örneği’, 1(1), pp. 13–25.
• Aykırı, K. and Aktuna, İ. (2021) ‘Çift Ana Dal Programına Kayıtlı Olan Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Bu Programa İlişkin Görüşleri’, Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), pp. 216–231.
• Çanakçı, A.A. (2015) ‘Cami Cemaatinin Din Görevlilerine Bakışı: Balıkesir Örneği’, Balıkesir İlahiyat Dergisi, 1(2), pp. 253–282.
• Cebeci, S. (2004) ‘Din Eğitiminde Medreseden Mektebe, Mektepten Nereye?’, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 6(10), pp. 197–201.
• Cengil, M. (2010) ‘Din görevlileri ve Kur’an kursu öğreticilerinin tükenmişlik Düzeleri’, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(3), pp. 79–101.
• Chaney, E. (2016) ‘Religion and the rise and fall of Islamic science,’ Work. Pap., Dep. Econ., Harvard Univ., Cambridge, MA [Preprint].
• ‘Çift Anadal Program Yönergesi’ (2022). Hitit Üniversitesi.
• Coşkun, M.A. (2010) Geleneksellik ve Modernlik Ekseninde Diyanet İşleri Başkanlığı Hizmet İçi Eğitim İhtisas Kursları. PhD Thesis. Marmara Universitesi (Turkey).
• Dallal, A. (2010) Islam, science, and the challenge of history. New Haven: Yale University Press.
• Genç, M.F. (2017) ‘Avrupa ve Türkiye’de ilahiyat fakülteleri lisans programları’, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(3), pp. 27–45.
• Gutas, D. (2012) Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement in Baghdad and Early’Abbasaid Society (2nd-4th/5th-10th c.). Routledge.
• Hamid, T. (2015) Report of Zakri Task Force on Science at Universities of the Muslim World. London and Islamabad: The Muslim World Science Initiative.
• Hopcan, S., Polat, E. and Adigüzel, T. (2014) ‘ÇİFT ANADAL PROGRAMINDA OKUYAN ÖĞRENCİLERİN GÖRÜŞLERİ: BİR DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI’, HAYEF Journal of Education, 11(2), pp. 287–299.
• İzgi, C. (2019) Osmanlı medreselerinde ilim: Riyazi ve tabii ilimler. Istanbul: Küre Yayınları.
• Karaman, D. (2021) ‘Yöneticilerine göre Anadolu İmam Hatip Liselerindeki program çeşitliliği ve proje okul uygulamasının değerlendirilmesi’, Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, (11), pp. 11–37.
• Kenan, S. (2013) ‘Türk eğitim düşüncesi ve deneyiminin dönüm noktaları üzerine bir çözümleme’, Osmanlı araştırmaları, 41(41), pp. 1–31.
• Kirman, M.A. and Demir, R. (2018) ‘İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Beklenti ve Sorunları: Mustafa Kemal Üniversitesi Örneği’, Antakiyat, 1(1), pp. 1–21.
• Kwon, S.-Y., Cho, N.H. and Son, M. (2018) ‘Convergence education of medicine and theology in a secular age, Education Sciences, 8(4), p. 201.
• Makdisi, G. (2018) Ortaçağ’da Yüksek Öğretim. Istanbul: Klasik Yayınları.
• Makdisi, G. (2019) Rise of Colleges. Edinburgh University Press.
• ‘Millî Savunma Üniversitesi Harp Okulları Yönetmeliği’ (2021). Millî Savunma Bakanlığı.
• Mimouni, J. (2015) Should Religion Be Kept Out of the Science Classroom? London and Islamabad: Muslim World Science Initiative, p. 83.
• Nursi, B.S. (2014) Münazarat. Manila: Risale Press.
• Öcal, M. (1986) ‘İlahiyat fakültelerinin tarihçesi’, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1).
• Oktar, S. (2021) ‘Islam and Science: Integration of Religion and Science to Build a Second Islamic Golden Age’, Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, (12), pp. 3–25.
• Oktar, S. (2022a) ‘Islam and Science: Muslims Should Settle on Mars, Venus and Beyond Space.’, Turkish Academic Research Review, in publishing.
• Oktar, S. (2022b) ‘Madrasity: A new model of Islamic higher education integrating religion and science inspired by madrasa and university.’, Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, in publishing.
• Okumuş, E. (2007) ‘İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Problemleri-Dicle Üniversitesi Örneği’, Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), pp. 59–94.
• Ören, M.F. (2019) ‘Dini Bilgi Üretiminin İki Farklı Konteksti: Medrese ve İlahiyatlar’, in. Uluslararası İslam Eğitimi Kongresi, İstanbul, pp. 157–172.
• Osmanoglu, C. (2017) ‘Türkiye’de Yüksek Din Eğitimi ve Kurumsal Yabancılaşma: İlahiyat Fakültesi Örneği’, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(43), pp. 197–262.
• Saliba, G. (2007) Islamic science and the making of the European Renaissance. Cambridge: MIT Press.
• Sezgin, F. (2016) Tanınmayan büyük çağ: İslam bilim ve teknoloji tarihi’nden. Istanbul: Timaş Yayınları.
• Starr, S.F. (2013) Lost Enlightenment. Princeton: Princeton University Press.
• ‘Tefsir’ (2022) TDV İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Temizyürek, K. and Derelioğlu, Y. (2004) ‘Üniversite öğrencilerinin cift anadal-yandal programlarına ilişkin tutumları’, HAYEF Journal of Education, 1(2), pp. 1–9.
• Uçar, R. (2017) ‘İlahiyat fakültesi öğrencilerinin profili, akademik eğilimleri ve aldıkları eğitime ilişkin memnuniyet algıları (inönü üniversitesi örneği)’, İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), pp. 105–178.
• Uzunpostalcı, M. (1994) ‘Ebû Hanîfe’, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 10(131–138).
• Yakuboğlu, K. (1996) Osmanlı medrese eğitimi ve felsefesi. Doktora Tezi. Marmara Universitesi.
• YÖKAkademik (2022) https://akademik.yok.gov.tr/.
• ‘Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Kılavuzu’ (2022). ÖSYM.