Religion, Ethics and Values Education in Youth

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 178 - 198, 31.12.2023

Mehmet Nas

Öz

The youth period, which takes place between childhood and adulthood, is an important stage that deeply affects human life in terms of developmental characteristics. In this stage, young people experience rapid developments in terms of their cognitive, affective and psychomotor developmental characteristics and are able to make more independent decisions compared to childhood. In addition to the unique developmental characteristics of this period, the loss of moral value and crisis of meaning experienced today on a local and global scale directly affect young people. In order to protect young people from the effects of the problems experienced/to be experienced, their spiritual aspects should not be ignored in the educational practices to be carried out for young people. Because one of the important functions of education is to develop the person morally and to ensure that he/she has human values. For this reason, it is necessary to pay attention to the developmental conditions of this stage and organize educational processes in this respect. Because no matter which program understanding is taken as a basis in education, it is unthinkable that the education made / to be made without paying attention to the developmental characteristics of the students will be successful. For this reason, in this study, why this period is important is examined in connection with the development of religion, morality and values of young people. In addition, explanations are given on how to conduct an effective religious, moral and value education for young people.

Anahtar Kelimeler

Education, Religious Education, Youth, Development, Religious and Moral Development, Value Education

الشباب الدين والأخلاق والقيم التربية

Öz

تعتبر فترة الشباب، التي تقع بين مرحلة الطفولة والبلوغ، مرحلة مهمة تؤثر بشكل عميق على حياة الإنسان من حيث الخصائص النمائيةخلال هذه المرحلة، يواجه الشباب تطورات سريعة من حيث خصائصهم التنموية المعرفية والعاطفية والحركية النفسية، ويمكنهم اتخاذ قرارات أكثر استقلالية مقارنة بالطفولة. وبالإضافة إلى الخصائص التنموية الفريدة لهذه الفترة، فإن فقدان القيم الأخلاقية وأزمة المعنى التي شهدناها على المستوى المحلي والعالمي اليوم تؤثر بشكل مباشر على الشباب. ومن أجل حماية الشباب من آثار المشاكل التي مروا بها أو سوف يواجهونها، لا ينبغي تجاهل جوانبهم الروحية في الممارسات التربوية للشباب. لأن من وظائف التربية المهمة تنمية الإنسان أخلاقياً والتأكد من تحليه بالقيم الإنسانية. ولهذا السبب لا بد من تنظيم العمليات التعليمية على هذا النحو مع مراعاة الظروف التنموية لهذه المرحلة. لأنه بغض النظر عن النهج البرنامجي المستخدم في التعليم، فمن غير المعقول أن يكون التعليم ناجحًا دون الاهتمام بالخصائص التنموية للطلاب. لذلك، في هذه الدراسة، يتم فحص سبب أهمية هذه الفترة من خلال ربطها بالتطور الديني والأخلاقي والقيمي للشباب. بالإضافة إلى ذلك، يتم تقديم توضيحات حول كيفية توفير التعليم الديني والأخلاقي والقيمي الفعال للشباب.

Anahtar Kelimeler

التعليم, ، التربية الدينية, الشباب, ، التنمية, التنمية الدينية والأخلاقية, تعليم القيم

Gençlik Dönemi Din, Ahlak ve Değerler Eğitimi

Öz

Çocukluk ve yetişkinlik dönemi içerisinde yer alan gençlik dönemi, gelişimsel özellikler bakımından insan yaşamını derinden etkileyen önemli bir evredir. Bu evrede genç, bilişsel, duyuşsal ve psikomotor gelişimsel özellikleri bakımından oldukça hızlı gelişmeler yaşamakta, çocukluk dönemine oranla daha bağımsız kararlar alabilmektedir. Bu dönemin kendine has gelişim özelliklerinin yanı sıra günümüzde yerel ve küresel ölçekte yaşanan ahlaki değer kaybı ve anlam bunalımı gençleri doğrudan etkilemektedir. Yaşanılan/yaşanılacak sorunların etkilerinden gençleri koruyabilmek için gençlere yönelik yapılacak eğitim uygulamalarında onların manevi yönlerinin göz ardı edilmemesi gereklidir. Zira eğitimin önemli işlevlerinden biri de kişiyi ahlaki yönden geliştirmek ve insani değerlere sahip olmasını sağlamaktır. Bu nedenle de bu evrenin gelişimsel şartlarına da dikkat edilerek bu minvalde eğitim süreçleri düzenlenmesi gereklidir. Çünkü eğitimde hangi program anlayışı temel alınırsa alınsın öğrencilerin gelişim özelliklerine dikkat edilmeden yapılan/yapılacak eğitimin başarıya ulaşması düşünülemez. Bu nedenle bu çalışmada, bu dönemin niçin önemli olduğu gençlerin din, ahlak ve değer gelişimleri ile bağlantı kurularak incelenmektedir. Ayrıca gençlerde etkili bir din, ahlak ve değer eğitiminin nasıl yapılması gerektiği ile ilgili açıklamalarda bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Din Eğitimi, Gençlik, Gelişim, Dinî ve Ahlaki Gelişim, Değer Eğitimi

Kaynakça

• Adamczyk, A. And Hayes, Brittany E. (2012). Religion and sexual behaviors: understanding the ınfluence of ıslamic cultures and religious affiliation for explaining sex outside of marriage. American Sociological Review, 77(5), 723-746.
• Akıncı, A. (2005). Hayatın anlamı ve din. İstanbul: Akademi Yayınları.
• Aksu, Ayşe B. (2000). Gençlik döneminde görülen bazı zararlı alışkanlıklar ve din. (Ed. Hayati Hökelekli), Gençlik dönemi ve eğitimi içinde (s. 49-71). İstanbul: Ensar Yayınları.
• Akyüz, İ. (2014). Türkiye’de gençlik, din ve değerler konusunda yapılan ampirik araştırmaların yöntem ve içerik analizi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(30), 183-202.
• Altaş, N. (2004). Gençlik dönemi din olgusu ve liselerde din öğretimi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Arslan Parlak, E. (2011). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi ders müfredatında ahlak ve değerler eğitimi. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Aslan, A. (2014). Ortaöğretim gençliğinin kimlik oluşumunda aile, din ve medyanın etkileri (çarşamba örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Avcı, N. (2007). Üniversite gençliğinin bireysel ve toplumsal değerlere ilgi ve bakışı: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği. (Ed. Recep Kaymakcan vd.), Değerler ve eğitimi içinde (s. 840-860). İstanbul: Dem Yayınları.
• Aydın, A. (2001). Gelişim ve öğrenme psikolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Aydın, B. vd., (2020). Eğitim psikolojisi (gelişim ve öğrenme). Ankara: Nobel Yayınları.
• Aydın, M.Z. (2013). Ahlak eğitimi ve öğretimi. (Ed. Recai Doğan ve Remziye Ege) Din eğitimi el kitabı. Ankara: Grafiker.
• Bacanlı, H. (2002). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bahadır, A. (2002). ”Ergenlik dönemi dinî şüphe ve tereddütler. (Ed. Hayati Hökelekli), Gençlik, din ve değerler psikolojisi içinde (255-306) Ankara: Ankara Okulu.
• Bahadır, A. (2002). Ergenlik döneminde dinî şüphe ve tereddütler. Gençlik, din ve değerler psikolojisi içinde (s. 273-293). İstanbul: Dem Yayınları.
• Bak, M. (2011). Çocuk gelişimi. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitim psikolojisi modern eğitimin psikolojik temelleri. Ankara: Ayyıldız Matbaası Yayınları.
• Başaran, İ.E. (1991). Eğitim psikolojisi modern eğitimin psikolojik temelleri. Ankara: Gül Yayınevi.
• Bayyiğit, M. (2003). Gençlerin dini inanç, ibadet ve problemlerine bağlamsal bir bakış. (Ed. Hayati Hökelekli), Gençlik dönemi ve eğitimi 2. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Bergson, H. (1962). Ahlak ile dinin iki kaynağı. (çev, Mehmet Karasan). Ankara: MEB Yayınları. Bilgili, F.M. (2005). Çocuğun din eğitiminde karşılaşılan güçlükler. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Bilgin, B. ve Selçuk, M. (1995). Din öğretimi özel öğretim yöntemleri. Ankara: Gün Yayıncılık.
• Bozkurt, V. (2000). Püritanizmden hedonizme yeni çalışma etiği. Bursa: Alesta Yayınları.
• Chiung M. Chen vd;, Trends in Underage Drinking in The United States, 1991–2011; National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (NI- AAA), 2013, 2 Şubat 2021 tarihinde https://www.niaaa.nih.gov/ adresinden erişildi.
• Clark, W. H. (1976). Ergenlik ve gençlik çağında din. (çev. Mehmet Dağ), Eğitim Hareketleri Dergisi, 12(256-257), 11-21.
• Clouse, B. (2000). Ergenlerde ahlak gelişimi ve cinsellik. (çev. Turgay Gündüz), Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(9), 715-753.
• Cüceloğlu, D. (2000). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çevik, Ş. (2005). Ergenlerde ölüm düşüncesi intihar ve din. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(9), 89-117.
• Çınar, F. (2019). Gençlik değerler ve bağımlılık profilleri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(43), 164-186.
• Çiftçi, N. (2003). Kohlberg’in bilişsel ahlak gelişimi teorisi: ahlak ve demokrasi eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-77.
• Çileli, M. (1986). Ahlak psikolojisi ve eğitimi, Ankara: V Yayınları.
• Çilingiroğlu, N. E. (1998). HIV/AIDS epidemisinin ekonomik yönü”, (Ed. Serhat Ünal), Güncel bilgiler ışığında HIV/AIDS içinde (s.224-244). Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi.
• Dam, H. (2015). Çocukluk dönemi din eğitimi. M. Köylü (Ed.), Gelişimsel basamaklarına göre din eğitimi içinde (s. 51–96). Ankara: Nobel Yayınları.
• Dodurgalı, A. (1996). Ailede çocuğun din eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları. Dünyada 40 saniyede bir kişi intihar ediyor 11 Ocak 2020 tarihinde https://www.dw.com/tr/d%C3%BCnyada-40-saniyede-bir-ki%C5%9Fi-intihar-ediyor/a-54874857 adresinden erişildi.
• Erdem M. ve Akman, Y. (2018). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretme. İstanbul: Arkadaş Yayıncılık.
• Ersoy, E. (2014). Değişen Değerler Dünyasında Gençliğin Ahlakla İmtihanı. 25 Nisan 2014 Uluslararası Gençler ve Değerler Sempozyumu, 270-290.
• Eserek, A. (1981). Eğitimin yeni tutum geliştirmede etkinlik derecesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Fonda, M. (2013). Potential ımpacts of religion and spirituality on first nation teenage fertility. the ınternational ındigenous policy journal, 4,(1), 1-13.
• Gökengin, D. (2012). Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklarda Epidemiyolojik Durum. Ankem Dergisi, 2(26), 189-197.
• Gümüş, E. (2015). Kohlberg'in ahlaki gelişim kuramına göre ortaokul öğrencilerinin ahlaki gelişim düzeyi ile cinsiyet rollerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Gündüz, T. (2010). Gençlik dönemi din eğitimi. M. Köylü (Ed), Gelişim basamaklara göre din eğitimi içinde (s. 65-104). Ankara: Nobel Yayınları.
• Güngör, Erol. (1995). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak, Ankara: Ötüken Neşriyat Yayınları.
• Gür, Bekir S. vd., (2012). Türkiye’nin gençlik profili, Ankara: SETA Yayınları.
• Hökelekli, H. (2016). Din psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Hökelekli, H. (1986). Ergenlik çağı davranışlarına din eğitiminin etkisi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 35-51.
• Hökelekli, H. (1991). Ölüm ve ölüm ötesi psikolojisi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(1), 151-165.
• Hökelekli, H. (2010). Çocuk genç aile psikolojisi ve din. İstanbul: Dem Yayınları.
• Hökelekli, H. (2011). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Hökelekli, H. (2017). Din psikolojisine giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Hökelekli, H. (2018). Gençlik, din ve değerler psikolojisi. İstanbul: Dem Yayınları.
• Jersild, A. (1978). Gençlik psikolojisi, (İbrahim N. Özgür çev.). İstanbul: Takıloğlu Matbaacılık ve Ambalaj Sanayi.
• Karaca, F. (2007). Dini gelişim teorileri. İstanbul: Dem Yayınları.
• Kaya, M. (1997). Kişilik özelliklerinin ahlaki yargı üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Din Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4, 185-200.
• Kaya, Z. (2015). Türk toplumunda inanç gelişimi ve din eğitimi. İstanbul: Dem Yaayınları.
• Kılıç, R. (2012). Ahlakın dini temeli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Koç, M. vd. (2001). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kohen, S. (2012). Gençlerin bekârete bakışı. Tempo Dergisi, 43, s.90-115.
• Köknel, Ö. (2001). Kimliğini arayan gençliğimiz. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Köylü, M. (2003). Çocukluk dönemi ahlak gelişimi. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 12, 69-87.
• Köylü, M. (2004). Çocukluk dönemi dini inanç gelişimi ve din eğitimi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45, 37-54.
• Köylü, M. (2004). Küresel bağlamda değerler eğitimine duyulan ihtiyaç. (Ed. Recep Kaymakcan vd.,) Değerler ve eğitimi içinde (s. 287-309). İstanbul: Dem Yayınları.
• Köylü, M. (2007). Ruh sağlığı ve din ilişkisi: batı toplumu açısından bir değerlendirme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23, 65-92.
• Kula, M.N. (2002). Gençlik döneminde kimlik ve din. (Ed. Hayati Hökelekli), Gençlik, din ve değerler psikolojisi içinde (s. 31-70) Ankara: Ankara Okulu.
• Kurt, A. (2009), Dindarlığı etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 1-26.
• Mehmeoğlu, Y. (2003). Erken çocuklukta din ve ahlak gelişimi, erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Meydan, H. (2015). Din eğitiminde manevi boyut. İstanbul: Dem Yayınları.
• Nevzat Tarhan, “Üç Yuva Yıkıcı”, 14 Ocak 2021 tarihinde http://www.e-psikiyatri.com/uc-yuva-yikici-34382 adresinden erişildi.
• OECD. (2012). Health at a Glance: Europe 2012, OECD Publishing, 20-30
• Oruç, C. (2015). Erken çocukluk dönemi din eğitimi. (Ed. Mustafa Köylü) vd., Gelişimsel basamaklarına göre din eğitimi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Özeri, Z.N. (2004). Okul öncesi dönemde ahlak gelişimi ve din eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları.
• Peker, H. (1993). Din psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sakallı N. vd., (2001). Evlilik öncesi yaşanan cinsel ilişkiye ve kadınların evlilik öncesi cinsel ilişkide bulunmasına karşı tutumlar. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 22, 15-29.
• Samuk, F. (1982). Çeşitli yaş gruplarında intihar teşebbüsü nispeti ve seçilen vasıtalar. Yeni Symposium Dergisi, 20(1), 21-28.
• Sarıçam, H. vd. (2014). Ergenlerde insani değerler ve ahlaki olgunluk arasındaki ilişkinin incelenmesi” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 11(1), 1325-1342.
• Selçuk, Z. (2004). Eğitim psikolojisi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Straughan, R. (2008). Ahlaki gelişim, dini düşünce ve davranışlar. (çev: Abdulvahit İmamoğlu, Tuncay Aksöz) Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(17), 17-24.
• Şemin, R. (1979). Çocukta ahlaki gelişim ve ahlaki yargı. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• TBMM, Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyon Raporu, Ankara, 2008.
• Turan, İ. (2013). Gençlik döneminde görülen ahlaki sorunlar karşısında din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin yeri. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 40(2), 271-294.
• Türkiye’de intihar, 11 Ocak 2020 tarihinde https://sites.google.com/view/verilerleturkiyedeintihar/ana-sayfa adresinden erişildi.
• Türkiye'nin alkol ve uyuşturucu raporu 11 Ocak 2021 tarihinde https://www.haberturk.com/iste-turkiye-nin-alkol-ve-uyusturucu-raporu-2167255 adresinden erişildi.
• Türküz, R. (2009). Okul öncesi dönemde dini gelişi ve eğitimi (James w. Fowler'ın inanç gelişimi teorisi bağlamında bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, 11 Ocak 2021 tarihinde https://www.psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/45/uyusturucu-madde-bagimliligi, adresinden erişildi.
• Vergote, A. (1981). Ergenlikte din (Erdoğan Fırat çev.). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(1), 583-592.
• World Health Organization, “Youth Violence and Alcohol”, 09 Ocak 2020 tarihinde http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/factsheets/fs_youth.pdf, adresinden erişildi.
• Yalın, M. ve Can, F. (2007). Gençler hayatı nasıl algılıyor?. Diyanet Aylık Dergisi, 193, (2007), 5-7.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din. Adana: Karahan Kitabevi.
• Yavuz, K. (2013). Günümüzde inancın psikolojisi. Ankara: Boğaziçi Yayınları.
• Yavuzer, H. (1997). Çocuk ve suç. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik çağı ruh sağlığı ve ruhsal sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Yüksel, L. (1995). Üniversiteli kız öğrencilerde cinsel ahlak ile dini inanç ve tutumların ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa).
• Zara, A. ve İnci, M. (2008). Aile içi şiddet konusunda bir derleme. Türk Psikoloji Yazıları, 11(22), 81-94.
• Zastrrow C. vd. (2016). İnsan davranışları ve sosyal çevre. İstanbul: Nika Yayınevi.