DETERMINATION OF EFFECTIVE METEOROLOGICAL PARAMETERS IN FORECASTING, WINTER WHEAT YIELDS OF STATE FARMS LOCATED IN CENTRAL ANATOLIA

Yıl 1995, Cilt: 4 Sayı: 1, - , 01.03.1995

Muzaffer Avcı Vedat Uzunlu

Öz

Forecasting of wheat yield and determinatian of effective weather  parameters on grain yield are very important for wheat production and the activities in agricultural economy in Turkey. The objective of this paper was to find out most critical weather parameters affecting wheal yield and thereby to predict yield by employing multiple regression analysis. The wheat yields and monthly precipitation and temperatures of 5 seasons (1989-1994) obtained from State Farms located in different parts of the Central Anatolia were used. Results showed that November precipitation x temperature interaction, April + May rainfall, and June temperature were positive impact on yield.However, single effect of November rainfall had negative effect. The favorable effect of the interaction of November rainfall and temperature may result from the beneficial impacts of it on germination, emergence or the development of the wheat crop. The reason of this kind of explanation because, the emergence of wheat crop in Central Anatolia has been completed in one year out of two. This means that November is an important month in terms of wheat establishment and development. Positive effect of June temperature on grain yield may account for the increase in kernel weight by encouraging protein and carbohydrate synthesis.

This study emphasizes the importance of pre-winter conditions of the Central Anatolia on winler wheat yield and interactions among weather parameters that should be included as independent variables in weather- yield interrelation studies.

Anahtar Kelimeler

Forecasting of wheat yield, weather parameters; rainfall; temperature

TİGEM ORTA ANADOLU ÇİFTLİKLERİNDE BUĞDAY VERİMİ TAHMİNİ VE ETKİN METEOROLOJİK PARAMETRELERİN SAPTANMASI

Öz

Buğday verimlerinin ön tahmini ve verimi etkileyen başlıca meteorolojik faktörlerin tespit edilmesi üretim ve tarımsal ekonomik faaliyetler açısından özellikle ülkemiz için çok önemli bir yere sahiptir. Orta Anadolu'da yer alan TİGEM' e bağlı tarım işletmelerinden 1989-1994 yıllarında elde edilen buğday verimleri ile sözkonusu yıllara ait aylık yağış ve sıcaklık değerleri kullanılarak yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda buğday verimi üzerinde, kasım ayı yağışı ve sıcaklığı interaksiyonu, nisan + mayıs ayları yağış toplamı ve haziran ayı ortalama sıcaklığı olumlu etkide bulunurlarken kasım ayı yağışı yalnız başına verimi azaltıcı bir rol oynamıştır. Kasım ayında sıcaklık ve yağışın birlikte olumlu etkiye sahip olmaları bitkinin çıkış ve gelişmesini artırmasına etkisine bağlanmıştır. Bu şekilde yorumun nedeni Orta Anadolu şartlarında çıkış yaklaşık her iki yılda bir bu ay içinde tamamlanmasıdır. Haziran ayı ortalama hava sıcaklığı çiçeklenme ve tane doldurma dönemindeki buğday bitkisinde protein ve karbonhidrat sentezini artırarak verimi artırdığı şeklinde açıklanmıştır. Araştırma verim üzerinde kış öncesi yağış ve sıcaklıkların etkili olduğunu, bu tip çalışmalarda üzerinde çalışılan parametrelerin birlik etkilerinin de incelenmesi gerekliği sonucunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Buğday verim tahmini; meteorolojik faktör; yağış; hava sıcaklığı

Kaynakça

• GÜLER M. 1987. Orta Anadolu yıllık meteorolojik verileri ve buğday verimi ilişkisi ve bu ilişkinin verim tahmininde kullanılması. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 ekim 1987. TÜBİTAK-TOAG. S.271-279.
• BENLİ E. ve A. TOKGÖZ, 1981b İklim verilerinden yararlanarak buğday üretiminde verim tahmini. Buğdaydan Ekmeğe Kongresi. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayınları:26/3, Ankara.
• KAÇAR B, 1989. Bitki Fizyolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı. Yayın no: 1153, Ders kitabı no:323. S.364.
• KODAL S., E. BENLİ, A. TOKGÖZ, A. BALABAN. 1987. Orta Anadolu iklim koşullarında buğday veriminin tahinini. Türkiye Tahıl Sempozyumu. 6-9 ekim 1987. TÜBİTAK-TOAG. S.281-292.
• MANN C. K. 1977. The impact of technology on wheat production in Turkey ODTÜ Gelişme Dergisi, 1977 kış, Ankara.
• PINTUS M. J. and Y SAR-SHALOM. 1978. Dry matter accumulation in the grains of wheat (Triticum aestivum L.) cultivars differing in grain weight. Ann. Bot., 42:469-471.
• SÖNMEZ N., E. BENLİ, S. KODAL, VE A. TOKGÖZ. 1982. Meteorolojik verilere dayanan ürün tahmini. Hasat Öncesi ve Hasat Sonrası Ürün Kayıpları Semineri. 13-17 Aralık, Ankara.