Fransa’da ilk ikamet elçiliğinin kurulması çalısmaları ve ilk ikamet elçimiz Seyyid Ali Efendi’nin Paris Büyükelçiliği (1797 – 1802) sürecinde Osmanlı – Fransız Diplomasi iliskileri

Yıl 2012, Cilt: 31 Sayı: 51, 63 - 92, 01.05.2012

Nihat Karaer

https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000508

Cited By: 1

Öz

III. Selim’in diplomasi alanında başlattığı yeniliklerden en önemlisi diyebileceğimiz ikamet elçiliklerinin kurulmasıyla dış dünyada olup bitenler, yabancılardan değil bizzat elçilerimizin raporlarından izlenmiştir. Bu bağlamda III. Selim’in başlattığı Osmanlı - Fransız diplomasi ilişkileri ile de devlet kendi gerçeğinin farkına varmıştır. Bu da Osmanlı Đmparatorluğu’nun dış ilişkilerinde kendi kendine yetecek bir durumda olmadığının anlaşılması ve devletlerarası dengelerden faydalanmak suretiyle varlığını devam ettirmek için bir çaba göstermesi gereğinin kavranmasıdır. Fransa’nın Mısır’ı işgali hareketi, yalnız Osmanlı Devleti ile Fransa arasında bir mücadele olarak kalmayıp, Avrupa’nın büyük devletlerinden Rusya ve Đngiltere’nin de müdahalesine yol açmıştır. Bu müdahale ile sorun uluslararası bir boyut kazanarak, Avrupa ilişkilerinin yeni esaslar çerçevesinde kurulmasına sebep olmuştur

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Fransa, Büyükelçi, diplomasi

Les Travaux Pour La Fondation De La Première Ambassade Permanente En France Et Les Relations Diplomatiques TurcoFrançaises Durant Le Mandat De Notre Premier Ambassadeur A Paris (1797-1802) Seyyid Ali Efendi

Öz

L’une des plus importantes réformés réalisées par Selim III. Dans le domaine de la diplomatie a été la création des ambassades résidentielles à l’étranger. Ainsi on a pu suivre de près tout ce qui se passe dans les pays étrangers. Grâces aux relations diplomatiques franco - ottomanes que Selim III. a fait commencer, L’Empire Ottoman a été en mesure de s’apercevoir de sa propre capacité et situation. On avait bien compris que l’Etat Ottoman n’était plus auto – suffisant dans la gestion de ses relation étrangères et qu’il était nécessaire de déployer de grand efforts, de manipuler et profiter des équilibres internationaux pour pouvoir faire durer son existence. L’occupation de l’Egypte par les Français, n’était pas restée seulement comme une lutte entre la France et l’Empire Ottoman, a également provoqué les interventions de l’Angleterre et la Russie. Par ces interventions, le problème, revêtant d’une dimension internationale, a motivé l’établissement de relation européenne selon de nouveaux critères

Anahtar Kelimeler

Ottoman, France, ambassadeur, diplomatie.

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Hatt- ı Humayunlar
• Fransa Dışişleri Bakanlığı Arşivleri (Quai d’Orsay) (MAE)
• Correspondance Politique – Turquie : 193, 194, 195, 197, 199, 200, 203.
• Memoire Et Document – Turquie: Tome, 13, 15, 16, 19, 21, 22, 30. Gazeteler Journal Des Debats Basılı Eserler
• Ahmed Rasim, Osmanlı Tarihi (Günümüz Türkçesiyle yayına hazırlayan Hakkı Dursun Yıldız), İstanbul 1967
• Ahmet Refik, Moralı Esseyid Ali Efendi’nin seyahatnamesi T.O.E.M. C III., İstanbul 1328.
• ALTUNİŞ-GÜRSOY, Belkıs, Amedi Galib Efendi Sefaretnamesi, ERDEM, Aydın Sayılı Özel Sayısı III. C. 9, S. 27, Ankara Ocak 1999, s. 911-941
• ARIKAN, Zeki, Avrupa Tarihi III, 18. ve 19. Yüzyıl, İzmir 1994
• ARMAOĞLU, Fahir, 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914) T.T.K., Yay., Ankara 1997
• BACQUE - GRAMMONT, Jean Louis, KUNERALP, Sinan, HITZEL, Fréderic, Représentant Permanents de la France en Turquie (1536-1991) et de la Turquie en France (1797-1991) , İstanbul - Paris 1991
• BAĞIŞ, Ali İhsan, İngiltere’nin Osmanlı İmparatorluğu’nun Toprak Bütünlüğü Politikası ve Türk Diplomasisinin Çaresizliği, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.45-54, T.T.K., Yay., Ankara 1999
• BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma (Yayına Hazırlayan: Ahmet KUYAŞ), Y.K.Y., İstanbul 2003
• BEYDİLLİ, Kemal, Osmanlı ve Avrupa Devletleri Arasında İttifaklar ve Siyasi Ahlak (1790-1856), Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.35-43, T.T.K., Yay., Ankara 1999
• Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, Tertib-i Cedid, 2.Baskı C. V, VI, İstanbul 1309
• ÇADIRCI, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, T.T.K., Yay., Ankara 1991
• DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.4, İstanbul 1972
• ERCAN, Yavuz, Seyyid Emin Mehmet Vahit Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi, Osmanlı Tarihi Araştırmaları Merkezi Dergisi, OTAM, S.2, Ocak 1991, ss.73- 125, Ankara 1991
• GAOULTIER–KURHAN, Caroline, Mehmet Ali Et La France 1805-1849, Maisonneuve & Larose, Paris 2005
• HERBETTE, Maurice, Fransa’da İlk Daimî Türk Elçisi “Moralı Esseyit Ali Efendi” (1797-1802), (Çeviren: Erol Üyepazarcı) , Pera Turizm ve Tic. A.Ş. Yay, İstanbul 1997
• İNALCIK, Halil, Türk Diplomasi Tarihinin Sorunları, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss. XV- XVIII, T.T.K., Yay., Ankara 1999
• JONQUİERE De La, Histoire De L’Empire Ottoman Depuis son Origines Jusqu’à Nos Jours. Paris 1914.
• KARAL, Enver Ziya, Yunan Adalarının Fransızlar Tarafından İşgali ve Osmanlı Rus Münasebatı, İstanbul 1937
• KARAL, Enver Ziya, Fransa – Mısır ve Osmanlı İmparatorluğu (1797-1802), İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul 1938
• KARAL, Enver Ziya, Selim III.’ün Hat-tı Hümayunları, - Nizam-ı Cedid - , 1789- 1807, Türk Tarih Kurumu Yay. 2.Baskı, Ankara 1988
• KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi Cilt V., Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856), Türk Tarih Kurumu Yay. 6.Baskı, Ankara 1994
• KARAL, Enver Ziya, Tanzimattan Evvel Garplılaşma Hareketleri, Tanzimat I., M.E.B Yay., İstanbul 1999
• KOLOĞLU, Orhan, Fransız Devriminin Osmanlı Diplomasisinde Yarattığı Hareketlilik, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.13-19, T.T.K., Yay., Ankara 1999
• KURAN, Ercümend, Avrupa’da Osmanlı İkamet Elçiliklerinin Kuruluşu ve İlk Elçilerin Siyasi Faaliyetleri 1793-1821, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1968
• KURAN, Ercümend , “Osmanlı İmparatorluğu’nda Yenileşme Hareketleri”, Türk Dünyası El Kitabı, Seri: 1, S. 5, Ankara 1976
• KURAN, Ercümend, 1793-1811 Döneminde İlk Osmanlı Mukim Elçilerinin Diplomatik Faaliyetleri, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.55-59, T.T.K., Yay., Ankara 1999
• LEWİS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, (Çeviren: Metin KIRATLI), T.T.K., Yay., Ankara, 1993
• MANTRAN, Robert, Histoire de l’Empire Ottoman, Paris 1989
• Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmani, Yayıma hazırlayan Nuri Akbayar, c.1, İstanbul 1996, s.254-255
• RAYMOND, André, Egyptiens et Français au Caire au XVIIIe Siécle, Le Caire 1988
• SOLÉ, Robert, Bonaparte à la conquête de l’Egypte, Edition du Seuil, avril 2006 Paris
• SOYSAL, İsmail, Fransız İhtilali ve Türk-Fransız Diplomasi Münasebetleri (1789- 1802), T.T.K., Yay., Ankara 1987
• SÜSLÜ, Azmi, Osmanlı-Fransız Diplomatik İlişkileri, 1798-1807, Belleten C. XLVII., S.185, Ocak 1983, ss.259-279, T.T.K., Yay., Ankara 1984
• SÜSLÜ, Azmi, Osmanlı İmparatorluğunu Paylaşma Projeleri, 1807-1812, Belleten C. XLVII., S.187, Temmuz 1983, ss.745-774, T.T.K., Yay., Ankara 1984
• TUNCER, Hüner, 19.Yüzyılda Osmanlı Avrupa İlişkileri (1814-1914) , Ümit Yay., Ankara 2000
• UNAT, Faik Reşat, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, (Tamamlayıp Yayımlayan: Bekir Sıtkı Baykal) T.T.K., Yay., 3.Baskı, Ankara 1992
• UZUNÇARŞILIOĞLU, İ.Hakkı, Âmedi Galib Efendinin Murahhaslığı ve Paristen Gönderdiği Şifreli Mektuplar, Belleten No.II’den Ayrı Basım, İstanbul 1937
• YERASIMOS, Stefanos, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, Kitap I, Bizanstan Tanzimata (Türkçesi: Babür Kuzucu), Belge Yayınları 5. Baskı, İstanbul 1986
• YERASIMOS, Stéphane, Deux Ottomans à Paris Sous le Directoire et l’Empire Relations d’ambassade, Sinbad, 1998 Paris