HİTİT METİNLERİNDE AKAD ÇAĞI İLE İLGİLİ KAYITLAR

Yıl 2019, Cilt: 38 Sayı: 66, 1 - 66, 30.09.2019

Kurtuluş Kıymet

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.495966

Cited By: 1

Öz

Akad Devleti’ni
inceleyen günümüz tarihçileri için işin zor kısmı, ilgili belgelerin çoğunun,
bu devletin yıkılışından sonraki döneme tarihlenmesinden kaynaklanmaktadır.
Sargon dönemi yazıtları neredeyse hiçbir şekilde doğrudan günümüze
ulaşmamıştır. Naramsin yazıtları ise ülkenin her yerinden gelmektedir, ancak
bunlar güvenilir bir kronolojik sıra ile düzenlenememektedir. Akad Devleti’nden
sonraki yıllarda, her iki kralın askeri seferleri akıllardan asla silinmemiş ve
yüzyıllarca kaydedilmiştir. Özellikle Eski Babil Çağı’nda kâtipler Sargon ve
Naramsin’in Güney Mezopotamya kentlerinde diktikleri stellerin üzerindeki
yazıtları kil tabletlere kaydetmeye başlamışlardır. Anadolu’da da M.Ö. 2.
binde, önce Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda ardından Hitit Devleti döneminde
Akad kralları hakkında efsaneler, çiviyazılı belgelerde kendine yer bulmuştur.
Kültepe’den Akadlı Sargon’la ilgili bir tablet bunun örneklerinden biridir.
Hitit Çağı’na geldiğimizde ise bu konu ile ilişkili belgeler biraz daha
çeşitlilik kazanmıştır. Bunlar arasında I. Hattušili’nin yıllıkları, šar
tamhari metinleri, Naramsin efsaneleri, Hurrice-Hititçe bir büyü metni ve
Gurparanzah Destanı yer almaktadır. Bu belgeler Akadca, Hititçe ve Hurrice
yazılmışlardır. Bahsi geçen metinler arasında Sargon ve Naramsin ile ilgili en
etraflı bilgileri, Kültepe metni, šar tamhari metinleri, 17 Düşman Kral ve
Kutha Efsanesi’nde buluruz.

Anahtar Kelimeler

Akad Devleti, Sargon, Naramsin, Savaşın Kralı, Hititler

RECORDS RELATED TO AKKADIAN PERIOD IN THE HITTITES’ TEXTS

Öz

The difficult part for contemporary historians to study the Akkadian state is that most of the relevant documents are related to the date of the next turn after the collapse of this state. Texts written during the lifetime of Sargon hardly survive. 

Naramsin inscriptions come from all over the country, but they can not be arranged in a reliable chronological order. In the years following the Akkadian state, the military expeditions of both kings were not forgotten and continued to be recorded for centuries. Particularly, the scribers began to record the inscriptions on the tellas of Sargon and Naramsin in the cities of southern Mesopotamia on clay tablets in the Old Babylonian Age. In Anatolia, the legends about the Akkadian kings were first written in cuneiform documents in the period of Assyrian Trade Colonies and then, in Hittite State in the 2nd millenium BC. A tablet from Kültepe about Akkadian king Sargon is one of his examples. Documents related to this issue in the Hittite Age have become more diversified. These are the annals of Hattušili I.,šar tamhari texts, the legends about Naramsin, the šarrena ritual and the heroic deeds of Gurparanzah.

These documents were written in Akkadian, Hittite and Hurrian. We find the most comprehensive information about Sargon and Naramsin in Kültepe text, šar tamhari texts, Seventeen Kings and Cuthean Legend.

Anahtar Kelimeler

Akkadian Empire, Sargon, Naram-Sin, King of Battle, Hittites

Kaynakça

• Modern Eserler:
• Adalı, S. F.– Görgü, A. T., Sümer Kral Destanları: Enmerkar – Lugalbanda, İş Bankası Kültür Yay., İstanbul, 2016.
• Ahmed, K. M., The Beginnings of Ancient Kurdistan (c. 2500-1500 BC): A Historical and Cultural Synthesis, Leiden University Dissertation, 2012.
• Akdoğan, R., “Gurparanzah Destanına Birleşen Yeni Tablet Parçası”, Archi A. − Francia R. (ed.), VI Congresso Internazionale di Ittitologia, Roma, 5-9 settembre 2005, Parte I, (SMEA 49), Roma, 2007, s. 1-20.
• Algaze, G., “Period IV: The Middle-Late Part of the Early Bronze Age”, Edited by G. Algaze, Town and Country in Southeastern Anatolia. Vol. II: The Stratigraphic Sequence at Kurban Höyük. Text (OIP 110), Chicago, 1990, s. 311-367.
• Alp, S., Beiträge zur Erforschung des hethitischen Tempels. Kultanlagen im Lichte der Keilschrifttexte. Neue Deutungen, TTK. Yay., Ankara, 1983.
• Alp, S., Hitit Çağı’nda Anadolu. Çiviyazılı ve Hiyeroglif Yazılı Kaynaklar, Tübitak Yay., Ankara, 2001.
• Alster, B. – Oshima, T., “Sargonic Dinner at Kaneš: The Old Assyrian Sargon Legend”, Iraq 69, 2007, s. 1-20.
• Archi, A., “Nawar-taḫe, King of Purušhanda”, Nouvelles Assyriologiques Brèves et Utilitaires 4, 2000, s. 67.
• Bachvarova, M. R., “From “Kingship in Heaven” to King Lists: Syro-Anatolian Courts and the History of the World”, JANER 12, 2012, s. 97-118.
• Bachvarova, M. R., “Adapting Mesopotamian Myth in Hurro-Hittite Rituals at Hattuša: IŠTAR, the Underworld, and the Legendary Kings”, Collins B. J. − Michalowski P. (ed.), Beyond Hatti – A Tribute to Gary Beckman, Lockwood Press, Atlanta, 2013, s. 23-44.
• Bachvarova, M. R., From Hittite to Homer. The Anatolian Background of Ancient Homeric Epic, Cambridge University Press, Cambridge, 2016.
• Barjamovic, G., “Sites, routes and historical geography in central Anatolia,” Ed.: I. Singer, Ipamati kistamati pari tumatimis: Luwian and Hittite Studies Presented to J. David Hawkins on the Occasion of his 70th Birthday, Emery and Claire Yass Publications in Archaeology, Tel Aviv, 2010, s. 10–25.
• Barjamovic, G., A Historical Geography of Anatolia in the Old Assyrian Colony Period, Carsten Niebuhr Institute of Near Eastern Studies, University of Copenhagen: Museum Tusculanum Press, Copenhagen, 2011.
• Bayram, S. – Kuzuoğlu, R., “Kültepe Metinlerinde Geçen Yeni Yer Adları ve Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası”, XVI. Türk Tarih Kongresi. 20 – 24 Eylül 2010, Ankara, 1. Cilt, TTK Yay., Ankara, 2015, s. 225-244.
• Beckman, G., “Sargon and Naram-Sin in Hatti: Reflections of Mesopotamian Antiquity among the Hittites”, Kuhn D. − Stahl H. (ed.), Die Gegenwart des Altertums - Formen und Funktionen des Altertumsbezugs in den Hochkulturen der Alten Welt, Heidelberg, 2001, s. 85-91.
• Bilgen, Nejat A. – Bilgen, Zeynep – Çırakoğlu, Semra, “Erken Tunç Çağı Yerleşimi (V. Tabaka)”, Ed. A. Nejat Bilben, Seyitömer Höyük I, Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul, 2015, s. 119-186.
• Black, J. – Cunningham, G. – Robson, E. – Zólyomi, G., The Literature of Ancient Sumer, Oxford University Press, New York, 2004.
• Bryce, T., The Routledge Handbook of the Peoples and Places of Ancient Western Asia: The Near East from the Early Bronze Age to the Fall of the Persian Empire, Routledge, London, 2009.
• Cooper, J. – Heimpel, W., “The Sumerian Sargon Legend”, JAOS 103/1, 1983, s. 67-82.
• De Lapérouse, J.-F., “Lost-Wax Casting”, Edited by Joan Aruz, Art of the First Cities: The Third Millenium B.C. from the Mediterranean to the Indus, Metropolitan Museum of Art, New Haven and London, 2003, s. 210-223.
• Demir, B. – Abay, E. – Sevin, V., “Harput Kabartması: Anadolu Uygarlıklarına Yeni Bir Katkı”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 153, 2016, s. VII-XVI.
• Dijkstra, M., “Prophets, Men of God, Wise Women: Dreams and Prophecies in Hittite Stories”, Edited by Bob Becking – Hans M. Barstad, Prophecy and prophets in stories: papers read at the fifth meeting of the Edinburgh Prophecy Network, Utrecht, October 2013, Brill, Leiden – Boston, 2015, s. 12-25.
• Dönmez, Ş., “Kızılırmak Havzası ve Yakın Çevresinin Öntarih Dönemi Etnik Yapısı”, Editörler: Sedat ERKUT / Özlem SİR GAVAZ, ANTAHŠUMSAR “ÇİĞDEM” Studies in Honour of Ahmet Ünal / Ahmet Ünal Armağanı, Arkeoloji ve Sanat Yay., Ankara, 2016, s. 123-148.
• Eliade, M., Mitlerin Özellikleri, Çev. Sema Rifat, Alfa Yay., İstanbul, 2016.
• Erol, H., “Asur Ticaret Kolonileri Devrinde Anadolu Şehir Devletlerinin İdari Yapısı”, 38. ICANAS. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi 10-15.09.2007 Ankara/Türkiye, III. Cilt, Ankara, 2012, s. 1305-1315.
• Ertem, H., Boğazköy Metinlerine Göre Hititler Devri Anadolu’sunun Florası, TTK Yay., Ankara, 1987.
• Foster, B. R., Before the Moses. An Anthology of Akkadian Litarature, Md CDL Press, Bethesda, 2005.
• Frayne, D., “Notes on a new inscription of Šar-kali-šarrī”, Annual Review of the Royal Inscriptions of Mesopotamia Project 2, 1984, s. 23-27.
• Frayne, D., Sargonic and Gutian Periods (2334–2113) (RIME 2), Toronto and London, 1993.
• Frayne D., Presargonic Period (2700-2350 BC) (RIME 1), University of Toronto Press, Toronto-Buffalo, 2008.
• Gelb, I. J., Inscriptions from Alishar and Vicinity (OIP 27), University of Chicago Press, Chicago, 1935.
• Gelb, I. J., Sargonic Texts from the Diyala Region (MAD 1), University of Chicago Press, Chicago, 1952.
• Gilan, A., “Epic and History in Hittite Anatolia: In Search of a Local Hero”, Edited by David Konstan and Kurt A. Raaflaub, Epic and History, Blackwell Publishing, Singapore, 2010, s. 51-65.
• Gough, M. A., “Historical Perception in the Sargonic Literary Tradition. The Implications of Copied Texts”, Rosetta 1, 2006, s. 1-9.
• Grayson, A. K., “The Empire of Sargon of Akkad”, AfO 25, 1974/1977, s. 56-64.
• Gurney, O. R., “The Sultantepe Tablets (Continued). IV. The Cuthean Legend of Naram-Sin”, Anatolian Studies 5, 1955, s. 93-113.
• Günbattı, C., “Kültepe’den Akadlı Sargon’a Ait Bir Tablet”, Anadolu Arşivleri (Emin Bilgiç Anı Kitabı) 3, 1997, s. 131-155.
• Günbattı, C., “Kültepe’den Akadlı Sargon’a Ait Bir Tablet”, Yayına Hazırlayanlar: Sedat ALP – Aygül SÜEL, III. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri. Çorum 16-22 Eylül 1996 / Acts of the IIIrd International Congress of Hittitology, Ankara, 1998, s. 261-279.
• Güterbock H. G., “Die historische Tradition und ihre literarische Gestaltung bei Babyloniern und Hethitern bis 1200 (1. Teil: Babylonier)”, ZA 42, 1934, s. 1-91.
• Güterbock, H. G., “Die historische Tradition und ihre literarische Gestaltung bei Babyloniern und Hethitern bis 1200 (2 Teil: Hethiter)”, ZA 44 = NF 10, 1938, s. 45-149. Güterbock, H. G., Kumarbi Efsanesi, Çev. Sedat Alp, TTK Yay., Ankara, 1945.
• Güterbock, H. G., “Sargon of Akkad Mentioned by Ḫattušili I of Ḫatti”, JCS 18, 1964, s. 1-6.
• Güterbock H. G., “Ein neues Bruchstück der Sargon-Erzählung "König der Schlacht"”, MDOG 101, 1969, s. 14-26.
• Güterbock, H. G., “Bilingual Moon Omens From Boğazköy”, Leichty E. – Jong Ellis M. de − Gerardi P. (ed.), A Scientific Humanist. Studies in Memory of Abraham Sachs (S. N. Kramer Fund Occasional Publications 9), Philadelphia, 1988, s. 161-173.
• Haas, V., Materia Magica et Medica Hethitica. Ein Beitrag zur Heilkunde im Alten Orient, De Gruyter, Berlin - New York, 2003.
• Haas, V., Die Hethitische Literatur: Texte, Stilistik, Motive, De Gruyter, Berlin, 2006.
• Haas, V. – Wegner, I., Die Rituale der Beschwörerinnen SALŠU.GI (ChS 1/5), Roma, 1988.
• Hansen, D. P., “Art of the Akkadian Dynasty”, Edited by Joan Aruz, Art of the First Cities: The Third Millenium B.C. from the Mediterranean to the Indus, Metropolitan Museum of Art, New Haven and London, 2003, s. 189-209.
• Haul, M., Stele und Legende: Untersuchungen zu den keilschriftlichen Erzählwerken über die Könige von Akkade, Universitätsverlag Göttingen, Göttingen, 2009.
• Heimpel, W., Letters to the King of Mari: A New Translation, with Historical Introduction, Notes, and Commentary, Eisenbrauns, Winona Lake, Indiana, 2003.
• Hoffner, H. A. Jr., “Remarks on the Hittite Version of the Naram-Sin Legend”, JCS 23, 1970, s. 17-22.
• Hurowitz V. A., I Have Built You an Exalted House: Temple Building in the Bible in Light of Mesopotamian and North-West Semitic Writings, Sheffield Academic Press, Sheffield, 1992.
• Horowitz, W., “The Babylonian Map of the World”, Iraq 50, 1988, s. 147-165.
• Horowitz, W., Mesopotamian Cosmic Geography, Eisenbrauns, Winona Lake, 1998.
• Izre’el, S., The Amarna Scholarly Tablets (Cuneiform Monographs 9), Groningen, 1997.
• Kale, H., “M.Ö. 3000’de Anadolu’nun Politik Coğrafyası”, İdol 9, 2001, s. 25-34.
• Koliński, R., “20th Century BC in the Khabur Triangle Region and the Advent of the Old Assyrian Trade with Anatolia”, Dominik Bonatz (Ed.), The Archaeology of Political Spaces. The Upper Mesopotamian Piedmont in the Second Millennium BC, De Gruyter, Berlin-Boston, 2014, s. 11–34.
• Kramer, S. N., Sümerler. Tarihleri, Kültürleri ve Karakterleri, Çev. Özcan Buze, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2002.
• Kuhrt, A., Eski Çağ’da Yakındoğu (M.Ö. 3000-330), Cilt I, Çev. Dilek Şendil, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2013.
• Liverani, M., “Model and Actualization. The Kings of Akkad in the Historical Tradition”, M. Liverani (ed.) Akkad: The First World Empire, Structure, Ideology, Traditions, Padua, 1993, 41-67.
• Longman, T., Fictional Akkadian Autobiography: A Generic and Comparative Study, Eisenbrauns, Winona Lake, 1991.
• Maeda, T., “Royal Inscriptions of Lugalzaggesi and Sargon”, Orient 40, 2005, s. 3-30.
• Martino S. de, “KUB XXVII 38: ein Beispiel kultureller und linguistischer Überlagerung in einem Text aus dem Archiv von Boğazköy”, SMEA 31, 1993, s. 121-134. Martino, S. de, Annali e res gestae antico ittiti (StudMed 12; SerHeth 2), Pavia, 2003.
• Miller, J., “Hattušili I’s Expansion into Northern Syria in Light of the Tikunani Letter”, (ed. G. Wilhelm), Akten des IV. Internationalen Kongresses für Hethitologie, Würzburg, 4.-8. Oktober 1999 (StBoT 45), Otto Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 2001, s. 410-429.
• Morgan, C., “Late Traditions Concerning Sargon and Naramsin”, Chavalas, M. W. (Ed.), The Ancient Near East: Historical Sources in Translation, Malden, Mass: Blackwell, 2006, s. 22-44.
• Naab, J. P. – Unger, E. A. O., Pir Hüseyin'de Naram-sin Stelinin Keşfi. Die Entdeckung der Stele des Naram-sin in Pir Hüseyin, Resimli Ay Matbaası, İstanbul, 1934.Neu, E., Der Anitta-Text (StBoT 18), Otto Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 1974.
• Nissen, H. J., Ana Hatlarıyla Mezopotamya. Yakın Doğu Arkeolojisinin İlk Dönemleri (İ. Ö. 9000-2000), Çev. Z. Zühre İlkgelen, Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul, 2004.
• Oates, J., Babil, Çev. Fatma Çizmeli, Arkadaş Yay., Ankara, 2004.
• Pecchioli Daddi, F., “From Akkad to Ḫattuša: The History of Gurparanzaḫ and the River that Gave Him Its Name”, Edited by Pelio Fronzaroli, Semitic and Assyriological Studies Presented to Pelio Fronzaroli by Pupils and Colleagues, Otto Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 2003, s. 476-494.
• Rieken, E., “Der hethitisch šar-tamhari-Text: archaisch oder archaisierend?”, Wilhelm G. (ed.), Akten des IV. Internationalen Kongresses für Hethitologie, Würzburg, 4.-8. Oktober 1999 (StBoT 45), Otto Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 2001, s. 576-585.
• Salvini, M., “Sui Testi Mitologici in Lingua Hurrica”, SMEA XVIII, 1977, s. 73-91.
• Salvini, M., The Habiru Prism of King Tunip-Teššup of Tikunani (DocAs 3), Roma, 1996.
• Salvini, M., “The Earliest Evidence of the Hurrians Before the Formation of the Reign of Mittani”, G. Buccellati – M. K. Buccellatti (ed.), Urkesh and the Hurrians, Studies in Honor of Lloyd Cotsen (Bibliotheca Mesopotamica 26/Urkesh/Mozan Studies 3), Malibu, 1998, s. 99-115.
• Salvini, M. – Wegner, I., Die mythologischen Texte (ChS 1/6), Roma, 2004.
• Sarı, D., “İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi”, Masrop E-Dergi 7, 2012, s. 112-249.
• Schrakamp I., “Akkadian Empire”, Edited by John M. MacKenzie, The Encyclopedia of Empire, First Edition, John Wiley & Sons: Wiley Blackwell, Chichester, UK, 2016, s. 1-10.
• Soysal, O., “Akkad Kralları Sargon ve Naramsin’in Anadolu Seferleri Konusunda Bazı Ayrıntılar”, Editörler: İrfan Albayrak – Hakan Erol – Murat Çayır, Cahit GÜNBATTI’ya Armağan/Studies in Honour of Cahit GÜNBATTI, Ankara, 2015, s. 253-262.
• Soysal, O., “Sargon, Nūr-Dagal/N ve Purušḫanda”, Editörler/Editors: Süleyman Özkan – Halime Hüryılmaz – Atila Türker, Samsat’tan Acemhöyük’e Eski Uygarlıkların İzinde Aliye Öztan’a Armağan, İzmir, 2017, s. 217-229.
• Taş, İ. – Adalı, S. F., “Çivi Yazısı Geleneğinde Lullu Halkı”, Kubaba. Arkeoloji – Sanat Tarihi – Tarih Dergisi Yıl: 12, Sayı: 24, 2015, s. 21-35.
• Taş, İ. – Adalı, S. F., “A Hittite View of Lullubum and its World”, Edited by Velharticka, S., Audias fabulas veteres: Anatolian studies in honor of Jana Součková-Siegelová, Brill, Leiden – Boston, 2016, s. 374-388.
• Torri, G., “Sargon, Anitta, and the Hittite Kings against Purušḫanda”, AoF 36, 2009, s. 110-118.
• Tsouparopoulou, C., “Spreading the Royal Word: the (Im)materiality of Communication in Early Mesopotamia”, S. Enderwitz and R. Sauer, eds., Communication and Materiality. Written and Unwritten Communication in Pre-Modern Societies, De Gruyter, Berlin-New York, 2015, s. 7–24.
• Ünal, A., “Hethitisch-altanatolische Mythen, Legenden, Epen und Märchen aus dem Staats archiv von Hattuscha. Hurro-hethitische Bilinguen”, TUAT 3/4, 1994, s. 802-865.
• Ünal, A., “Hitit Metinlerinde Eski Asur Ticaret Kolonileri Çağıyla İlgili Kayıt ve Anımsamalar”, Anadolu Arşivleri 3, 1997, s. 342-356.
• Ünal, A., “Çivi Yazılı Belgeler İle Paleoostolojik ve Arkeolojik Buluntular Işığında Eski Anadolu’da Avcılık”, Editör/Edited by: Bilal Söğüt, Stratonikeia’dan Lagina’ya: Ahmet Adil Tırpan Armağanı = From Stratonikeia to Lagina: Festschrift in honour of Ahmet Adil Tırpan, Ege Yay., İstanbul, 2012, s. 657-691.
• Van de Mieroop, M., Cuneiform Texts and the Writing of History, Routledge, London, 1999.
• Van de Mieroop, M., “Literature and Political Discourse in Ancient Mesopotamia: Sargon II of Assyria and Sargon of Agade.” B. Böck, E. Cancik-Kirschbaum, and T. Richter (eds.), Munuscula Mesopotamica: Festschrift für Johannes Renger (AOAT 267), Münster, 1999, s. 327–339.
• Van de Mieroop, M., “Sargon of Agade and his Successors in Anatolia”, SMEA 42/1, 2000, s. 133-159.
• Van de Mieroop, M., Antik Yakındoğu’nun Tarihi İÖ 3000-323, Çev. Sinem Gül, Dost Yayınları, Ankara, 2006.
• Van de Mieroop, M., “The Mesopotamians and their Past”, Wiesehöfer, Josef – Krüger, Thomas (Hrsg.), Periodisierung und Epochenbewusstsein im Alten Testament und in seinem Umfeld (Oriens et Occidens 20), Stuttgart, 2012, s. 37-56.
• Vanstiphot, H. L. J., “Comparative Notes on Šar tamhāri”, Editörler/Edited by: H. Erkanal – V. Donbaz – A. Uğuroğlu, XXXIV. Uluslararası Assiriyoloji Kongresi / XXXIVème Rencontre Assyriologique Internationale. 6-10/VII/1987 – İstanbul, TTK, Yay., Ankara, 1998, s. 573-589.
• Veenhof, K. – Eidem, J., Mesopotamia: The Old Assyrian Period, Freiburg Schweiz: Academic Press, Göttingen, 2008.
• Westenholz, A., “The Old Akkadian Period: History and Culture”, Herausgegeben von Walther Sallaberger – Aage Westenholz – Pascal Attinger, and Markus Wäfler, Mesopotamien: Akkade-Zeit und Ur III-Zeit (OBO 160/3), Freiburg, 1999, s. 17-117.
• Westenholz, J. G., Legends of the Kings of Akkade: The Texts (MesCiv 7), Eisenbrauns, Winona Lake, Indiana, 1997.
• Westenholz, J. G., “Relations between Anatolia and Mesopotamia in the Age of Sargon of Akkade”, Editörler/Edited by: H. Erkanal – V. Donbaz – A. Uğuroğlu, XXXIV. Uluslararası Assiriyoloji Kongresi / XXXIVème Rencontre Assyriologique Internationale. 6-10/VII/1987 – İstanbul, TTK Yay., Ankara, 1998, s. 4-22.
• Westenholz, J. G., “Historical Events and the Process of Their Transformation in Akkadian Heroic Traditions”, Edited by David Konstan and Kurt A. Raaflaub, Epic and History, Blackwell Publishing, Singapore, 2010, s. 26-50.
• Westenholz, J. G., “The Transmission and Reception of the Sargonic Sagas in the Hittite World”, Hutter M. − Hutter-Braunsar S. (ed.), Hethitische Literatur. Überlieferungsprozesse, Textsrukturen, Ausdruckformen und Nachwirken. Akten des Symposiums vom 18. bis 20. Februar 2010 in Bonn (AOAT 391), Münster, 2011, s. 285-303.
• Wilhelm, G., The Hurrians, Warminster, 1989.
• Yiğit, T., I. Hattušili ve Dönemi, Ankara, 1994, (Basılmamış Doktora Tezi).
• Yiğit, T., “Akkadlar Devrinde Anadolu’nun Siyasal Yapısı”, AÜDTCFD 40/3- 4, 2000, s. 13-28.
• Yiğit, T., “İlk Tunç Çağı'nın Son Evresinde Anadolu’nun Siyasal”, TAD 21/33, 2003, s. 167-182.
• Yiğit, T., “Eski Hitit Krallığı’nın Güneydoğu Anadolu ve Kuzey Suriye Politikası”, XV. Türk Tarih Kongresi. Ankara: 11-15 Eylül 2006. Kongreye Sunulan Bildiriler 1. Cilt Eski Anadolu Uygarlıkları, TTK Yay., Ankara, 2010, s. 97-108.
• İnternet Kaynakları:
• https://cdli.ucla.edu/search/archival_view.php?ObjectID=P431232, Erişim Tarihi:13.06.2018.
• https://cdli.ucla.edu/search/search_results.php?SearchMode=Text&ObjectID=P450160, Erişim Tarihi: 13.06.2018.
• https://www.sciencedaily.com/releases/2017/10/171023180303.htm, Erişim Tarihi: 20.11.2018,
• https://www.livescience.com/62545-lost-city-of-mardaman-discovered.html, Erişim Tarihi: 20.11.2018.