İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA KIRIM YARIMADASI’NA DÜZENLENEN HAREKÂTLAR VE KIRIM’IN STRATEJİK DEĞERİ

Year 2019, Volume: 38 Issue: 66, 528 - 564, 30.09.2019

Burak Çınar

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.542558

Cited By: 1

Abstract

İkinci Dünya Savaşı tüm Avrupa kıtasına yayılmış ve
böylece Avrupa’nın farklı bölgelerindeki birçok nokta, stratejik önemiyle ön
plana çıkmıştır. Bu noktalar sadece harekâtların düzenlenmesinde değil, siyasi
hesaplamalara da etki etmiştir. Kırım da bu bölgelerden bir tanesidir.
Hitler’in buraya özellikle önem vermesi; hem Kafkasya’daki petrol yataklarına
ulaşmak, hem Rusların Karadeniz’e hâkim olmalarını engellemek hem de Türkiye’ye
diplomatik baskı yapabilmek için burayı elde tutmak içindi. Dolayısıyla,
yarımadanın zaptı için 1941 Ekim’inde Almanlar tarafından harekât başlatıldı.
Oldukça çetin geçen çarpışmalar, ancak 1942 Temmuz’unda sonuçlandı. Bu sayede
Almanlar Kafkasya’ya sokulmayı başardılar ve aynı zamanda Türkiye üzerindeki
siyasi baskıları da doruğa ulaştı. Ancak Almanların Doğu Cephesi’nde önce
Stalingrad’da, ardından da Kursk’ta gerilemeye başlamaları sonucunda, Kırım 1943
Kasım’ında Sovyet orduları tarafından kuşatıldı. Bu sefer Almanlar yarımadayı
savunmak için çetin bir direniş sergilediler. 1944 Mayıs’ında Kırım yeniden
Sovyet birliklerinin eline geçti.

Kırım’ın her iki tarafça bırakılmak istenmemesinin
askeri ve siyasi nedenleri vardı. Konumu ve coğrafyası sayesinde hem Doğu
Cephesi’nin güney kesiminin hem de Karadeniz’in güvenliğinin sağlanması
açısından önemli bir role sahip olan yarımada, aynı zamanda yakın bölgesinde
saldırı inisiyatifinin sağlanmasına da etki ediyordu. Bu araştırmada Kırım’daki
harekâtlar kronolojik anlatımla ele alınarak, olayların ve konunun geneli
analiz edilmektedir.

Keywords

Kırım, İkinci Dünya Savaşı, Karadeniz, Sovyetler Birliği, Almanya

OPERATIONS TO THE CRIMEAN PENINSULA DURING THE SECOND WORLD WAR AND STRATEGIC SIGNIFICANCE OF THE CRIMEA

Abstract

Second World War spread over
Europe, and many points in different regions of Europe, came into prominence,
strategically. Those points had impact on not only the conduction of operations,
but also the political calculations. Crimea was also such that region. Hitler
was giving particular importance here was for, both to reach Caucasian oil
reserves, and to constrain the Russians from Black Sea superiority, and to hold
here for diplomatic pressure on Turkey. Therefore, Germans launched an
operation to conquest the peninsula. Combats were quiet stiff, ended up as late
as July, 1942. Thus Germans succeeded in nestling the Caucasus, at the same
time, their political pressure on Turkey peaked. However, Germans regression
began first in Stalingrad and then in Kursk, resulted Crimea was sealed by the
Soviet armies in November, 1943. This time the Germans were to defend the
peninsula, exhibited stiff resistance. In May, 1944, Crimea was in Soviet hands
again.

There were military and
political reasons, of the Crimea rejected to abandon of both sides. In virtue
of its location and geography, the peninsula had a role to ensure security of
both the southern part of the East Front and the Black Sea, was also affecting
having initiative to attack the zone of interior. In this research, after the operations
in Crimea given, both the events and the subject are analyzed.

Keywords

Crimea, Second World War, Black Sea, Soviet Union, Germany

References

• Bialer, S. (ed.), Stalin and His Generals Soviet Military Memoirs of World War II, Pegasus, New York, 1969.
• Bloch, M., Ribbentrop, Abacus, London, 2003.
• Burdick, C., Jacobsen, H-A. (eds.), The Halder War Diary 1939-1942, Presidio, Novato, 1988.
• Carell, P., Barbarossa Harekâtı 1. Cilt, çev. Hüsnü Erentok, Sinan Yayınları, İstanbul, 1974.
• Carell, P., Barbarossa Harekâtı 2. Cilt, çev. Hüsnü Erentok, Sinan Yayınları, İstanbul, 1974.
• Carell, P., Barbarossa Harekâtı 3. Cilt, çev. Hüsnü Erentok, Sinan Yayınları, İstanbul, 1974.
• Clark, A., Barbarossa The Russian-German Conflict, 1941-1945, New York, Quill, 1985.
• Çınar, B., “Incorrect Technological Decisions”, Akademik Araştırmalar Dergisi, No: 9-10, Mayıs-Aralık 2001, s. 145-177.
• Çınar, B., İkinci Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi Ve Türkiye, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Ankara, 2007.
• Dear, I.C.B. (gen. ed.), The Oxford Companion to World War II, Oxford University Press, Oxford, 2001.
• Encyclopedia Britannica, https://www.britannica.com
• German Report in Russia – Planning and Operations 1940-1942, Naval & Military Press, Uckfield, 2003.
• Glantz, D. M., From the Don to the Dnepr Soviet Offensive Operations December 1942-August 1943, Frank Cass, London, 2002.
• Glantz, D. M., House, J., When Titans Clashed How The Red Army Stopped Hitler, University Press of Kansas, Lawrence, 1995.
• Glantz, D. M., Operation Barbarossa Hitler’s Invasion of Russia 1941, The History Press, Port Stroud, 2011.
• Gunston, B., The Illustrated Encyclopedia of Combat Aircraft of World War II, Tiger Books International, London, 1990.
• Hastings, M., All Hell Let Loose The World at War 1939-1945, Harper Press, London, 2012.
• https://qphl.fs.quoracdn.net/main-qimg-fdee2dc1d8ece91a2709b4ba68a920d0-c
• https://www.academia.edu/36998983/22_Panzer_Division.pdf
• Jordan, D., Wiest, A., Atlas of World War II, Silverdale Books, Leicester, 2004.
• Jukov, G., Kitle Savaşının Ustası Mareşal Jukov, Çev. İhsan Gürkan, Baskan Yayınları, İstanbul, 1982.
• Keegan, J. (haz.), The Times Atlas of the Second World War, Harper & Row, New York, 1989.
• Koçak, C., Türkiye’de Millî Şef Dönemi (1938-1945) Cilt 2, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
• Krivosheev, G. F. (gen. ed.), Soviet Casualties and Combat Losses in the Twentieth Century, Greenhill Books, London,1997.
• Lucas, J., Hitler’s Enforcers Leaders of the German War Machine 1939-1945, Cassell Military, London, 2000.
• Manstein, E. v., Kaybedilen Zaferler, Kara Kuvvetleri Komutanlığı İstanbul Askeri Basımevi, İstanbul, 1962.
• Mitcham, Jr, S. W., Eagles of the Third Reich, Presidio, Novato, 1997.
• Munoz, A. J., “Just or Unjust Reputation: Was the 22nd Panzer Division worth establishing?” https://www.academia.edu/36998983/22_Panzer_Division.pdf
• Overy, R. J., The Air War 1939-1945, Stein and Day Publishers, New York, 1980.
• Perrett, B., The Battle Book, Arms and Armour Press, London, 1992.
• Price, A., The Luftwaffe Databook, Greenhill Book London, 1997.
• Shtemenko, S. M., İkinci Dünya Savaşı’nda Rus Harekâtı 1941-1945, Çev. Güven Korulsan, Yaşar Uçar, Ararat Yayınevi, İstanbul, 1971.
• Shukman, H. (ed.), Stalin’s Generals, Weidenfeld and Nicolson, London, 1993.
• Shunk, D. A., Field Marshal von Manstein's Counteroffensive of Army Group South, February-March 1943: The Last Operational Level Victory of the Panzer Forces on the Eastern Front, M.S. Thesis, Faculty of the U.S. Army Command and General Staff College, 1977.
• Werth, A., Russia at War 1941-1945, Caroll & Graf Publishers, New York, 2000.