SILK ROAD: HISTORICAL BACKGROUND, ITS CULTURE AND ITS IMPORTANCE TO THE TURKISH WORLD

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 67, 71 - 97, 31.03.2020

Tahir Şahin

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.644530

Cited By: 4

Öz

The Silk Road, with its historical background, has a special and important place in international relations. It is expressed with some thoughts expressed in the present times and some concrete steps are taken that this path will gain importance in the future. However, which country or countries will be involved in the Silk Road-based projects is closely related to the historical background of this road. Historically, Central Asia has played a central role in the political, economic and cultural relations established from China to the Wes. The Silk Road and its environs have a rich world that has gained importance in terms of the history of civilization. It is clear that the cultures that emerged in the ancient past of this path and the relations between these cultures constitute the infrastructure of some values that have survived to the present day. Transportation, communication and commercial activities formed through the Silk Road established its own architectural world. Moreover, various concepts belonging to different communities have joined the common values group in Central Asia, Anatolia, Iran and Asia Minor.

Anahtar Kelimeler

Road, settlement, silk, caravan, art, trade, route

İPEK YOLU: TARİHSEL GEÇMİŞİ, KÜLTÜRÜ VE TÜRK DÜNYASI İÇİN ÖNEMİ

Öz

İpek Yolu, tarihsel geçmişi ile uluslararası ilişkilerde özel ve önemli bir yere sahiptir. Bu yolun gelecekte de önem kazanacağı, içinde bulunduğumuz zamanlar içerinde dillendirilen bazı düşüncelerle dile getirilmekte, bazı somut adımlar atılmaktadır. Ancak, İpek Yolu merkezli projelerde hangi ülke ya da ülkelerin ne oranda dahil olacağı, bu yolun tarihi arka planıyla da yakından ilgilidir. Tarihsel olarak Çin’den Batı’ya kurulan politik, ekonomik ve kültürel ilişkilerde Orta Asya merkezi bir rol oynamıştır.İpek Yolu ve çevresinde, uygarlık tarihi açısından önem kazanan zengin bir dünya oluştuğu görülmektedir. Bu yolun kadim geçmişinde ortaya çıkan kültürlerin ve bu kültürler arası ilişkilerin günümüze kadar gelen bazı değerlerin alt yapısınıoluşturduğu açıktır. İpek Yolu aracılığıyla oluşan ulaşım, iletişim ve ticarî faaliyetler kendi mimarî dünyasını kurmuştur. Ayrıca, farklı topluluklara ait çeşitli kavramlar Orta Asya, Anadolu, İran ve Ön Asya’da ortak değerler zümresine katılmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Yol, yerleşim, ipek, kervan, sanat, ticaret, güzergah

Kaynakça

• Ağaoglu, Bülent; Kervansaray, Han, Kale ve Hisarlar Hakkında Bibliyografya, Ankara, 1982.
• Artun, Erman; Aşıklık Geleneği ve Aşık Edebiyatı, Edebiyat Tarihi/ Metinler, Adana 2011.
• Aslanapa, Oktay; Türk Sanatı, Remzi Yayınları, İstanbul 1984.
• Aydınlı, Osman, “Semerkant” mad. Diyanet Vakfı İslâm Ans. C. 36; s. 482.
• Baburnâme/ Babur’un Hatıratı- I, Haz. R. R. Arat, Millî Eğitim Yayınları, İstanbul 1970.
• Bekin, Ahmet Rıza; İpek Yolu, AÜDTCF Yayınları, Ankara 1981.
• Bounni, Adnan, “Palmyra: The Caravan City, Ebla to Damascus”, Art and Archaeology of Ancient Syrria, Washington 1985, s. 380- 385.
• Bratton, Fred Gladstone; Yakın Doğu Mitolojisi, Çev. N. Muallimoğlu, Marmara Ünv. İlahiyat Fak. Yayınları, İstanbul 1995.
• Cagnat, René- Jan, Michel, İmparatıorluklar Beşiği, Çev. E. Akbulut- A. Şensılay, Alan Yayıncılık, İstanbul 2009.
• Dawson, Chrstopher, Batının Oluşumu, Çev. Dinç Tayanç, Dergâh Yayınları, İstanbul 1976.
• Eberhard, Wolfram; Çin Simgeleri Sözlüğü, (çev. A. Kazancıgil- A. Bereket), Kabalcı Yayınları, İstanbul 2000; Çin Tarihi, TTK Yayınları, Ankara 1995.
• Ebû Bekr Muhammed b. Ca‘fer en- Narşahî, Târih-i Buhârâ, Haz. Erkan Göksu, Ankara 2013.
• Ergin, Osman Nuri; Türkiye’de Hanlar, Kervansaraylar, Oteller ve Çeşitli Barınma Yerleri, Marmara Belediyeler Birliği Yayınları, İstanbul, 2013.
• Fairbank, John K. ; Çağdaş Çin’in Temelleri, Çev. Ü. Oskay, Doğan Yayınları, Ankara 1969.
• Frye, Richard N., Antik Çağlardan Türklerin Yayılmasına Orta Asya Mirası, Çev. F. Tayanç- T. Tayanç, Arkadaş Yayınları, Ankara 2009.
• Garthwaite, G. R. , İran Tarihi, Çev. F. Aytuna, İnkılâp Kitapevi Yayınları, İstanbul 2007.
• Goyal, S. R. , Kautilya and Megasthenes, Kusumanjali Praksshan, Meerut 1985.
• Gökalp, Cevdet, Kaynaklara Göre Orta Asya’nın Önemli Ticarî ve Askerî Yolları, Emel Matbaacılık, Ankara 1973.
• Grousset, René, Başlangıcından 1071’e Ermenilerin Tarihi, Çev. S. Dolanoğlu, Aras Yayınları, İstanbul 2005.
• Grousset, René, Bozkır İmparatorluğu, Çev. Reşat Uzmen, Ötüken Yayınları, İstanbul 1993.
• Günel, Gökçe, “Anadolu Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’da İpek Yolu - Kervansaraylar – Köprüler”, Kebikeç / 29, 2010, s. 135.
• Hançerlioğlu, Orhan,. İnanç Sözlüğü, İstanbul 1975
• Haussig, Hans W. , İpek Yolu ve Orta Asya Kültür Tarihi, Çev. Müjdat Kayayerli, Ötüken Yayınları, İstanbul 1997.
• Hedin, Sven, İpek Yolu, Çev. A. Arpad, Milliyet Yayınları, İstanbul 1974.
• Herodotos, Herodot Tarihi, Çev. M. Ökmen, Remzi Yayınları, İstanbul 1975.
• Karavit, Caner; “Toba Türkleri Döneminde Kansu Koridoru’nda Budist Sanat ve Başyapıtlar”, İpek Yolu, TKHV Yayınları, İstanbul 2015, s. 29-58.
• Karpuz, Haşim; “Ortaçağ Döneminde Anadolu’da Kervansaraylar”, İpek Yolu, TKHV Yayınları, İstanbul 2015, s. 379-392.
• Kemaloğlu, İlyas, “Karadeniz’in Kuzeyinde İpek Yolu ile Bağlantılı Ticaret Yolları”, İpek Yolu, TKHV Yayınları, İstanbul 2015, s. 363- 378.
• Khorenats’i, Moses, History of the Armenians, Çev. R. W. Thomson, Harvard University, Cambridge 1980; - Hayots Patmut’ivn‛, Matenagirk’ Hayots, II. Hator, V. Dar, Ant’ilias-Libanan: Kat’oğikosut’yun Hayots Metzi Tann Kilikioy, 2003.
• Karamağaralı, Beyhan, Ahlat Mezar Taşları, Ankara 1972.
• Kınal, Füruzan, “Ugarit .Kırallarının Tarihi”, AÜDTCF Dergisi, C. VIII-XII, Sayı 14-23 (1970-1974), Ankara 1963, s. 15; - “Çivi Yazısının Doğuşu ve Gelişmesi”, TAD, VII/12-13, s. 1- 16.
• Kinglake, Alexsander William, Doğu Hasreti, Çev. A. E. Uysal, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1982.
• Koç, Ümit, Savaştan Sanata İpek, Manas Yayınları, Elazığ 2009.
• Konukçu, Enver, “Hokand Hanlığı” mad., TDV İslâm Ans. C. 18; s. 214.
• Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara 1991.
• Mankovskaya, L. U. , Buhara, Taşkent 1997.
• McCrindle; John W., Ancient India as Described by Megasthenes and Arrian, Calcutta 1926.
• Nâzır-ı Hüsrev, Sefernâme, Çev. A. Tarzi, İstanbul 1950.
• Özergin,M. Kemal, “Anadolu Selçuklu Kervansarayları”, İstanbul Ünv. Edb. Fak. Tarih Dergisi, C. 15, S. 20, İstanbul, 1965, harita 4.
• Özgüdenli, Osman Gazi, “Merv” mad., TDV İslâm Ans, C. 29, s. 223.
• Pardee, Dennis, “Background to the Bible: Ugarit, Ebla to Damascus”, Art and Archaeology of Ancient Syria, Washington 1985, s. 253- 259.
• Poujol, Catherıne, “Hokand” mad..,TDV İslâm Ans. C. 18, s. 214.
• Rox, Jean-Paul, Orta Asya- Tarih ve Uygarlık, Çev. Lale Arslan, Kabalcı Yayıevi, İstanbul.2001.
• Sarıahmetoğlu, Nesrin, “Tarihi Süreç İçinde Azerbaycan ve İpek Yolu”, İpek Yolu, TKHV Yayınları, s. 321- 336.
• Seyfeli, Canan, “Erken Ermeni Kaynaklarına Göre Hıristiyanlık Öncesi Ermeni Tanrılar Panteonu”, Ondokuz Mayıs Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, Samsun 2011, Sayı 30, s.139-183.
• Sümer, Faruk – Altun, Ara, “Ahlat” mad., TDV İslâm Ans, C. 2, s. 19- 23.
• Tekir, Osman – Demir, Nesrin, “Ekonomik ve Siyasal Bir Araç Olarak Yeni İpek Yolu Projesinin Küresel Sisteme Etkileri”, Sosyoekonomi, Vol. 26(38), 2016, s. 191-206.
• Thalmann, Jean- Paul, Geç Tunç Çağında Ticari Bir Başkent: Ugarit, Kentlerin Doğuşu, Çev. A. B. Girgin, Ankara 2000.
• Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 1971.
• Uhlig, Helmut; İpek Yolu, Çev. A. Kırım, Okyanus Yayınları, İstanbul 2000.
• Whitfield, Susan, İpek Yolunda Yaşam, Çev. S. Aydın, İstanbul 2005.
• Yazıcı, Tahsin “Fergana” mad. TDV İslâm Ans. C.12, s. 375; “Derviş” mad., TDV İslâm Ans. IX, s.188-189.
• Yıldırım, Ercüment, “MÖ. II. Binyılda Paylaşılamayan Topraklar: Kuzey Suriye”, The Journal of Academic Social Science Studies, Publication of Association Esprit, Société et Rencontre, Strasbourg/France 2012, s. 1388.
• Yılmaz, Güneş, Davut Sularî ve Ozanlık Geleneği İçindeki Yeri, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2006.