MEKTEB-İ HUKUK’TA TANZİMAT FERMANI’NI ANLATMAK: KEMALPAŞAZÂDE SAİD’İN HUKUK-I SİYASİYE-İ OSMANİYE DERS KİTABI
Öz
XIX. yüzyıl Osmanlı Devleti için yoğun bir reform çağıydı. Bu reformlar sürecinin en önemli halkasını oluşturan Tanzimat Fermanı’nın, Osmanlı yükseköğretiminde, hangi süreçlerin sonucu olduğu, içeriğinin nasıl aktarıldığı, meşruiyetinin nasıl temellendirildiği, Osmanlı reform hareketleri içindeki yerinin ve öneminin nasıl öğretildiği yeterince araştırılmamıştır. Bu çerçevede yüksek bürokratik mevkilerde bulunmuş, dönemin önde gelen yüksek okullarında hocalık yapmış, tercüme eserler yayınlamış, çeşitli alanlarda çok sayıda kitap ve gazete yazısı olan Tanzimat Dönemi’nin önemli bir bölümünü görmüş, II. Abdülhamid döneminin ise tamamını yaşamış olan Kemalpaşazâde Said Bey’in yazdıkları bahsi geçen eksikliği bir nebze de olsa giderilmesinde önemlidir. Zira Said Bey’in Mekteb-i Hukuk’ta verdiği Hukuk-ı Siyasiye-i Osmaniye dersinin notlarından oluşan kitabı, Tanzimat Fermanı’nı siyasal haklar açısından ele alan bir metindir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Kaynakça A. Arşiv Kaynakları
- BOA, Y.EE, 83-27. BOA, Y.EE, 94-70. BOA, BEO, 3461-259502. BOA, Y.PRK.ŞD, 3-9.
- B. Gazeteler Servet-i Fünûn, No:1431, 16 Teşrinievvel 1335/16 Ekim 1919 Vakit, No: 71, 31 Kanunıevvel 1333/31 Aralık 1917 Vakit, No: 1031, 22 Teşrinievvel 1336/22 Ekim 1920 Tercüman-ı Hakikat, No. 602 7 Receb 1297/ 15 Haziran 1880. Tevhid-i Efkâr, No.15-3043, 11 şevval 1339/ 18 Haziran 1921
- C. Kaynak Eserler ve İncelemeler
- Abdurrahman Adil, Hadisât-ı Hukukiye, İkinci Tertib, 2. Cüz, İkdam Matbaası, İstanbul, 1338/1922.
- Ahmed Rasim , Muharrir Bu Ya, Haz. Hikmet Dizdaroğlu, MEB Yayınları, İstanbul, 1997.
- Birinci, A., Tarih Uğrunda, Matbuat Âleminde Birkaç Adım, Dergah Yayınları, İstanbul, 2001.
- Beyhan, M. A., “Bir II. Abdülhamid Devri Aydını’nın Profili: Lastik Said Bey” Osmanlı Araştırmaları, S. XIII, İSAM, 1993, ss. 167-205.
- Çankaya, M. A. Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, C.II, Mars Matbaası Ankara, 1968-1969.
- Işık, C., Kemalpaşazâde Said Bey’in Siyasi Yazıları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, İstanbul, 2007.
- İnal, İbnülemin M.K., Son Asır Türk Şairleri, C. III, MEB Devlet Kitapları, İstanbul, 1969.
- Engelhardt, E.P., Tanzimat ve Türkiye, Türkçesi: Ali Reşad, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 199
- Mehmed Nâzım, Mekteb-i Hukuk Günlerim, Haz. Ali Adem Yörük, TTK Yayınları, Ankara 2012.
- Mehmed Zeki Pakalın, Sicill-i Osmanî Zeyli, C. XVI, Haz. Serdar Sakin, TTK Yayınları, Ankara 2008
- Said, Hukuk-ı Siyasiye-i Osmaniye Ders Notları, Alemdar Matbaası, İstanbul, 1329.
- Seyitdanlıoğlu, M. Tanzimat Devrinde Meclis-i Vâlâ (1838-1868), TTK Yayınları, Ankara, 1999.
- Uşaklıgil, H. Z., Kırk Yıl, Yay. Haz. Nur Özmel Akın, Özgür Yayınları, İstanbul, 2008.
- Yörük, A. A., Mekteb-i Hukuk’un Kuruluşu ve Faaliyetleri (1878-1900), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 40 Sayı: 69 |
