Öz
Demokrat Parti, 14 Mayıs 1950 seçimlerinde büyük bir zafer kazanmış ve tek başına iktidar olmuştur. Tarihe “Beyaz İhtilal” olarak geçen bu seçimlerle birlikte Demokrat Parti’nin sonu 27 Mayıs askeri müdahalesiyle noktalanacak 10 yıllık iktidarı başlamış oldu.1954 seçimlerine kadar geçen süren Demokrat Parti’nin yükseliş dönemi olarak adlandırılır. Marshall yardımının getirisi ve alınan dış borçlar ile birlikte Türkiye büyük bir yatırım sahası haline gelmiş ve Türk vatandaşlarının alım gücünde belirli bir artış görülmüştür. 50’li yılların ikinci yarısıyla Demokrat Parti’nin de gerileme süreci başlamıştır. Partinin bu dönem içerisinde Ortadoğu politikası da şekillenmiş ve batı güdümünde bir Arap coğrafyasının dizaynı için uğraşılmıştır. Demokrat Parti bu kapsamda Bağdat Paktı’nın kuruluşunda bulunmuş ve bölgede bir güç olmaya çalışmıştır. Adnan Menderes’in Libya seyahati 1957 yılının başına rastlar. Bu seyahatten umulan yarar Libya ile ilişkileri ilerleterek Ortadoğu’da yeni bir müttefik elde etmek ve paktın etki alanını artırmaktır. Bu kapsamda Başbakanın Libya seyahati ayrıntılarıyla verilmeye çalışılacaktır. Menderes’in Libya’da görüştüğü liderler, ziyaret ettiği kişi ve kurumlar ve bu ziyaretin basına yansımaları Türkiye Cumhuriyeti Devlet Arşivleri’nde bulunan Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü fonundan elde edilmiş olan arşiv vesikaları çerçevesinde aktarılmaya çalışılacaktır. Bunun yanı sıra çeşitli araştırma eserlerden de yararlanılarak çalışma desteklenecektir. Bu çalışma ile dönemin Türkiye-Libya ilişkileri hakkında fikir sahibi olunması amaçlanmaktadır.
Teşekkür
Değerlendiren tüm hocalara ve editörlere şimdiden teşekkür ederim.
Kaynakça
- Adnan Menderes’in Konuşmaları, Demeçleri, Makaleleri, Haz. Haluk Kılçık, C: V, Demokratlar Kulübü Yayınları, Ankara 1992.
- Armaoğlu, F.,20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Timaş Yayınları, İstanbul 2016.
- Caner, C., Şengül, B., “Devrimler, Kaos ve İstikrar Arayışları İçinde Libya: Tarihsel ve Yapısal Bir Analiz”, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, Sayı 6, İstanbul, 2018, s. 45-70.
- Ceviz, N., “Libya Tarihine Kısa Bir Bakış”, Ortadoğu Analiz, C: III, Sayı 27, Ankara, 2011, s. 80-90.
- ________., “Tarihten Günümüze Libya”, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, Rapor no: 37, Ankara, 2011, s. 7-30.
- Dikerdem, M.,Ortadoğuda Devrim Yılları (Bir Büyükelçinin Anıları), İstanbul Matbaası, İstanbul 1977.
- Eroğul, C.,Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, Yordam Kitap, İstanbul 2013.
- Ersoy, H., “Turkey’s Involvement In Western Defence İnitiatives In The Middle East In The 1950’s”, Doctoral Thesis, Durham University, Britain 1994.
- Göktepe, C., “Bağdat Paktı’ndan Cento’ya Geçiş”, Türkler Ansiklopedisi, C: XVI, s. 928-942.
- Gönlübol M., Ülman, H., “Türk Dış Politikasının Yirmi Yılı 1945-1965”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, C: XXI, Sayı 1, Ankara, 1966, s.143-182.
- Gürün, K.,Dış İlişkiler ve Türk Politikası (1939’dan Günümüze Kadar), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1983.
- Koloğlu, O., “Libya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C: XXVII, Ankara, 2003, s. 179-184.
- Mohamed Abd El-Wahab Sayed-Ahmed, Us-Egyptian Relations From The 1952 Revolution To The Suez Crisis of 1956, Doctoral Thesis, University of London, London 1987.
- Sarol, M., Bilinmeyen Menderes, C: II, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 2014.
- Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Ed.Baskın Oran, C: I, İletişim Yayınları, İstanbul 2018. Ülman, H., Sander, O., “Türk Dış Politikasına Yön Veren Etkenler (1923-1968) II, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, C: XXIII, Sayı 3, Ankara, 1968, s. 1-24.
- Yılmaz, H., “Adnan Menderes Dönemi Türkiye Ortadoğu İlişkileri”, Birey ve Toplum, C: VI, Sayı 12, Malatya, 2016, s. 203-231.
- https://www.haber7.com/siyaset/haber/2997666-cumhurbaskanligi-arsivlerinde-bulundu-libya-basbakaninin-adnan-menderese-yaptigi-konusma/?detay=2 (Erişim Tarihi: 10.08.2020)
- https://i1.haber7.net//haber/haber7/photos/2020/30/XoTua_1.595.485.424_3052.jpg. (Erişim Tarihi: 11.08.2020)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 40 Sayı: 69 |
