ARKEOLOG MAX VON OPPENHEIM'IN OSMANLI DEVLETİ'NDEKİ CASUSLUK FAALİYETLERİ

Year 2023, Volume: 42 Issue: 73, 255 - 268, 31.03.2023

Elif Gizem Polat

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1074291

Abstract

Osmanlı Devleti üzerinde nüfuz kurma mücadelesinin kıyasıya yaşandığı 19. yüzyılda seyyah, arkeolog ve diplomat Max von Oppenheim, Almanya adına casusluk yapmış isimler arasındadır. Osmanlı topraklarına yaptığı seyahat ve çalışmaların ardından Almanya’nın Dışişleri Bakanlığı bünyesinde bulunan kurumlarda istihdam edilmesi ve süreç içerisinde İngiltere ve Osmanlı Devleti çalışanları tarafından takibe alınması bu makalenin çıkış noktasını oluşturmaktadır. Osmanlı arşiv belgeleri, Max von Oppenheim’ın yayımladığı raporlar, kitap ve makaleler, biliminsanları tarafından daha önce yapılmış çalışmalar ışığında bu husus aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Keywords

II. Reich, XIX. Yüzyıl, Max von Oppenheim, Arkeoloji, Kahire, Tell Halaf, Emperyalizm, Casus, Osmanlı Devleti

References

• Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA):
• İrade, Dâhiliye Nezareti (İ. DH) Dosya No: 835, Gömlek No: 67168, Hicri 09.10.1298
• Sadaret Divan-ı Kalemi, Mukavelenameler (A. DVN. MKL.) Dosya No: 25, Gömlek No: 45, Hicri 29.12.1301
• Dâhiliye Nezareti Mektubi Kalemi (DH. MKT.) Dosya No: 1417, Gömlek No: 90, Hicri 11.08.1304
• Dâhiliye Nezareti, İdare, (DH. İD.), Dosya: 129-1, Hicrî 23.09.1332.
• Hariciye Nezareti, İdare (HR. İD.) , Dosya No: 1445 Gömlek No: 46, Miladi 23.01.1911
• Yıldız, Hususi Maruzat (Y.A. HUS.), Dosya No: 286, Gömlek No: 20, Hicri 03.06.1311
• Yıldız, Teşrifat-ı Umumiye Dairesi (Y. PRK. TŞF.), Dosya No: 4, Gömlek No: 71, Hicri 16.12.1313
• Politisches Archiv des Auswärtigen Amts PAAA, RZ, 201, R 14556