YUANSHİ (YUAN TARİHİ)’DEKİ TUOTUO (TOKTOĞA) BİYOGRAFİSİ HAKKINDA

Yıl 2024, Cilt: 43 Sayı: 76, 129 - 154, 29.03.2024

Mustafa Uyar , Shan-ju Lın

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1426475

Öz

Makale, Moğolların Çin’de hüküm süren Yuan Hanedanlığı (1271-1368) döneminde hem bürokrasi hem de askerî teşkilat içinde önemli görevlerde bulunmuş Merkit asıllı devlet adamı Toktoğa’nın Yuanshi (Yuan Tarihi)’ye yansıyan hayat hikayesini ve bu biyografiye dair verilerin incelenmesini, ardından detaylı biçimde değerlendirmesini içermektedir. Moğol Toktoğa’nın hükümdara hizmetleri; hükümdara karşı konumu; yine devlet içinde görevli akrabaları; bu akrabalarıyla olan ilişkileri ve rekabeti; devleti çöküşe sürükleyen isyanlar karışında gösterdiği başarıları; izlediği önemli politikalar ve sonuçları; görevinden azli ve sürgün edilmesi; öldürülmesi ve sonrasında vuku bulan hadiseler hakkında bilgiler, makalenin kapsamı arasındadır.
Çalışma, biyografisini ele aldığı bu önemli şahsın faaliyetlerini aktarırken, onun ifa ettiği görevlerin isimleri, işlevleri ve mahiyetleri hakkında da bilgi vermektedir. Toktoğa’nın hayat hikayesinin anlatıldığı satırların arasındaki verilerin işlenmesi, açıklanması ve değerlendirilmesi, makalenin başlıca hedefi niteliğindedir. Bu anlamda çalışma, Çin’in Moğol hakimiyeti altındaki bu dönemi hakkında bilgi sunması yanında sosyo-kültürel, ekonomik tarihi ve dönemin idari yapısı, kurumların işleyişi bakımından da önemli bilgileri haizdir.

Anahtar Kelimeler

Toktoğa, Yuan İmparatorluğu, Yuanshi, Yuan Tarihi, Ortaçağ Çin Tarihi, Moğollar

Kaynakça

• Chen, Gaohua陳高華, “Yuandai Shuili Guangai Shiye Chutan” 元代水利灌溉事業初探 (A Survey of Water Conservancy under the Yuan Dynasty), Journal of Chinese Studies, 1997, C. 37, s. 163-178.
• Chen, Gaohua陈高华 ve Weimin Shi史卫民, Yuandai Dadu Shangdu Yanjiu元代大都上都研究(Studies of the Capitals Dadu and Shangdu in the Yuan Period), Beijing 2010.
• Chen, Maotong陈茂同, Zhongguo Lidai Zhiguan Yangeshi 中国历代职官沿革史(Çin Hanedanlıklarındaki Devlet Memurları Tarihi), Tianjin 2004.
• Cleaves, Francis Woodman, “The Sino-Mongolian Inscription of 1335 in Memory of Chang Ying-Jui” Harvard Journal of Asiatic Studies, 1950, C. 13, S. 1/2, s. 1-131.
• Dang, Baohai党宝海, Jiangjianu dangwei Ongγiyanu: Liaoshi fu Yuanchao “Xiusanshi” Shengzhi Kanwu ji Qita “江家奴” 当为“汪家奴”——《 辽史》 附元朝“修三史” 圣旨勘误及其他Jiangjianu should be Ongγiyanu: Correction of the Imperial Edict of the Yuan Dynasty in Liaoshi Together with Other Comments, Journal of Western Mongolian Studies, 2019, S. 2, s. 14-20, 125.