COVID-19 KÜRESEL SALGINININ BORSA İSTANBUL’UN ÇEŞİTLENDİRME POTANSİYELİNE ETKİSİ: BİST 100 ve BİST 30’DAKİ PAY SENETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2021, Volume: 2 Issue: 2, 1 - 16, 06.12.2021

Gamze Vural Serkan Nas

Abstract

COVID-19 küresel salgını tüm dünyada birçok alanda önemli etkiler yaratmıştır. Finansal piyasalar üzerindeki ilk etkileri, tüm dünya borsalarında çöküşler şeklinde ortaya çıkmıştır. Borsa İstanbul’da da 2020 yılı başlarında ani düşüşler yaşanmıştır. 2020 Mart ayının son haftasından itibaren ise endekste toparlanma başlamış, işlem hacmi ve borsaya yeni giren yatırımcı sayısı dikkat çekici ölçüde artmıştır. İşlem hacmi, COVID-19 öncesi dönemin yaklaşık üç katına çıkmış, piyasalardaki yerli gerçek yatırımcı sayısı 2020 yılının tamamında 782 bin kişi artarak 1 milyon 970 bin kişiye yükselmiştir. Bu çalışmada, Mart 2020 sonrası dönem, işlem hacminin ve yatırımcı sayısının büyük oranda arttığı özel bir dönem olarak değerlendirilmiş ve bu dönemde BİST 30 ve BİST 100 pay senetlerinden oluşmuş optimum portföylerde çeşitliliğin artıp artmadığı incelenmiştir. Bunun için 2016-2020 yıllarında her bir yıllık yatırım dönemi için, BİST30 ve BİST100’de yer alan pay senetlerinden oluşan optimum portföyler Markowitz ortalama-varyans modeli çerçevesinde belirlenmiştir. BİST 100 ve BİST 30 pay senetlerinin dahil edildiği ve Python programlama dili ile rastgele oluşturulan 2000 adet portföyün dağılımı salgın ve sonrası olarak karşılaştırılmıştır. BİST 30 için yayılımın arttığı gözlemlenmiştir. Küresel salgın sonrası Mart 2020-Mart 2021 döneminde BİST 30’da yer alan pay senetlerinden oluşan optimum portföyde de çeşitliliğin arttığı belirlenmiştir. BİST 100 içinde yer alan pay senetlerinden oluşan optimum portföylerin ise oldukça az sayıda pay senedinden oluştuğu ve küresel salgın döneminde de çeşitliliğin artmadığı görülmüştür. BİST 30’un çeşitlendirme stratejisini benimseyen yatırımcılar için daha uygun bir yatırım alanı söylenebilir.

Keywords

Covid 19 Küresel Salgını,, Bist,, Çeşitlendirme,, Portföy Optimizasyonu,

The Impact of The COVID-19 Pandemic on The Diversification Potential of Borsa Istanbul: A Study on Shares in BIST 100 and BIST 30

Abstract

The global outbreak of COVID-19 has had significant effects in many areas around the World. The first impact on financial markets results in f collapses on all the World's stock markets. BIST also experienced sudden declines in early 2020. At the end of the last week of March 2020, the recovery in the index has begun. And the volume of trading and the number of investors who have just entered the stock market has increased significantly. The trading volume has nearly tripled in the pre-COVID-19 period, and the number of real investors in the markets has increased by 782 thousand people in the whole of 2020 to 1 million 970 thousand people. In this study, the period in which the trading volume and number of investors increased significantly after March 2020 examined whether the diversity increased in the optimal portfolios consisting of BIST 30 and BIST 100 shares in this period. For this purpose, for each annual investment period in 2016-2020, the optimal portfolio consisting of shares in BIST30 and BIST100 is determined by the Markowitz average-variance model. By using Python programming language, 2,000 portfolios are randomly generated from BIST 100 and BIST 30 shares as pandemic and post-pandemic, observed that the distribution for BIST 30 allows for diversity. After the pandemic, March 2020 - March 2021 period, diversity also increased in the BIST 30 optimal portfolio. Optimal portfolios consisting of share certificates included in BIST 100 consist of quite a small number of share certificates, and the diversity did not increase during the global epidemic period. BIST 30 becomes a more suitable investment area for investors who adopts a diversification strategy after the pandemic.

Keywords

Covid 19 Pandemic,, BIST,, Diversification,, Portfolio Optimization,

References

• De Bondt, W. F. M & Thaler, R. (1985). Does the stock market overreact? The Journal of Finance, 40(3), 793-805.
• Şenol, Z. (2020). COVID-19 krizi ve finansal piyasalar. Para ve finans, 75-124.
• Liu, H., Manzoor, A., Wang, C., Zhang, L. ve Manzoor, Z. (2020). The COVID-19 outbreak and affected countries stock markets response. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(8), 2800. doi:10,3390/ijerph17082800
• Min Liu, Wei-Chong Choo & Chien-Chiang Lee (2020) The Response of the Stock Market to the Announcement of Global Pandemic, Emerging Markets Finance and Trade, 56:15, 3562-3577, DOI: 10.1080/1540496X.2020.1850441
• Al-Awadhi, A.M. Alsaifi, K., Al-Awadhi, A.M., & Alhammadi, S. (2020). Death and contagious infectious diseases: Impact of the COVID-19 virus on stock market returns. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 27, 100326 - 100326.
• Albulescu,C., .2020.Corona Virus And Financial Volatility: 40 Days Of Fasting And Fear. SSRN Accessed April 18, 2020. Http://Dx.Doi.Org/10.2139/Ssrn.3553452. https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/2003/2003.04005.pdf (Erişim tarihi 16.05.2021)
• Albulescu, C. (2020b). Coronavirus and Financial Volatility: 40 Days of Fasting and Fear. https://arxiv.org/abs/2003.04005, (Erişim tarihi: 11.10.2020).
• Yıldız Contuk, F. (2021). Covid -19'un Borsa İstanbul üzerindeki etkisi: Bir ARDL sınır testi modeli. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (89) , 101-112 . DOI: 10.25095/mufad.852088
• Ashraf, B. N. (2020). Stock markets’ reaction to COVID-19: Cases or fatalities? Research in International Business and Finance, 54, 101249. https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2020.101249
• Keleş, E. (2020). Covid-19 ve BİST-30 endeksi üzerine kısa dönemli etkileri . Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 42 (1) , 91-105 . DOI: 10.14780/muiibd.763962
• Gümüş, A , Hacıevliyagil, N . (2020). Covid-19 salgın hastalığının borsaya etkisi: Turizm ve ulaştırma endeksleri üzerine bir uygulama. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 11(1), 76-97. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ayd/issue/56831/772209
• Yetgin, M . (2020). Koronavirüsün Borsa İstanbul’a etkisi üzerine bir araştırma ve stratejik pandemi yönetimi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2) , 324-335 . DOI: 10.29106/fesa.736419
• Özdemir, L . (2020). Covid-19 pandemisinin Bist sektör endeksleri üzerine asimetrik etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3) , 546-556 . DOI: 10.29106/fesa.797658
• Sarı, S. S., & Kartal, T. (2020). Covıd-19 salgınının altın fiyatları, petrol fiyatları ve VIX endeksi ile arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 93-109.
• Ünlü, A , Kabak, S , Tuğlu Dur, D . (2020). Koronavirüs (Covıd-19) pandemisinin Türkiye’nin Bist finansallar sektör endeksi üzerindeki etkisi . Journal of Economics and Research, 1 (2) , 26-41. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jer/issue/60669/895473
• Tayar, T, Gümüştekin, E , Dayan, K , Mandi, E . (2020). Covid-19 Krizinin Türkiye’deki Sektörler Üzerinde Etkileri: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Araştırması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , Salgın Hastalıklar Özel Sayısı , 293-320 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyusbed/issue/56115/772087
• Kıncı, M., Eroğlu Sevinç, D., & Yüce Akıncı, G. (2020). Finansal Piyasaların Kara Mart’ı: Covid-19 Pandemisinin Borsa İstanbul Üzerindeki Etkilerinin Lineer Olmayan ARDL Analizi Yardımıyla İncelenmesi. Igdir University Journal of Social Sciences, 215–243.
• Özcan, M. (2021). Covid 19 Pandemisinin Turizm ve Ulaştırma İşletmelerinin Finansal Performansına Etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Pandemi Özel Sayısı, 3542-3567. DOI: 10,26466/opus.879224
• Tan, Ö. (2021). The impact of news about pandemic on Borsa Istanbul during the covıd-19 financial turmoil. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi , (37) , 1-1 . DOI: 10,17829/turcom.859299
• Barut, A, Yerdelen Kaygın, C. (2020). Covid-19 pandemisinin seçilmiş borsa endeksleri üzerine etkisinin incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, Cilt 19 COVID-19 Özel Sayısı, 59-70. DOI: 10,21547/jss.773237.