Gayrimüslimlerin çoğunlukta oluşuyla bilinen Galata semti 1696’daki büyük yangının ardından demografik ve dini yapısında önemli bir değişiklik geçirdi. Semtin en önemli Katolik yapısı olan San Francesco Kilisesi’nin yeniden yapımına izin verilmedi. Yerine, II. Mustafa’nın annesi Gülnuş Valide Sultan tarafından Galata’nın ilk ve tek saltanat camisiyle bir çeşme inşa edildi. Gülnuş Sultan sonraki yıllarda, küçük oğlu III. Ahmed’in saltanatı sırasında, camisinin çevresine yerleşen semtin yeni Müslüman sakinleri ve geri kalan Hıristiyan ve Yahudi tebaa için daimi tatlı su kaynağı arayışını sürdürdü. Bu sayede üç yeni çeşme yaptırdı, iki çeşmenin onarımını üstlendi ve hepsine yeni su yollarıyla su sağladı. Bu, Galata halkı için sıcak yaz aylarında büyük bir nimetti. Bu makalede söz konusu çeşmeler ve su yolları vasıtasıyla Gülnuş Sultan’ın semti yeniden “fethi” ele alınacaktır. Yeni yaptırılan çeşmelerden biri, bugüne kadar yanlış bir adlandırmayla gelmiş ve asıl banisi unutulmuştur; onarılan çeşmelerden ikisiyse mahallelerinin adlarıyla birlikte tarihe karışmıştır. Burada bu çeşmeler ve modern İstanbul’un altında kalan su yolları, arşiv belgelerinden elde edilen yapım masraflarıyla birlikte gün yüzüne çıkarılacaktır. Gülnuş Sultan’ın finanse ettiği bu hayrat, Galata’nın gayrimüslim kimliğinin değişmesi ve İslamlaştırılması politikasının tamamlayıcısı olmuş ve bu bağlamda bir fetih aracı olarak kullanılmıştır. Dolayısıyla bu makale, Gülnuş Sultan’ın giriştiği bu imar faaliyetlerinin nasıl gerçekleştiğini aydınlatırken, bunun en az inşa ettirdiği cami kadar önemli olduğunu da ortaya koymaktadır.
After the fire of 1696, Galata, the reputed district of Istanbul for its dominantly nonMuslim dwellers, has seen a spectacular change in its social and religious structure. San Francisco Church was not allowed to be rebuilt and Gülnufl Valide Sultan built her mosque together with a fountain for public use. In the following years, Gülnufl Sultan continued the quest for abundant running sweat water for the new Muslim inhabitants populating the surroundings of her mosque as well as existing nonmuslim dwellers. In total, she financed the building of three new fountains, two repairs and new water supply systems, which saved the people of Galata during hot summers. In this paper, in the light of unpublished archival documents, the construction process of these fountains and water supply systems will be investigated. These pious endowments of Gülnufl Sultan also served as a tool of demographic change. Therefore this paper reveals both the materialization of these buildings and their significance.
Other ID | JA39SV89SR |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | July 12, 2016 |
Published in Issue | Year 2014 Volume: 10 Issue: 17 - Volume: 10 Issue: 17 |