6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri ile Oluşan Kütle Hareketlerine Bir Örnek: Tepehan Heyelanı

Year 2023, , 73 - 86, 31.12.2023

İskender Dölek , Taygun Uzelli , İsmail Ege , Ömer Çelik

https://doi.org/10.17211/tcd.1307166

Cited By: 1

Abstract

6 Şubat 2023 tarihinde, Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) üzerinde Yaklaşık 9 saat ara ile meydana gelen depremler sonucunda çok sayıda can ve mal kayıpları yaşanmış, yollar, köprüler zarar görmüş farklı türde (heyelan, kaya düşmesi, çamur akması) binlerce kütle hareketi meydana gelmiştir. Hatay’ın Altınözü ilçesine bağlı Tepehan köyünde Neojen yaşlı kumtaşı, killi kireçtaşı, kiltaşı ve marnlardan oluşan birim içerisinde gelişen heyelan 12.000 metrekarelik bir alanı etkilerken, 180.000 metreküpten fazla bir malzeme deprem sırasında oluşan heyelanla yer değiştirmiştir. Bu kadar büyük bir kütlenin yer değiştirmesinde depremlerin büyüklüğü yanında insan faaliyetleri de etkili olmuştur. Heyelanın meydana geldiği sahada Drone ile enine ve boyuna %70 bindirmeli sütunlar oluşturacak şekilde dijital görüntüler çekilmiştir. Bu görüntüler Agisoft yazılımında işlenmiş 60cm x 60cm piksel çözünürlükte Dijital Yüzey Modeli (DSM) ve Orto fotolar üretilmiştir. Heyelanın farklı yerlerinden alınan toprak numuneleri analiz edilerek genel toprak özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Tepehan heyelanı depremlerin kütle hareketlerini (heyelanları) tetiklediği gerçeğinin somut bir örneği olması dışında yerleşim alanlarının doğal tehlikelere karşı (kütle hareketleri) güvenli hale getirilmesinde heyelanların izlenmesi ve haritalanmasının önemini bir kez daha göstermiştir. Depremlerin etkileri değerlendirilirken kütle hareketleri de dikkate alınmalıdır. Bu şekilde daha gerçekçi bir değerlendirme yapılabilir ve koruyucu önlemler daha etkili bir şekilde alınabilir.

Keywords

Deprem, Kütle Hareketleri, Heyelan, Altınözü

An Example Of Mass Movements Caused By The Kahramanmaraş Earthquake Of February 6: Tepehan Landslide

Abstract

On February 6, 2023, multiple earthquakes occurred with approximately 9 hours of interval on the Eastern Anatolian Fault Zone (EAFZ), resulting in significant loss of life and property. Numerous mass movements, including landslides, rockfalls, and mudflows, caused damage to roads, bridges, and various structures. In Tepehan village, located in Altınözü district of Hatay, a landslide occurred within a unit composed of Neogene-aged sandstone, clayey limestone, shale, and marl, affecting an area of 12,000 square meters. The landslide displaced more than 180,000 cubic meters of material due to the earthquake. In addition to the magnitude of the earthquakes, human activities also contributed to the displacement of such a large mass. Digital images were captured using a drone in the landslide area, creating vertically and horizontally overlapping images to generate a Digital Surface Model (DSM) and orthophotos with a resolution of 60cm x 60cm pixels using Agisoft software. Soil samples were collected from different locations of the landslide and analyzed. The Tepehan landslide serves as a concrete example of how earthquakes trigger mass movements and highlights the importance of monitoring and mapping landslides in making settlement areas safer against natural hazards, such as mass movements. When evaluating the effects of earthquakes, it is crucial to consider mass movements. This allows for a more realistic assessment and enables the implementation of more effective protective measures.

Keywords

Earthquake, Mass Movements, Landslide, Hatay, Altınözü

References

• Allison, L. E., & Moodie, C. D. (1965). Carbonate. In C.A. Black et al. (Ed), Methods of soil analaysis, part 2, agronomy series, American Society of Agronomy Inc. U.S.A., (pp. 1379-1400). https://doi.org/10.2134/agronmonogr9.2.c40
• Anadolu Ajansı. (2023, Mart 06). Deprem bölgesinde bir ayda 13 bin 753 artçı sarsıntı meydana geldi, asrın felaketi. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/deprem-bolgesinde-bir-ayda-13-bin-753-artci-sarsinti-meydana-geldi/2838324
• Bezdan, M. (2023). Antakya depremi. Foto Atlas, (1).
• Bingöl, S. (2009). Kahramanmaraş civarının depremselliğine ilişkin jeokimyasal parametrelerin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Boulton, S.J., Robertson, A.H.F., & Ünlügenç, U.C. (2006). Tectonic and sedimentary evolution of the Cenozoic Hatay Graben, Southern Turkey: a two-phase model for graben formation. Tectonic Development of The Eastern Mediterranean Region. 260, 613-634.https://doi.org/10.1144/GSL.SP.2006.260.01.26
• Bouyoucos, G.J. (1955). A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal, 4(9), 434. https://doi.org/10.2134/agronj1951.00021962004300090005x
• Hungr, O. Evans, S.G., Bovis, M.J., &M. J., Hutchinson, (2001). A review of the classification of lndslides of the flow type. Environmental & Enginering Geoscience, VII(3), 221-238. https://www.researchgate.net/profile/Michael-Bovis/publication/279333490_ Review _of_ the_classification_of_landslides_of_the_flow_type/links/570d4c8c08aed31341cf7684/Review-of-the-classification-of-landslides-of-the-flow-type.pdf
• Ege, İ. (2011). Determination of fault morphology of Antakya-Kahramanmaraş depression area by using methods of Remote Sensing (RS) and Geographical Information Systems (GIS). Procedia Social and Behavioral Sciences, 19, 702–708. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.05.188
• Ege, İ. (2014). Antakya-Kahramanmaraş grabeninde aktif tektoniğe ait jeomorfolojik gözlemler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 71-88.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/182884
• Ege, İ. (2022). Amik Ovası ve yakın çevresinin jeomorfolojisi (II. Basım). Kriter Yayınevi. Lutgens, F. K., & TarBuck, E. J. (2013). Genel jeoloji temel ilkeleri kavramlar (C. Helvacı, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Gökten, E., Çan, T., Özalp, S., & Yıldız, M. (2015). Deprem derinliği ve kütle hareketleri arasındaki bağlantı. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 35-42.
• Herece, E. (2008). Doğu Anadolu Fay (DAF) Atlası. M.T.A. Genel Müdürlüğü.
• Hoek, E., & Bray, J. (1974). The role of jointing in rock slope stability. IMM,London.
• Vakov, A., (1996). Relationships between earthquake magnitude, source geometry and slip mechanism . Tectonophysics, 261(1-3), 97-113. https://doi.org/10.1016/0040-1951(96)82672-2
• Johnson, E., et al. (2016). Liquefaction hazard and risk assessment. Springer.
• Jones, R., & Williams, S. (2013). Effects of earthquakes on buildings and structures. Federal Emergency Management Agency. https://www.usgs.gov/faqs/how-do-earthquakes-affect-buildings
• King, G. C. P., Stein, R. S., & Lin, J. (1994). Static stress changes and the triggering of earthquakes. Bulletin of the Seismological Society of America, 84(3), 935-953. https://doi.org/10.1785/BSSA0840030935
• Lindsay, W. L., & Norwell, W. A. (1978). Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper. Soil Science Society of America Journal, 42, 421-428 https://doi.org/10.2136/sssaj1978.03615995004200030009x
• Öztürk, K. (2002). Heyelanlar ve Türkiye'ye etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 35-50. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6765/91015
• Selçuk, H. (1985). Kızıldağ-Keldağ Hatay dolayının jeolojisi ve jeomorfolojik evrimi (Rapor No. 7787). MTA. MTA Genel Müdürlüğü.
• Thomas, G.W. (1982). Exchangeable Cations. In A. L. Page (Ed), Methods of soil analysis, Part 2: Chemical and microbiological properties (pp. 159-165). Madison, WI: American Society of Agronomy, Soil Science Society of America.
• Ulusay, R., Gokceoglu, C., Topal, T., Sonmez, H., Tuncay E., Z., A., Ergüler, & Kasmer Ö. (2006). Assessment of environmental and engineering geological problems for the possible re-use of an abandoned rock-hewn settlement in Urguüp (Cappadocia), Turkey. Enviromental Geology, 50(1), 473-494. 86