6 Şubat depremlerinin sonuçları üzerine nitel bir çalışma

Year 2025, Issue: 88, 137 - 156, 29.12.2025

Şeyma Nacar , Nadire Karademir

https://doi.org/10.17211/tcd.1712866

Abstract

Ülkemiz coğrafi konumu nedeniyle aktif deprem kuşağında yer almakta olup, bu durum tarih boyunca bir dizi büyük depremin yaşanmasına yol açmıştır. Bu çalışma, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin Dulkadiroğlu ve Onikişubat ilçelerinde oluşturduğu sosyo-ekonomik ve mekânsal faktörleri analiz etmeyi hedeflemektedir. Nitel araştırma metodunda amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen 25 katılımcıya daha önceden hazırlanmış yarı yapılandırılmış mülakat soruları yöneltilmiştir. Elde edilen bulguların içerik analizlerinin yapılması, verilerin kodlanması, temaların oluşturulması ve tablolaştırılmasında MAXQDA 24 programı kullanılmıştır. Deprem teması altında ekonomik, sosyal, çevresel ve mekânsal olmak üzere dört ayrı tema oluşturulmuştur Depremzedelerin birçoğu evlerini kaybettiğini veya ağır hasarlı olduğu için evlerine giremediklerini belirtmişlerdir. Katılımcılara göre, deprem sonrası en yaygın görülen maddi kayıplar bina ve altyapı hasarlarıdır. Depremden sonra öne çıkan sosyal faktörler incelendiğinde, “beklenti” ve “önlemlerin alınması” faktörünün önemli olduğu görülmektedir. Katılımcılar, depremden sonra kent yapısının değiştiğini, kentsel hafızanın yok olduğunu ve özellikle kent merkezinin tanınmaz şekilde yeniden tasarlandığını belirtmişlerdir. Deprem sonrası bilgi akışının sağlanması ve iletişim kanallarının güçlendirilmesi, halkın afet durumunda ne yapması gerektiğine dair bilgilendirilmesi açısından önemlidir. Asrın felaketi sonrasında yeniden yapılandırma ve kentsel dönüşüm projeleri, yerel halkın yaşam biçimleriyle uyumlu hale getirilmelidir.

Keywords

Deprem , Depremin Etkileri , Nitel Veri Analizi , Dulkadiroğlu , Onikişubat.

A qualitative study on the consequences of the February 6 earthquakes

Abstract

Due to its geographical location, Turkey lies within an active seismic zone, which has led to a series of major earthquakes throughout history. This study aims to analyze the socio-economic and spatial factors resulting from the February 6, 2023 Kahramanmaraş-centered earthquakes, specifically focusing on the districts of Dulkadiroğlu and Onikişubat. Within the qualitative research methodology, semi-structured interview questions prepared in advance were posed to 25 participants selected through purposive sampling. The data obtained were analyzed using content analysis, with coding, theme generation, and tabulation processes conducted via the MAXQDA 24 software. Under the overarching theme of “earthquake,” four sub-themes were identified: economic, social, environmental, and spatial factors. Many of the earthquake survivors reported having lost their homes or being unable to enter them due to severe damage. According to the participants, the most common material losses following the earthquake were damage to buildings and infrastructure. When examining the prominent social factors that emerged after the disaster, the concepts of “expectation” and “taking precautions” were found to be of significant importance to the interviewees. Participants also indicated that the urban structure had changed after the earthquake, urban memory had been erased, and particularly the city center had been redesigned to the point of being unrecognizable. Ensuring effective information flow and strengthening communication channels in the aftermath of the earthquake are essential for informing the public about the appropriate actions to take in disaster situations. In the wake of what has been described as the disaster of the century, reconstruction and urban transformation projects should be aligned with the lifestyles of the local population.

Keywords

Earthquake , Earthquake Effects , Qualitative Data Analysis , Dulkadiroğlu , Onikişubat.

References

• Afacan, E., & Işık Afacan, M. (2023). Türk spor gazetelerinde deprem algısı: 2023 Kahramanmaraş depremi örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 844-860. https://doi.org/10.16953/deusosbil.1265541
• Alemdar, Z., & Caymazer, D. (2018). Kentsel dönüşüm kapsamında çok katlı betonarme bir binanın deprem performansının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 273-283. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.368959
• Arce, A., Jiménez Rios, A., Tomic, I., & Biggs, D. (2024). Structural analysis of the sympathetic restoration and conservation of the gopinath temple, kathmandu, Nepal. Heritage, 7(1), 3194–3210. https://doi.org/10.3390/heritage7060151
• Avlar, E., Limoncu, S., & Tızman, D. (2022). Deprem sonrası geçici barınma birimi: CLT E-BOX. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38(1), 471-482. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1027894 Baumann, D. (2022). Cosmology (477 pages). ISBN: 978-110-88380-7-8. Cosmology and General Relativity Published. https://doi.org/10.1017/9781108937092
• Bayramoğlu, E., & Yurdakul, N. M. (2020). Trabzon 100.yıl parkı ve çevresinin rekreasyon potansiyelinin saptanması. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 38-46. https://doi.org/10.24011/barofd.621911
• Berno, T. (2017). Social enterprise, sustainability and community in post-earthquake Christchurch: Exploring the role of local food systems in building resilience. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 11(1), 149-165. https://doi.org/10.1108/JEC-01-2015-0013
• Braun, V. & Clarke, V. (2019). Psikolojide tematik analizin kullanımı. Journal of Qualitative Research in Education, 7(2), 1-26. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.17m
• Contardo, Inzulza. J. & Figueroa, Moran. P. (2021). Who has benefited a socio-ecological chronology of urban resilience in the early reconstruction of talca after the 27-f earthquake Chile 2010-2012. Sustainability, 13(6), 1-17. https://doi.org//10.3390/su13063523
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and conducting mixed methods research (3rd ed.). Sage.
• Çalışkan, A., & Kaya, G. (2021). Deprem sonrasındaki toplumsal dayanışma pratiklerinin sosyolojik görünümü: İzmir depremi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(32), 1052-1077. https://doi.org/10.21076/vizyoner.878817
• Çelik, H., Baykal, N., & Memur, H. (2020). Qualitative data analysis and fundamental principles. Journal of Qualitative Research in Education, 8(1), 379-406. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.16m
• Çoban, M., Sözbilir, M., & Göktaş, Y. (2017). Deprem deneyimini yaşamış kişilerin deprem öncesi hazırlık algılarının belirlenmesi: bir durum çalışması. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 113-113. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.281721.
• Dal Zilio, L., & Ampuero, J.-P. (2023). Earthquake doublet in Turkey and Syria. Communications Earth & Amp; Environment, 4, Article 71. https://doi.org/10.1038/s43247
• Demir, A. (2023). TBEC 2018 ve TEC 2007 sismik kodlarının maksimum ve artık yer değiştirme talepleri ile karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 29(5), https://doi 10.5505/pajes.2022.11268
• Dilekli Karatay, Z. & Çilmi, M. (2024). Deprem sonrası yaşanan zorunlu göç ve istihdam problemi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 15(1), Deprem Özel Sayısı, 314-333. https://doi.org/10.54688/ayd.1404876
• Dişkaya, F. & Emir, Ş. (2021). Ahp-topsis bütünleşik yaklaşımıyla deprem riski tabanlı İstanbul ili kentsel dönüşüm öncelik sıralaması. Afet ve Risk Dergisi, 4(2), 203-223. https://doi.org/10.35341/afet.983105
• Doğan, G. Arslan, H. M., & İlki, A. (2023). Smart method recommendations for the detection of post-earthquake damages in buildings. In M. Papadrakakis & M. Fragiadakis (Eds.), 9 th ECCOMAS Thematic Conference on Computational Methods in Structural Dynamics and Earthquake Engineering Proceeding Volume I (ss. 1214- 1226). Eccomas Proceedia. https://doi.org/10.7712/120123.10470.20866
• Doyran, M. (2023). 1939 ve 1992 yıllarında meydana gelen depremlerin Cumhuriyet gazetesine yansımaları. Mavi Atlas, 11(2), 321-334. https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1352193
• Erdoğan, C., & Aksoy, Ö. (2020). Deprem stresi̇ ile baş etme stratejileri̇ Balıkesir örneği̇. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 3(2), 88-103. https://doi.org/10.38004/sobad.70407
• Galasso, C. & Opabola, A. E. (2024). The 2023 Kahramanmaraş earthquake sequence: finding a path to a more resilient, sustainable, and equitable society. Communications Engineering, 3(1), 1-24. https://doi.org/10.1038/s44172-024-00170-y
• Gözükızıl, C. A., & Tezcan, S., (2023), Cumhuriyet’in yüzüncü yılında Türkiye’de afetler: 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri. Kent Akademisi Dergisi, 16(1), 97-114. https://doi.org/10.35674/kent.1353445
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5. Baskı). ISBN: 978-975-02512-7-6, s: 479, Seçkin Yayıncılık. https://www.seckin.com.tr/kitap/sosyal-bilimlerde-arastirma-yontemleri
• Gkougkoustamos, I. (2023). Correlation of ground deformation induced by the 6 february 2023 m7.8 and m7.5 earthquakes in turkey inferred by sentinel-2 and critical exposure in Gaziantep and Kahramanmaraş cities. Geohazards, 4(3), 267-285. https://doi.org/10.3390/geohazards4030015
• Hancılar, U., Şeşetyan, K., & Çaktı, E. (2019). İstanbul’daki 2000 Yılı Sonrası Binalar İçin Tasarım Depremi Altında Karşılaştırmalı Yapısal Hasar ve Mali Kayıp Tahminleri. Teknik Dergi, 30(3), 9107-9123. https://doi.org/10.18400/tekderg.326939
• Hikichi, H., Sawada, Y., Tsuboya, T., Aida, J., Kondo, K., Koyama, S., & Kawachi, I. (2017). Residential relocation and change in social capital: a natural experiment from the 2011 great east japan earthquake and tsunami. Science Advances, 3(7). https://doi.org/10.1126/sciadv.1700426
• Hussain, E., Kalaycıoğlu, S., Milliner, C., & Çakır, Z. (2023). Preconditioning The 2023 Kahramanmaraş (Türkiye) Earthquake Disaster. Nature Reviews Earth & Environment, 4(5), 287-289. https://doi.org/10.1038/s43017-023-00411-2
• Kandemir, E. Ç. (2022). Sismik taban izolatörlü yapıların yakın ve uzak fay depremleri altındaki davranışlarının dalgacık dönüşümü ile incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27(2), 257-268. https://doi.org/10.53433/yyufbed.1072327
• Karasözen, E., Büyükakpınar, P., Ertuncay, D., Havazlı, E., & Oral, E. (2023). A call from early‑career Turkish scientists: Seismic resilience is only feasible with “earthquake culture”. Seismica, 2(3), Article 1012. https://doi.org/10.26443/seismica.v2i3.1012
• Koç, Z., & Geçit, Y. (2021). Sosyal bilgiler dersinde uygulanan yaratıcı drama ekinliklerine yönelik öğrenci görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(31), 174-196. https://doi.org/10.35675/befdergi.720684
• Maxwell, J. A. (2013). Qualitative research design: An interactive approach (3. Baskı). Sage Publications. Nalbantoğlu, İ., Çalışkan, A. Ş., Akdağ, S., & Toklucu, A. T. (2024). Kahramanmaraş depremi sonrasında depremzedelerin algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 8(1), 63-77. https://doi.org/10.55109/tushad.1478451
• Nguyen, C., Noy, I., Sommervoll, Dag E., & Yao, F. (2020). Redrawing of a housing market: Insurance payouts and housing market recovery in the wake of the Christchurch earthquake of 2011 (CESifo Working Paper No. 8560). CESifo. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3699240
• Özgen, N. (2016). Nitel araştırmalarda verilerin toplanması ve analizi. İçinde Özgen, N. (Ed), Beşerî Coğrafya ´da Araştırma Yöntemleri ve Teknikler (ss. 157-198). Pegem Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/978605318748-6
• Patton. M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). Sage Publications. https://doi.org/10.1177/1035719X030030021
• Peker, A. E., & Şanlı, İ. (2022). Deprem ve göç ilişkisi: 24 Ocak 2020 Elazığ deprem örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 125-154. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2369450
• Sezgin, S. (2025). Practices for disabled people in local governments: A review of strategic plans of Istanbul metropolitan municipality. In Berkün, S. (Ed), City in terms of disadvantaged groups. Özgür Publications. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub676.c2825
• Tekindal, M. & Tonbalak, K. (2021). Nitel araştırmalarda meta-sentezi̇n kapsamı ve yaşlılık alanında meta-sentez örnekleri̇. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21(2), 235-268. https://doi.org/10.54961/uobild.1036670
• Terzi, Ö. & Dündar, C. (2023). Problem of unaccompanied children in the earthquake: ınsufficient enrollment. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 17(4), e360. https://doi.org/10.1017/dmp.2023.34 Tunçalp, D. (2021). Nitel araştırmalarda paradigmalar, yöntembilimleri ve araştırma titizliği. Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-47, https://doi.org/10.15659/yoad.6.2.001
• Türkcan, B., Kışla, G.Ş.H., & Bucak, Ç. (2023). Deprem ve konut fiyatları ilişkisi: Konutlarda depreme dayanıklılık ekseninde İstanbul ve İzmir analizleri. Türk Coğrafya Dergisi, 8(3), 131-143. https://doi.org/10.17211/tcd.1338125
• Ulucan, M., & Alyamaç, K. E. (2023). Farklı oranlarda geri dönüşümlü beton agregaları kullanılarak üretilen betonların çevresel etki değerlendirmelerinin yapılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(2), 438-447. https://doi.org/10.35414/akufemubid.1133802
• Yılmaz, S., Karakayalı, O., Çetin, M., Eroğlu, S., Dikme, Ö., & Akoğlu, H. (2023). Emergency medicine association of Turkey disaster committee summary of field observations of february 6th Kahramanmaraş earthquakes. Prehospital and Disaster Medicine, 38(3), 415-418. https://doi.org/10.1017/s1049023x23000523