Antalya Bölümünde sıcaklık ve yağış indislerinin değişim analizleri

Year 2021, Issue: 78, 91 - 108, 31.12.2021

Barış Durmuş İhsan Bulut Barbaros Gönençgil

https://doi.org/10.17211/tcd.1009270

Cited By: 3

Abstract

İklim değişiminden en çok etkilenen alanlardan biri olan Akdeniz havzasında, özellikle yaz dönemlerinde
küresel ortalamanın üzerinde sıcaklık artışları yaşanmaktadır. Artan sıcaklıklar ile birlikte ekstrem
hava olaylarının şiddetinde ve sıklığında artışlar meydana gelmektedir. Bu çalışmada, Akdeniz
Bölgesi-Antalya Bölümü için temin edilen istasyon günlük verilerinde, 1980-2019 yılları arasındaki
sıcaklık ve yağış ekstremlerinde meydana gelen değişimler incelenmiştir. RH test ile homojenlikteki
kırılma tarihleri tespit edilen sıcaklık ve yağış verilerine, WMO ve CLIVAR’ın belirlediği iklim
indislerinden 17 sıcaklık ve 6 yağış indisi uygulanmıştır. Ekstrem değerlerdeki eğilimler, parametrik
olmayan Kendall temelli Sen Eğilim testi ile belirlenmiş ve analizler, R tabanlı ClimPACT yazılımı ile
incelenmiştir. Yıllık bazda incelenen iklim indislerindeki değişim gün, derece, yüzde, mm, mm/gün
ve olay cinsinden değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; bölge iklimindeki kırılma tarihleri
1990 ve 2010’ların ilk yıllarında meydana gelmiş; maksimum sıcaklık ortalama değerleri genel
olarak 2.4 °C artarken, minimum sıcaklık ortalaması özellikle Alanya ve Fethiye gibi kıyı kesimlerde
4°C artmıştır. Bölgedeki donlu ve buzlu günler azalma eğilimindeyken, tarımsal açıdan önemli olan
gelişme sezonu uzunluğu artış eğilimi göstermiştir. Yağış ekstremleri açısından Teke yarımadasının,
Akdeniz’e bakan kıyı (özellikle Demre) ve yüksek kesimlerinde (Elmalı) anlamlı artış eğilimleri belirlenirken,
toplam yağışa en fazla katkıyı uç yağış değerlerinin sağladığı tespit edilmiştir. Bölgedeki
yerleşme, tarımsal alanlar ve su kaynakları üzerinde oldukça etkili olan bu değişimler, gerekli adaptasyon
ve altyapı çalışmalarının yapılmasını zorunlu kılmıştır.

Keywords

İklim Değişikliği, İklim İndisleri, Ekstrem Hava Olayları, Akdeniz Bölgesi

Thanks

Teknik ve teorik açıdan değerli görüşleri ve yardımlarını esirgemeyen Meteoroloji 16. Bölge Müdürü Mesut DEMİRCAN, Milli Savunma Üniversitesi Öğretim Görevlisi Sevilcan DÜN’e ve sağladığı veriler için T.C. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ne teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Variation analyses of temperature and precipitation indices in Antalya Region

Abstract

The Mediterranean basin which is one of the area that most affected by climate change, temperature
increases are experienced above the global average, especially in summer periods.
Increases in severity and frequency of extreme weather events occur with increasing temperatures.
In this study, changes in temperature and precipitation extremes between 1980-2011
were analyzed on daily data that obtained for the Mediterranean Region-Antalya Area. 17
temperature and 6 precipitation climate indices that identified by WMO and CLIVAR were
applied to the temperature and precipitation data that the changepoint dates in homogeneity
were determined by RH test. Trends in extreme values were determined by the non-parametric
Kendall-based Sen Trend test and analyzes were examined with R-based ClimPACT software.
The change in climate indices which are analyzed yearly, were evaluated in day, degree, percent,
mm, mm/day and event. According to the obtained results, the changepoints dates for
the regional climate occurred in the early years of 1990 and 2010; while the average maximum
temperature values increased by 2.4 °C in general, the minimum temperature average
increased by 4 °C, especially in coastal areas such as Alanya and Fethiye. While the frost and
ice days tended to decrease in the region, the length of the growing season which is important
in terms of agriculture, tends to increase. In terms of precipitation extremes, increasing
trends were determined in the coastal (especially Kale-Demre) and high areas (Elmalı) of the
Teke peninsula where overlooking the Mediterranean Sea and it was determined that extreme
precipitation values contribute the most to the total precipitation. These changes which have
a significant impact on settlements, agricultural areas and water resources in the region, have
required the necessary adaptation and infrastructural works to be carried out.

Keywords

Climate change, Climate indices, Extreme weather events, Mediterranean Region.

References

• Abatzoglou, J., & Williams, A. (2016). Impact of anthropogenic climate change on wildfire across western US forests. PNAS, 113(42), 11770–11775. https://doi.org/10.1073/pnas.1607171113
• Abbasnia, M., & Toros, H. (2018). Analysis of long-term changes in extreme climatic indices: a case study of the Mediterranean climate, Marmara Region, Turkey. Pure and Applied Geophysics, 175(11), 3861-3873. https://doi.org/10.1007/s00024-018- 1888-8
• Acar Deniz , Z., & Gönençgil, B. (2017). Türkiye sıcaklık ekstremlerindeki değişkenlikler. Coğrafya Dergisi, 41-54. 10.26650/JGEOG295515
• Acar Deniz, Z., & Gönençgil, B. (2015). Trends of summer daily maximum temperature extremes in Turkey. Physical Geography, 36(4), 268-281. http://dx.doi.org/10.1080/02723646.2015.104 5285
• Acar, Z., Gönençgil, B., & Korucu Gümüşoğlu, N. (2018). Longterm changes in hot and cold extremes in Turkey. Journal of Geography, 37, 57-67. 10.26650/JGEOG2018-0002
• Aguilar, E., Auer, I., Brunet, M., Peterson, T. C., & Wieringa, J. (2004). Guidelines on climate metadata and homogenization. Geneva: World Meteorological Organization.
• Akçakaya, A., Demircan, M., Sümer, M. U., & Şensoy, S. (2013). İklim gözlemlerinin doğruluğu ile devamlılığını etkileyen faktörler ve türdeşlik testleri. Ankara: Araştırma Dairesi Başkanlığı Klimatoloji Şube Müdürlüğü.
• Alexander, L. V., & Herold, N. (2016). ClimPACT2-indices and sofware. The commission for climatology (CCl), expert team on sector- specific climate indices (ET-SCI).
• Alexander, L. V., Zhang, X., Peterson, T. C., Ceasar, J., Gleason, Klein Tank, A. M. G., Haylock, M., Collins, D., Trewin, B., Rahimzadeh, F., Tagipour, A., Rupa Kumar, K., Revadekar, J., Griffiths, G., Vincent, L., Stephenson, D B., Burn, J., Aguilar, E., Brunet, M., Taylor, M., New, M.., Zhai, P., Rusticucci, M., Vazquez-Aguirre, J. L. (2006). Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation. Journal of Geophysical Research, 111. http://dx.doi.org/10.1029/2005JD006290
• Alexander, L., Yang, H., & Perkins, S. (2013). “Clim PACT,” Indices and software. A document prepared on behalf of the commission for climatology (CCl) expert team on climate risk and sector-specific climate indices (ET CRSCI).
• Anderson, J., Panetta, A. M., & Thomas, M.-O. (2012). Evolutionary and ecological responses to anthropogenic climate change: Update on anthropogenic climate change. Plant Physiology, 160(4), 1728–1740. https://doi.org/10.1104/pp.112.206219
• Atalay, İ., & Mortan, K. (2011). Türkiye bölgesel coğrafyası. İnkılap Kitabevi.
• Aydın, O., & Çiçek, İ. (2013). Ege Bölgesi’nde yağışın mekânsal dağılımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 11(2), 101-120. https://doi. org/10.1501/Cogbil_0000000145
• Beniston, M., Stephenson, D. B., Christensen, O., Ferro, C. A., Frei, C., Goyette, Halsnaes, K., Holt, T., Jylha, K., Koffi, B., Palutikof, J., Schöll, R., Semmler, T., Woth, K. (2007). Future extreme events in European climate: anexploration of regional climate model projections. Climatic Change, 81, 71-95. doi:10.1007/s10584- 006-9226-z
• CarbonTracker-CH4. (2021, Ekim 2). Global monitoring laboratory, Earth System Research Laboratories. http://gml.noaa.gov/ccgg/ carbontracker-ch4/
• Demircan, M. (2019). Sıcaklık verilerindeki kırılma Tarihleriyle iklim indekslerinin ilişkisi. Ankara: [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖKTEZ. https://tez.yok.gov.tr/Ulusal- TezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Demircan, M., Çiçek, İ., Türkoğlu, N., Ekici, M., & Arabacı, H. (2014). Ortalama sıcaklıklardaki türdeşlik kırılmalarının iklim göstergeleriyle ilişkisi. TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu (pp. 129-138).
• Ankara: Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi. Dün, S., & Gönençgil, B. (2021). Ege Bölgesi kıyılarında sıcaklık indislerinin analizi. Türk Coğrafya Dergisi, 77-86. https://doi. org/10.17211/tcd.897028
• Easterling, D. R., Meehl, G. A., Camille, P., Changnon,, S. A., Karl, T. R., & Mearns, L. O. (2000). Climate extremes: observations, modeling, and impacts. Science, 2068-2074. 10.1126/science. 289.5487.2068
• EM-DAT. (2019, Haziran 24). International Disaster Database. https:// www.emdat.be/: https://www.emdat.be/
• Erinç, S. (1996). Klimatoloji ve metodları. Alfa Basım ve Dağıtım.
• Erlat, E., & Güler, H. (2018). Türkiye’de sıcaklık ekstremlerinin sürelerinde gözlenen değişim ve eğilimler (1950-2017). Ege Coğrafya Dergisi, 27(2), 135-148. https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/601659
• Erlat, E., & Türkeş, M. (2013). Observed changes and trends in numbers of summer and tropical days, and the 2010 hot summer in Turkey. International Journal of Climatology, 1898-1908. doi:10.1002/joc.3556
• Erlat, E., & Yavaşlı, D. D. (2011). Ege Bölgesi’nde sıcaklık ekstremlerinde gözlenen değişim ve eğilimlerin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 3(1). https://doi. org/10.1501/Csaum_0000000042
• Erlat, E., Türkeş, M., & Aydın-Kandemir, F. (2021). Observed changes and trends in heatwave characteristics in Turkey since 1950. Theoretical and Applied Climatology, 145(1-2), 137-157. https:// doi.org/10.1007/s00704-021-03620-1
• Erol, O. (2014). Genel klimatoloji. Çantay Kitabevi.
• Gaume, E., Borga, M., Llasat, M. C., Maouche, S., Lang, M., & Diakakis, M. (2016). Mediterranean extreme floods and flash floods. In J.-P. Moatti, & S. Thiébault, The Mediterranean Region Under Climate Change (pp. 133-144). IRD. https://www.lmd.polytechnique. fr/intro/Files/2016_book_MedClimateChange.pdf
• Gilbert, R. O. (1987). Statistical methods for environmental pollution monitoring. New York: Wiley. https://www.osti.gov/servlets/ purl/7037501/
• Giorgi, F. (2006). Climate change hot-spots. Geopyhsical Research Letters, 33. https://doi.org/10.1029/2006GL025734
• Gönençgil, B. (2008). Doğal süreçler açısından iklim değişikliği ve insan. Çantay Kitabevi.
• Gönençgil, B., & İçel, G. (2010). Türkiye’nin Doğu Akdeniz kıyılarında yıllık toplam yağışlarda görülen değişimler (1975-2006). Türk Coğrafya Dergisi(55), 1-12.
• Höök, M., & Tang, X. (2013). Depletion of fossil fuels and anthropogenic climate change - A review. Energy Policy(52), 797-809. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2012.10.046
• IPCC. (2001). Climate change 2001: synthesis report. A contribution of working groups I, II, and III to the third assessment report of the integovernmental panel on climate change. (R. T. Watson, & Core Writing Team, Eds.) Cambridge, UK, New York, NY, USA: Cambridge Universitiy Press. https://www.ipcc.ch/site/assets/ uploads/2018/05/SYR_TAR_full_report.pdf
• IPCC. (2018). Global warming of 1.5°C. An IPCC special report on the impacts of global warming of 1.5°C above pre-industrial levels and related global greenhouse gas emission pathways, in the context of strengthening the global response to the threat of climate change. Masson-Delmotte, V., Zhai, P., Pörtner, H. O., Roberts, D., Skea, J., Shukla, P. R., Pirani, A., Moufouma-Okia, W., Pean, C., Pidcock, R., Connors, S., Matthews, J. B. R., Chen, Y., Zhou, X., Gomis, M. I., Lonnoy, E., Maycock, T., Tignor, M., Waterfield, T. https:// www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_ Report_High_Res.pdf
• IPCC. (2019). Climate change and land: An IPCC special report on climate change, desertification, land degradation, sustainable land. Shukla, P. R., Skea, J., Calvo B. E., Masson-Delmotte, V., Pörtner, H. O., Roberts, D. C., Zhai, P., Slade, R., Connors, S., van Diemen, R., Ferrat, M., Haughey, E., Luz, S., Neogi, S., Pathak, M., Petzold, J., Portugal P. J., Vyas, P., Huntley, E., Kissick, K., Belkacemi, M., Malley, J. In press. https:// www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2019/11/SRCCL-Full-Report- Compiled-191128.pdf
• IPCC. (2021). Climate Change 2021: The physical science basis. Contribution of working group I to the sixth assessment report of the intergovernmental panel on climate change. Masson-Delmotte, V., Zhai, P., Pirani, A Connors, S. L., Pean, C., Berger, S., Caud, N., Chen, Y., Goldfarb, L., Gomis, M. I., Huang, M., Leitzell, K., Lonnoy, E., Matthews, J. B. R., Maycock, T. K., Waterfield, T., Yelekçi, O., Yu, R., Zhou, B. Cambridge University Press. https://www.ipcc.ch/report/ar6/ wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Full_Report.pdf Johns, T., Gregory, J., Ingram, W., Johnson, C., Jones, A., Lowe, J., Lowe, J. A., Mitchell, J. F. B., Roberts, D. L., Sexton, D. M. H., Stevenson, D. S., Tett, S. F. B., Woodage, M. (2003). Anthropogenic climate change for 1860 to 2100 simulated with the HadCM3 model under updated emissions scenarios. Climate Dynamics( 20), 583–612. https://doi.org/10.1007/s00382-002-0296-y
• Karabulut, M. (2012). Doğu Akdeniz’de ekstrem maksimum ve minimum sıcaklıkların trend analizi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi. Katz, R. W., & Barbara, G. B. (1992). Extreme events in a changing climate: Variability is more important than averages. Climatic Change, 21, 289–302. http://n2t.net/ark:/85065/d7639ptg Kendall, M. G. (1975). Rank correlation methods. In C. Griffin. Klein Tank, A., & Können, G. (2003). Trends in indices of daily temperature and precipitation extremes in Europe, 1946– 99. Journal of Climate, 16(22), 3665–3680. https://doi.org/ 10.1175/1520-0442(2003)016<3665:TIIODT>2.0.CO;2
• Koçman, A. (1993). Türkiye iklimi. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Kostopoulou, E., & Jones, P. (2005). Assessment of climate extremesin the Eastern Mediterranean. Meteorology and Atmospheric Physics, 89, 69-85. 10.1007/s00703-005-0122-2
• Krige, D. G. (1951). A statistical approach to some basic mine valuation problems on the Witwatersrand. Journal of the Southern African Institute of Mining and Metallurgy, 52(6), 119-139. https:// hdl.handle.net/10520/AJA0038223X_4792
• Kuglitsch, F., Toreti, A., Xoplaki, E., Della‐Marta, P., Zerefos, C., Türkeş, M., & Luterbacher, J. (2010). Heat wave changes in the eastern Mediterranean since 1960. Geophysical Research Letters, 37, L04802. 10.1029/2009GL041841
• Mann, H. B. (1945). Non-parametric test against trend. Econometrica, 245-259.
• MedECC. (2020). Climate and environmental change in the Mediterranean Basin – Current situation and risks for the future. (W. Cramer, J. Guiot, & K. Marini, Eds.) Marseille, France: Union for the Mediterranean, Plan Bleu, UNEP/MAP. 10.5281/zenodo. 4768833
• Meehl, G. A., Zwiers, F., Evans, J., Knutson, T., Mearns, L., & Whetton, P. (2000). Trends in extreme weather and climate events: Issues related to modeling extremes in projections of future climate change. Bulletin of the American Meteorological Society, 427– 436. 10.1175/1520-0477(2000)081<0427:TIEWAC>2.3.CO;2
• MGM. (2020). Akdeniz deniz suyu sıcaklık. Ankara: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www. mgm.gov.tr/FILES/resmi-istatistikler/denizSuyu/Akdeniz-Deniz- Suyu-Sicakligi-Analizi-2020.pdf
• Oliver, M. A., & Webster, R. (1990). Kriging: a method of interpolation for geographical information systems. International Journal of Geographical Information Systems, 4(3), 313-332. http://dx. doi.org/10.1080/02693799008941549
• Perkins, S. E., & Alexander, L. V. (2013). On the measurement of heat waves. Journal of Climate, 4500-4517. https://doi.org/10.1175/ JCLI-D-12-00383.1
• Pfeifer, S., Rechid, D., Reuter, M., Viktor, E., & Jacob, D. (2019). 1.5°, 2°, and 3° global warming: visualizing European regions affected by multiple changes. Regional Environmental Change(19), 1777- 1786. https://doi.org/10.1007/s10113-019-01496-6
• Ramos, M. C. (2001). Rainfall distribution patterns and their change over time in Mediterranean area. Theoretical and Applied Climatology, 163-170.
• Rosenzweig, C., Karoly, D., Vicarelli, M., Neofotis, P., Wu, Q., Casassa, G., Menzel, A., Root, T. L., Estrella, N., Seguin, B., Tryjanowski, P., Liu, C., Rawlins, S., Imeson, A. (2008). Attributing physical and biological impacts to anthropogenic climate change. Nature, 453(7193), 353-357. https://doi.org/10.1038/nature06937
• Ruffault, J., Curt, T., Moron, V., Trigo, R., Mouillot, F., Koutsias, N., Pimont, F., Martin-StPaul, N., Barbero, R., Dupuy, J., Russo, A., Belhadj-Khedher, C. (2020). Increased likelihood of heat-induced large wildfires in the Mediterranean Basin. Scientific Reports(10:13790). https:// doi.org/10.1038/s41598-020-70069-z
• Sarı, S. (2009). Batı Akdeniz Bölümü’nden İç Anadolu’ya geçiş iklimleri.( Yayın no: 234775) [Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Hf89AFSdj- AOj39p3wzsbw&no=gwKbMhJceYVnkHSqVGNsqg
• Sarış, F., Hannah, D., & Eastwood, W. (2010). Spatial variability of precipitation regimes over Turkey. Hydrological Sciences Journal, 55, 234-249. 10.1080/02626660903546142
• Sen, P. K. (1968). Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s Tau. Journal of the American Statistical Association, 63(324), 1379-1389. https://doi.org/10.2307/2285891
• Şensoy, S., Demircan, M., Ulupınar, Y., & Balta, İ. (2008). Türkiye İklimi. Ankara: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. https:// www.mgm.gov.tr/FILES/genel/makale/13_turkiye_iklimi.pdf
• Şensoy, S., Türkoğlu, N., Akçakaya, A., Ekici, M., Demircan, M., Ulupınar, Y., Atay, H., Tüvan, A., Demirbaş, H. (2013). Trends in Turkey climate indices from 1960 to 2010. 6th Atmospheric Science Symposium - ATMOS, (pp. 1-8). İstanbul.
• Tatlı, H., Dalfes, N., & Menteş , S. (2004). A statistical downscaling method for monthly total precipitation over Turkey. International Journal of Climatology, 24(2), 161-180. 10.1002/joc.997
• The R Core Team. (2020). R: A Language and Environment for Statistical Computing. Vienna, Austria: R Foundation for Statical Computing. https://www.R-project.org/
• Trenberth, K. E. (1999). Conceptual framework for changes of extremes of the hydrological cycle with climate change. In T. R. Karl, N. Nicholls, & A. Ghazi, Weather and Climate Extremes Changes, Variations and a Perspective from the Insurance Industry (pp. 327-339). Dordrecht: Springer.
• Türkeş, M. (2008). Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre, 1, 26-37.
• Türkeş, M. (2012). Türkiye’de gözlenen ve öngörülen iklim değişikliği, kuraklık ve çölleşme. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 1-32. https://doi.org/10.1501/Csaum_0000000063
• Türkeş, M. (2013). İklim değişiklikleri: Kambriyen’den Pleyistosene, Geç Holosen’den 21. yüzyıl’a. Ege Coğrafya Dergisi, 22(1), 1-25. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/4867/66879
• Türkeş, M., & Sarış, F. (2007). Trends and changes of mean, maximum, minimum temperature and precipitation series in Northern Cyprus. Journal of the Black Sea/Mediterranean Enviroment, 13, 281-304. https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/103775
• Türkeş, M., Koç, T., & Sarış, F. (2007). Türkiye’nin yağış toplamı ve yoğunluğu dizilerindeki değişikliklerin ve eğilimlerin zamansal ve alansal çözümlemesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 5(1), 57-73. 10.1501/Cogbil_0000000073
• Türkeş, M., Sümer, U. M., & Demir, İ. (2002). Türkiye’nin günlük ortalama, maksimum ve minimum hava sıcakları ile sıcaklık genişliğindeki eğilimler ve değişiklikler. Prof. Dr. Sırrı Erinç Anısına Klimatoloji Çalıştayı (pp. 89-106). İzmir: Ege Üniversitesi Coğrafya Bölümü.
• Wang, X. L. (2003). Detection of undocumented changepoints: A revision of the Two-Phase Regression Model. Journal of Climate, 3383-3385. 10.1175/1520-0442(2003)016<3383:CODOUC>2.0. CO;2
• Wang, X. L. (2008). Accounting for autocorrelation in detecting mean shifts in climate data series Using the Penalized Maximal t or F Test. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 47(9), 2423-2444. https://doi.org/10.1175/2008JAMC1741.1
• Wang, X. L., & Feng, Y. (2013). RHtestsV4 user manual. Climate Research Division, Atmospheric Science and Technology Directorate, Science and Technology Branch, Environment Canada. http:// etccdi.pacificclimate.org/software.shtml
• Wang, X. L., Chen, H., Wu, Y., Feng, Y., & Quiang, P. (2010). New techniques for the detection and adjustment of shifts in daily precipitation data series. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 49, 2416–2436. https://doi.org/10.1175/2010JAMC2376.1
• WMO. (1999). Statement on the status of the global climate in 1998. Geneva: World Meteorological Organization.
• WMO. (2020). State of the global climate 2020. World Meteorological Organization. https://library.wmo.int/doc_num.php?explnum_ id=10444
• Xoplaki, E. (2002). Climate variability over the Mediterranean, PhD Thesis. Bern: Inauguraldissertation der Philosopisch-naturwisswnschaftlichen Fakultät der Universität Bern.
• Yasan, O., Sarış, F., & Bayrakdar, C. (2019). Dağlık alanların iklim özelliklerini belirlemede CBS tabanlı enterpolasyon yöntemlerinin kullanımı: Batı Toroslar örneği. İçinde E. Akköprü, & M. F. Döker, Coğrafya araştırmalarında coğrafi bilgi sistemleri uygulamaları (ss. 197-216). Pegem Akademi. 10.14527/9786052419878.09
• Yılmaz, E., & Darende, V. (2021). Türkiye’de yağış ölçümü yapılan manuel- otomatik meteoroloji gözlem istasyonu verilerinin karşılaştırılması. Türk Coğrafya Dergisi, 77, 53-66. 10.17211/tcd.834500
• Yue, S., Pilon, P., Phinney, B., & Cavadias, G. (2002). The influence of autocorrelation on the ability to detect trend in hydrological series. Hydrological Processes, 16(9), 1807-1829. https://doi. org/10.1002/hyp.1095
• Yücel, T. (1958). Teke Yöresi orta bölümünün mevziî coğrafyası. Ankara Üniversitesi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, 16(1-2). http://dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/ view/4276/4174
• Zhang, X., Aguilar, E., Şensoy, S., Melkonyan, H., Tagiyeva, U., Ahmed, N., Kutaladze, N., Rahimzadeh, F., Taghipor, A., Hantosh, T. H.; Albert, P., Semawi, M., Ali, M. K., Al-Shabibi, M. H. S., Al-Oulan, Z., Zatari, T., Khelet, I. D., Hamoud, S., Sağır, R., Demircan, M., Eken, M., Adıgüzel, M., Alexander, L., Peterson, T. C., Wallis, T. (2005). Trends in Middle East climate extreme indices from 1950 to 2003. Journal of Geophysical Research, 110.
• Zhang, X., Alexander, L., Hegerl, G. C., Jones, P., Tank, A. K., Peterson, T. C., Trewin, B., Zwiers, F. W. (2011). Indices for monitoring changes in extremes based on daily temperature and precipitation data. Wiley Interdisciplinary Reviews Climate Change, 851-870.https://doi.org/10.1002/wcc.147