Uşak şehrinde çıkmaz sokakların morfolojik analizi

Year 2024, Issue: 86, 57 - 69, 30.12.2024

Üzeyir Yasak , Cahitcan Sıtmaç

https://doi.org/10.17211/tcd.1489470

Abstract

Çalışmanın kapsamını Anadolu şehri morfolojisindeki cadde-sokak dokusunun önemli bir kısmını oluşturan çıkmaz sokaklar oluşturmaktadır. Artan nüfus ve değişen toplumsal ihtiyaçlar ekseninde yeni planlama süreçleri, çıkmaz sokaklarının karakteristik özelliklerini etkilemiştir. Dolayısıyla bu değişimin hem morfolojik hem de toplumsal olarak nasıl ortaya çıktığı anlamak önemlidir. Araştırma, Uşak’taki çıkmaz sokakların mahalle düzeyinde dağılımını haritalamayı, morfolojik özelliklerini ve kullanım biçimlerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma sonucunda Uşak’ta 79 çıkmaz sokak olduğu tespit edilmiştir. Şehrin ilk kurulduğu ve şehri doğu-batı istikametinde ikiye bölen karayolunun kuzeyinde bulunan Aybey, Işık, Karaağaç ve Sarayaltı gibi mahallelerde çıkmaz sokakların sayısı daha fazladır. Kentsel sit alanın içinde bulunduğu mahallelerde bu tür sokaklar yoğun olarak görülmektedir. Morfolojik özellikleri bakımından çıkmaz sokaklar, saf ve sızdıran tip olarak ikiye ayrılmıştır. Osmanlı şehirlerine özgü ivicaçlı, dar ve organik bir doku sergileyen çıkmaz sokakların aksine, Uşak’taki çıkmaz sokaklar düzdür ve alan derinliğini en üst düzeye çıkarmayı amaçlayan geometrik bir planlama yaklaşımını yansıtır. Tarihî konutlarla çevrili geleneksel çıkmaz sokaklar çalışma alanında bulunmamaktadır. Bunun yerine, bu sokaklar tek katlı konutlar veya yer yer 3-4 katlı apartmanlarla çevrelenmiştir. Sonuç olarak araştırmada, Uşak’taki gelenekselden modern şehir planlamasına geçişi ve bunun şehrin sokak yapısı üzerindeki etkisi vurgulamaktadır.

Keywords

Şehirsel Morfoloji, Çıkmaz Sokak, Uşak

Morphological analysis of dead end streets in Uşak city

Abstract

This study focuses on dead-end streets, which are an important part of the urban fabric in Anatolian cities. Modern planning, driven by population growth and changing social needs, has influenced the characteristics of these streets. The research aims to map the distribution of dead-end streets in Uşak at the neighborhood level and to analyze their morphological features and usage patterns. Uşak has 79 dead-end streets. These streets are more prevalent in older neighborhoods such as Aybey, Işık, Karaağaç, and Sarayaltı, which are among the earliest established parts of the city. Dead-end streets are also common in areas designated as urban protected zones. Dead-end streets in Uşak are categorized into two types: pure and leaky. Unlike the winding, narrow dead-end streets typical of Ottoman cities, which exhibit an organic texture, those in Uşak are straight and lack an ending, reflecting a geometric planning approach aimed at maximizing area depth. Traditional dead-end streets surrounded by historical dwellings are absent in the study area. Instead, these streets are bordered by single-storey houses or multi-storey apartment buildings. As a result, the study highlights the transition from traditional to modern urban planning in Uşak and its impact on the city’s street structure.

Keywords

Urban Morphology, Dead End Street, Uşak

References

• Abu-Lughod, J. L. (1987). The Islamic city – historic myth, Islamic essence, and contemporary relevance. International Journal of Middle East Studies, 19 (2). 155-176.
• Acun, F. (2002). A portrait of the Ottoman cities. The Muslim World, 92, 255-281.
• Adıgüzel, F., & Balta, M, Ö. (2021). COVID-19 sürecinde kentsel açık ve yeşil alan erişilebilirliği: Uşak kenti örneği. Türk Coğrafya Dergisi, (79), 17-24. https://doi.org/10.17211/tcd.993130
• Aktüre, S. (1975). 17. yüzyıl başından 19. yüzyıl ortasına kadarki dönemde Anadolu Osmanlı şehrinde şehirsel yapının değişme süreci. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1 (1), 101–128.
• Aliağaoğlu, A. (2003). Afyon’da şehir morfolojisinin iki unsuru: Cadde-sokak sistemi ve konutlar. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1 (2). 63-83.
• Aliağaoğlu, A., & Uğur, A. (2016). Osmanlı Şehri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi (38), 203-226.
• Al-Sayyad, N., & Türeli, I. (2009). Islamic Urbanism. İçinde R. Kitchin, & N. Thrift (Eds.), International Encyclopedia of Human Geography (pp. 598-606). Elsevier. 10.1016/B978-008044910-4.01058-0
• Al-Sayyad, N. (1987). Space in an Islamic city: Some urban design patterns. Journal of Architectural and Planning Research, 4 (2). 108-119.
• Arı, Y. (2005). Amerikan kültürel coğrafyasında peyzaj kavramı. Doğu Coğrafya Dergisi, 10 (13), 311-339.
• Arı, Y., & Köse, A. (2005). İnsan-çevre etkileşimini yorumlamada yeni bir alternatif: Kültürel coğrafya. Ulusal coğrafya kongresi 2005 İçinde Prof. Dr. İsmail Yalçınlar anısına (ss. 51-59). Türk Coğrafya Kurumu Yayınları.
• Bajunid, A. F. I., Abbas, M. Y., Nawawi, A. H., Rameli, A., & Rodi, W. N. W. (2013). Demystifying the cul-de-sac courtyards syntax. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 105, 525-535.
• Bayartan, M. (2005a). Tarihi coğrafya çalışmaları açısından şehir ve Osmanlı şehri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 13, 85-92.
• Bayartan, M. (2005b). Osmanlı şehrinde bir idari birim: Mahalle. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 13, 93-107.
• Bayartan, M. (Ed.) (2017). Şehir Coğrafyası II. Beta Basım.
• Belge, R. (2023). Çıkmaz sokakların oluşumu: İslam ve batı şehirlerinin mukayesesi. Mukaddime, 14 (2), 199-226. https://doi.org/10.19059/mukaddime.1380561
• Biçakçı, H., & Yıldırım, C. (2018). İslam uygarlığında kent ve kentleşme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2). 541-561.
• Can, İ. (2012). İslam şehrine dair sosyolojik okumalar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 3 (6). 6-27.
• Can, Y. (1992). H.I-III. / M.VII-IX.Y.Y. İslam şehri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6 (6). 109-138.
• Cerasi, M. M. (2001). Osmanlı kenti, Osmanlı İmparatorluğunda 18. ve 19. yüzyıllarda kent uygarlığı ve mimarisi (2. Baskı) (A. Ataöv, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Cezar, M. (1977). Anadolu öncesi Türklerde şehir ve mimarlık. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Chiaradia, A. J. F. (2019). Urban morphology/urban form. İçinde Orum, A. (Ed) The Wiley Blackwell Encyclopedia of Urban and Regional Studies (pp. 1-6). John Wiley & Sons Ltd.
• Cleef, E. V. (1932). The urban profile. Annals of the Assocation of American Geographers, 22 (4). 237-241. Cozens, P. M., & Hillier, D. (2008). The shape of things to come’: New urbanism, the grid and the cul-de-sac. International Planning Studies, 13 (1). 51-73.
• Cozens., P. M., & Love, T. (2009). Manipulating permeability as a process for controlling crime: Balancing security and sustainability in local contexts. Built Environment, 35 (3). 346-365.
• Çatalbaş, F., & Ecemiş Kılıç, S. (2022). Tarihi Kentsel Peyzaj [Historic Urban Landscape (HUL)] yaklaşımı perspektifinde İzmir tarihi liman kentinde planlama ve kültürel mirasın korunmasına yönelik katılımcı bir model. Megaron, 17 (3), 526-541.
• Çobanlı, F. T., & Ceylan, M. A. (2023). Şehrin ufuk çizgisine etkileri bakımından İstanbul’da gökdelenler. Doğu Coğrafya Dergisi, 28 (50), 25-38. https://doi.org/10.5152/EGJ.2023.23058
• Darkot, B., & Tuncel, M. (1978). Ege Bölgesi coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Demir, Ş., & Sesli, M. (2007). Kamusal alan (Türkiye’de kamusal alan kavramlaştırılmasının muhtevası: Tektiplilik mi, çoğulculuk mu?). Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 273-292.
• Demirci, M. (2012). İslam’da şehir ve şehrin sosyal dinamikleri. İçinde Köksal, A. (Ed) Kent Sosyolojisi (ss. 69-89). Hece Yayınları.
• Deniz, M., & Topuz, M. (2018). Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) destekli çok kriterli karar verme yöntemleri ve analitik hiyerarşi tekniği kullanarak Uşak merkez ilçede alternatif çöplük alanlarının belirlenmesi. Journal of History Culture and Art Research, 7 (5), 544-578. DOI:10.7596/taksad.v7i5.1830
• Dickinson, R. E. (1934). The town plans of East Anglia. A study in urban morphology. Geography, 19 (1). 37-50. Dinç, F. (2021). İslâm inşâ hukukunun Mardin kent mekânına yansıması (11.-19. yy). Mukaddime, 12 (2). 307-346. https://doi.org/10.19059/mukaddime.868609
• Doğanay, H., & Deniz, M. (2015). Ulaşım sistemleri ve Uşak. Doğu Coğrafya Dergisi, 19 (32). 1-26. https://doi.org/10.17295/dcd.71556
• Drummond, L. B. W. (2000). Street scenes: Practices of public and private space in urban Vietnam. Urban studies, 37 (12), 2377-2391.
• Durukan, A., & Öztürk, B. Ö. (2021). Mekan ve kültürel demans. İdil, 77, 31-39. DOI:10.7816/idil-10-77-03
• Düzbakar, Ö. (2003). Osmanlı Döneminde mahalle ve işlevleri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (5). 97-108.
• Erdoğan, E. (2011). Kültürel peyzajlar. İçinde Yazgan, M. E. (Ed) Peyzaj çevre ve tarım (ss. 46-74). Anadolu Üniversitesi.
• Eren, A. (2005). Özgürlükler mekânı olarak kamusal alan. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9 (3-4). 95-124.
• Eskidemir, K. (2016). Kent morfolojisi ve kültür: Anadolu ve İtalya kentleri karşılaştırmalı analizleri (Yayın numarası 450936) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kentsel Tasarım Anabilim Dalı. İstanbul]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Eskidemir, K., & Kubat, A. S. (31 Ekim- 2 Kasım 2018). Kent morfolojisi ve kültür: Anadolu ve İtalya kentleri. İçinde E. S. Kubat, E. Kürkçüoğlu, E. Küçük, İ. Kurtuluş, K. Eskidemir, & M. Akay (Eds.) “DeğişKent” Değişen kent, mekân ve biçim Türkiye kentsel morfoloji araştırma ağı II. kentsel morfoloji sempozyumu (ss. 273-294). İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi.
• Fuchs, R., & Ford, L. R. (1983). Architecture and the geography of the American city. Geographical Review, 73 (3). 324-340.
• Gauthiez, B. (2004). The history of urban morphology. Urban Morphology, 8 (2). 71-89.
• Gordon, G. (1984). The shaping of urban morphology. Urban History Yearbook, 11. 1-10.
• Gottmann, J. (1976). Şehirsel merkeziyetin gelişmesi (N. Özgüç, Çev.). İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Gözüm, İ. G. (2019). Çıkmaz sokaklarda sosyal etkileşimin mekansal ve toplumsal nitelikleri bağlamında değerlendirilmesi: Aziz Mahmut Hüdai Mahallesi örneği (Yayın numarası 613399) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kentsel Tasarım Anabilim Dalı, İstanbul]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Groat, L. N. (1992). Rescuing architecture from the cul-de-sac. Journal of Architectural Education, 45 (3), 138-146.
• Gutenshwager G. (1962). Urban geography and its relationship to ekistics. Ecistics, 14 (84). 201-203. Güdücü, B. (2015). Özel alan, kamusal alan, kent ve insan. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 1 (1), 59-67.
• Gürbüz Yoldaş, N. (2007). Anadolu geleneksel konut dokusundaki çıkmaz sokak işlevinin günümüzdeki durumunun irdelenmesi (Yayın numarası 212373) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana bilim Dalı, Konya]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• İnalcık, H. (1990). Istanbul: An Islamıc city. Journal of Islamic Studies, 1. 1-23.
• İncili, Ö. F., & Akdemir, İ. O. (2016). İklimin konut üzerine yansımaları: Tarihi Kilis evleri örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (2). 1-11.
• Kahraman, M. (2020). Cadde ve sokak sistemleri açısından Muğla şehrinin gelişimi: 3 dönem, 3 bölge. İçinde M. Gökçe, A. Çandarlı Şahin, & A. Karadeniz (Eds.) Konuşan sokaklar “Menteşe” (1. Baskı) (ss. 72-83). Günce Yayınları.
• Kalak, M. (Ed.) (2021). Geleneksel dokuda çıkmaz sokak oluşumu ve koruma sorunları: Siverek. İksad Yayınevi.
• Karakaş, M. (2019). Kent, mekân ve toplum: Mekân sosyolojisine giriş. İçinde M. Karakaş (Ed) Kent, Mekân ve Toplum (ss. 15-43). Tezkire Yayıncılık.
• Kaypak, Ş. (2010). Antakya’nın kent kimliği açısından irdelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14). 373-392.
• Kejanlı, D. T. (2010). Anadolu’da Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde kent sistemi, kale ve merkez-çarşı gelişimi. Social Sciences, 5 (3), 287-302. https://doi.org/10.12739/10.12739
• Keleş, R. (2021). Kentbilim terimleri sözlüğü (3. Baskı). İmge Kitabevi.
• Kızıltepe, B. (2014). Kent sokaklarının mekân incelemesi: Çıkmaz sokak örneği (Yayın numarası 391398) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul Araştırmaları Anabilim Dalı, İstanbul]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kızıltepe, B. (2018). Mekânın gemeinschaft ilişki ağına etkisi: Çıkmaz sokak örneği. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (4), 235-256. https://doi.org/10.11616/asbed.v18i41997.505880 Koçan, N. (21-23 Mayıs 2015). İl olduğu yıllarda Uşak kenti imar durumu. İçinde TUFUAB VIII. Teknik Sempozyumu (ss 1-6). Selçuk Üniversitesi.
• Kuban, D. (2017). Türk ahşap konut mimarisi 17.-19. yüzyıllar (2. Baskı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Kulözü, N. (2016). Bir mekânsal modernleşme öyküsü: Erzurum kenti ve kentsel mekânında ikili dokunun oluşumu. İdealkent, 18 (7). 22-47.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. (2006). Birinci bölüm - genel hükümler https://teftis.ktb.gov.tr/yazdir?D0C770A0EBEF776956D2742C6D8B6EF6 (01.02.2024 tarihinde erişildi.) Marçais, W. (1928). L’Islamisme et la vie urbaine. Comptes rendus des séances de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 72 (1), 86-100.
• Mascari, G. F., Mautone, M., Moltedo, L., & Salonia, P. (2009). Landscapes, heritage and culture. Journal of Cultural Heritage, 10 (1), 22-29. https://doi.org/10.1016/j.culher.2008.07.007
• Mihaila, M. (2014). City architecture as cultural ingredient. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 149, 565-569. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.08.211
• Özbek Eren, İ. (13-15 Kasım 2020). The meaning of urban morphology in terms of cultural heritage through changing urban space. İçinde ICONARCH International Congress of Architecture and Planning; 2020: ICONARCH IV-Space and Process in Architecture and Planning. Konya Technical University Faculty of Architecture and Design.
• Özdemir, H. M., Özav, L., & Yasak, Ü. (2022). Etimesgut kent merkezinde (İstasyon Mahallesi) kentsel morfolojik süreçler: Konut örüntüsünün değişimi. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 6 (4), 64-78. DOI:10.29329/fvj.2022.500.5
• Özdemir, H. M., & Yasak, Ü. (2024). An analysis of the potential for military zones to be used as green spaces in the Ankara metropolitan area (Türkiye). Humanities And Social Sciences Communications, 11 (1399), 1-15. https://doi.org/10.1057/s41599-024-03850-4
• Parlatır, İ. (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Yargı Yayınevi.
• Saf, H. O., & Ergül, E. (2019). Osmanlı toplumu sosyal yapısının kent düzenindeki temsili. SKETCH: Journal of City and Regional Planning, 1 (1), 15-34. https://doi.org/10.5505/sjcrp.2019.77487
• Sakar Atçeken, S. (2022). Kentsel mekanın değişimi ve gelişme döngüleri; Eski Keresteciler Çarşısı (İzmir) örneği. Planlama, 32 (1). 77-89. DOI: 10.14744/planlama.2021.93899
• Sarı Başman, B., & Akın, O. (31 Ekim - 2 Kasım 2018). Mahalle ölçeğinden birim konut ölçeğine ortak mekân kavramı ve değişimi. İçinde E. S. Kubat, E. Kürkçüoğlu, E. Küçük, İ. Kurtuluş, K. Eskidemir, & M. Akay (Eds.) “DeğişKent” Değişen kent, mekân ve biçim Türkiye kentsel morfoloji araştırma ağı II. kentsel morfoloji sempozyumu (ss. 945-965). İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi.
• Sayan, Y. (1997). Uşak evleri (1. Baskı). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Sezer, A., Deniz, M., & Topuz, M. (2018). Uşak şehrinde okullara erişebilirliğin coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ile analizi. Journal of History Culture and Art Research, 7 (5), 470-494. DOI:10.7596/taksad.v7i5.1802
• Sınmaz, S., & Özdemir, H. A. (2016). Türkiye şehir planlama pratiğinin kentsel morfoloji ve tipoloji üzerindeki etkileri, Siverek kenti için bir değerlendirme. İdealkent, 18 (7). 80-115.
• Stewig, R. (1966). İstanbul’da çıkmaz sokaklar ve gecekondu meselesi (R. Turfan, & M. Ş. Yazman Çev.). Baha Matbaası.
• Şahin, B., & Bozyiğit, R. (2023). Ortaöğretim coğrafya ders kitaplarında tematik harita kullanımının incelenmesi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE). 48. 1-20. https://doi.org/10.32003/igge.1179363
• Şahinalp, M. S., & Günal, V. (2012). Osmanlı şehircilik kültüründe çarşı sisteminin lokasyon ve çarşı içi kademelenme yönünden mekânsal analizi. Milli Folklor, 24 (94). 149-168.
• Şıkoğlu, E. (2022). Keban (Elazığ) cadde sokak sistemlerinin mekân dizim analizi yöntemiyle incelenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 20 (2). 450-474. https://doi.org/10.33688/aucbd.1078108
• Şimşek, M. B. (2023). Bir Osmanlı kentinde mahremiyetin sınırlarını aramak: Ankara’da mahalle, sokak ve evler üzerinden bir mahremiyet okuması. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 39. 199-225. https://doi.org/10.20427/turkiyat.1282582
• Taşçı, H. (2014). Bir hayat tarzı olarak şehir, mekân, meydan. Kaknüs Yayınları.
• Taylor, K., & Lennon, J. (2011). Cultural landscapes: A bridge between culture and nature?, International Journal of Heritage Studies, 17 (6), 537-554. DOI:10.1080/13527258.2011.618246
• Thornbush, M. (2015). Geography, urban geomorphology and sustainability. Area, 47 (4). 350-353. DOI:10.1111/area.12218
• Tolun-Denker, B. (1976). Şehir içi arazi kullanılışı. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Tutsak, S. (2001). Osmanlı Devleti’nin son devirlerinde Uşak Kazası. Tarih İncelemeleri Dergisi, 16 (1), 175-192. Tümertekin, E., & Özgüç, N. (2014). Beşeri coğrafya -İnsan, kültür, mekan (14. Baskı). Çantay Kitabevi.
• Uğur, A., & Aliağaoğlu, A. (2019). Şehir coğrafyası (7. Baskı). Nobel Yayınevi.
• Uşak Belediyesi (2023). Uşak Belediyesi plan raporu (2023). (https://www.usak.bel.tr/modules/icerikler/datafiles/FILE_0F572D-916B8A-F72C3A-58140F-2D7DC1-816BDC.pdf) (29.01.2024 tarihinde erişildi).
• Uysal, Ü. E. (2020). İslam kenti: Eleştirel bir değerlendirme. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi KAÜİİBFD, 11 (1). 386-402. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.ek1.018
• Ünver, H. (2016). Kentsel morfolojinin geleneksel bir sokak dokusunu şekillendirmesi: Kurşunlu Cami Sokak. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4. 127-143.
• Yasak, Ü., & Sıtmaç, C. (2024). Uşak şehrinde cadde ve sokak isimlerinin hodonimik analizi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 52. 52-70. https://doi.org/10.32003/igge.1421026
• Yerasimos, S. (1996), Tanzimat’ın Kent Reformları Üzerine. İçinde P. Dumont, & F. Georgeon (Eds.) Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri (ss. 1-19). Tarih Vakfı Yurt Yayını.
• Yıldız, Ş. (2011). What does make a city Islamic?. International Journal of Business and Social Science, 2 (8), 199-201.
• Yılmaz, A. (2023). Uşak’ta şehir turizmi. İçinde S. Sarısaman, & S. Ceylan (Eds.) Kurtuluşun 100. Yılında Uşak. (ss. 204-212). Palet Yayınları.
• Zhang, P., Ghosh, D., & Park, S. (2023). Spatial measures and methods in sustainable urban morphology: A systematic review. Landscape and Urban Planning, 237, 1-19. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2023.104776