BALIKESİR TİCARET VE ZAHİRE BORSASI (1925-1932)

Yıl 2022, , 189 - 206, 09.12.2022

Merve Üner

https://doi.org/10.55773/tda.1125680

Öz

19. yüzyılın yarısında ziraat ve hayvansal gibi maddelerin hem alım satımının yapılması, hem de fiyatlarının belirlenmesi ve takibi gibi hususlarda sorunların çıkması, Osmanlı Devleti’nde birtakım düzenlemeleri beraberinde getirmiştir. Bu işlerin yürütülmesi için ortaya çıkan ticaret borsaları, Osmanlı Devleti’nde sınırlı sayıda kalmasına rağmen, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte ekonominin gelişmesine el atılmış ve neredeyse her şehirde kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde ticaret borsasının kurulduğu şehirlerden biri de Balıkesir’dir. Batı Anadolu’nun önemli ticaret şehirlerinden biri olan Balıkesir’de 1925’li yıllarda kurulan Ticaret ve Zahire Borsası ilk başta çok uzun ömürlü olamamış, 1932 yılında kapatılmıştır.
Bu çalışmada, Balıkesir Ticaret ve Zahire Borsası’nın faaliyetleri, borsa yöneticileri, borsanın denetim ve yaptırım faaliyetlerini nasıl gerçekleştirdiği ele alınmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

borsa, Balıkesir, ticaret, zahire, Cumhuriyet dönemi

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Başbakanlık Kararlar Daire Başkanlığı (1920-1928), 30.18.1.1./14-44-19, s.1-18.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), 30.18.1.1./14-44-13, s.1-5.
• Türk Dili Gazetesi, 29 Temmuz 1927, Sayı:363.
• Türk Dili Gazetesi, 2 Ağustos 1927, Sayı:366.
• Türk Dili Gazetesi, 13 Kânunusani (Ocak) 1927, Sayı:501.
• Türk Dili Gazetesi, 3 Şubat 1928, Sayı:518.
• Türk Dili Gazetesi, 9 Şubat 1928, Sayı 523.
• Türk Dili Gazetesi, 21 Şubat 1928, Sayı:533.
• Türk Dili Gazetesi, 22 Şubat 1928, Sayı:534.
• Türk Dili Gazetesi, 26 Şubat 1928, Sayı:537.
• Türk Dili Gazetesi, 21 Ocak 1929, Sayı:826.
• Türk Dili Gazetesi, 12 Mart 1929, Sayı:867.
• Türk Dili Gazetesi, 20 Mart 1929, Sayı 870.
• Türk Dili Gazetesi, 31 Mart 1929, Sayı:879.
• Türk Dili Gazetesi, 11 Haziran 1929, Sayı:934.
• Türk Dili Gazetesi, 7 Ekim 1929, Sayı:1032.
• Türk Dili Gazetesi, 21 Eylül 1930, Sayı:1314.
• Türk Dili Gazetesi, 13 Ağustos 1931, Sayı:1588.
• Türk Dili Gazetesi, 23 Mart 1932, Sayı:1769.
• Türk Dili Gazetesi, 1 Temmuz 1932, Sayı:1854.
• Balıkesir Bir Kentin Kimliği, Rotary Yayıncılık, Ankara 1997.
• Balıkesir İl Yıllığı, Çelikcilt Matbaası, İstanbul 1967.
• Balıkesir Ticaret ve Sanayi Odası Salnamesi 1926, Hüsn-i Tabiat Matbaası, İstanbul 1926.
• BURTAN DOĞAN, Bahar: “Ticaret Borsacılığının Dünyada ve Türkiye’deki Gelişim Süreçlerine Genel Bir Bakış”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, 2010, ss.43-61.
• DEVELİOĞLU, Ferit: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara 2007.
• EKREM, M.: T.C.Balıkesir Ticaret ve Sanayi Odası 10 Yılda, Balıkesir Vilayet Matbaası, Balıkesir 1933.
• GÜLSOY, Ufuk: İstanbul Ticaret Borsası 1924 – 2014, İstanbul Ticaret Borsası Yayınları, İstanbul 2014.
• GÜRSOY, Melih:Tarihi, Ekonomisi ve İnsanları İle Bizim İzmirimiz, Yaylacık Matbaası, İzmir 1993.
• KAPLANOĞLU, Raif: 90. Yılında Bursa Ticaret Borsası, Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları, İstanbul 2016.
• KÜEY, Ahmet: Borsa Ansiklopedisi, İzmir Ticaret Borsası Yayınları, No:32, İzmir 1987.
• NADİRGİL, Ozan: Avrupa Birliği ve Türkiye’deki Ticari Ürün Borsaları ve Karşılaştırılmalı Analizi, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, AB Uzmanlık Tezi (Danışman: Doç. Dr. Levent Akdeniz), Ankara 2015.
• ÖZDEMİR, Zekeriya: Balıkesir Kuvâ-yi Milliye Hatıraları, T.C. Balıkesir Valiliği, Ankara 2003.
• ŞİMŞİR, Nahide : “İzmir Ticâret Borsası”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Sayı:97, Ocak 1995, ss.52-56.
• TBMM Albümü 1920-2010, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları No: 1, Cilt:2, Ankara 2010.
• TEKELİ, İlhan–İLKİN, Selim: Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu, Bilge Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2009.
• YILMAZ, Mustafa Kemal- MIRAHMETOLU, Gökhan: “Türkiye’de Ticaret Borsalarının Gelişimi, Ekonomideki Yeri ve Performansı Üzerine Analitik Bir Değerlendirme”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:33, 2007, s.81-95.
• TEKEREK, Meltem: “Ticaret ve Sanayi Odaları”, Atatürk Ansiklopedisi. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ticaret-ve-sanayi-odalari/ 20.04.2022.
• http://www.lugatim.com/s/mubayaac%C4%B1 19.05.2022.