ON TOFA (KARAGAS) TURKS AND THEIR LANGUAGE

Year 2012, Volume: 1 Issue: 1, 103 - 112, 01.06.2012

Ali Ilgın

Abstract

Tofa Turks (or Tofas), who live in Nijneudinsk raion and its villages, a part of İrkutsk oblast in Russia Federation in South Siberia today, were known as Karagas and/or Karagas Tatars until 1930. According to the census of 2010, their population is just 762, and their language was included in the Redbook and listed among the endangered language list by UNESCO. The Tofa Turkic, which takes place in the Uighur-Oghuz classification of the Turkic dialects, is significant for comparative Turcology studies as it both preserves the archaic properties and displays some similar properties with those of Mongolian. In the present paper, the socio-cultural history of the Tofa Turks, as well as the phonological and lexical properties of the Tofa Turkic are outlined.

Keywords

Tofa, Tofa Turkic, Old Turkic, phonology, vocabulary, historical-comparative linguistics

TOFA (KARAGAS) TÜRKLERİ VE DİLLERİ ÜZERİNE

Abstract

Bugün Güney Sibirya’da Rusya Federasyonu içerisinde İrkutsk oblastına bağlı Nijneudinsk rayonu ve köylerinde yaşamakta olan Tofa Türkleri (veya Tofalar) 1930 yılına kadar ‘Karagaslar’ ve/veya ‘Karagas Tatarları’ olarak bilinmekteydi. 2010 nüfus sayımına göre toplam nüfusu sadece 762 olan Tofa Türklerinin dili UNESCO tarafından Redbook “Kırmızı Kitap”a alınarak ‘varlığı tehlikedeki diller’ listesine dahil edilmiştir. Türk lehçelerinin sınıflandırılmasında ‘Uygur-Oğuz’ grubunda ele alınan Tofa Türkçesi, eskicil kimi dil özelliklerini bünyesinde korumasının yanında Moğolca ile paralellik gösteren bazı özellikleri taşımasıyla da karşılaştırmalı Türkoloji çalışmalarında ayrı bir öneme sahiptir.

Keywords

Tofa, Tofa Türkçesi, Karagas, Eski Türkçe, ses bilgisi, söz varlığı, tarihî-karşılaştırmalı dil bilimi