Development of a Creative Thinking Skills Measurement Tool for Fourth-Grade Students

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 17 - 32, 31.05.2025

Ayşe Özaydın , Orhan Kumral

https://doi.org/10.55008/te-ad.1580300

Abstract

Purpose: This study aims to develop a tool to assess creative thinking skills—one of the essential 21st- Century competencies—specifically for fourth-grade students, a participant profile that has received limited attention in the literature.

Method and Materials: The study employed a survey design within the scope of quantitative research methods.. The study group consisted of 550 students. In order to demonstrate the validity of the developed test, 32 fourth-grade students from Bilsem and another group of 36 fourth-gradestudents from a public school were included in the study group. The development process involved expert reviews and a pilot study, following literature-based procedures to finalize the measurement tool.

Results: As a result, in accordance with the expert opinions and the data obtained as a result of the pilot study,a test composed of 23 open-ended items was developed to assess the creative thinking skills of fourth-grade students. . In its final form, the test was subjected to validity and reliability analyses. In these analyses, it was seen that the reference values stated in the literature were met.Comparative analyses between Bilsem and public school students provided further evidence for the test’s validity, confirming its effectiveness in assessing creative thinking skills. . In conclusion, the test is a valid and reliable tool for evaluating the creative thinking skills of fourth-grade primary school students.

Keywords

Creative thinking skills , measurement tool development , fourth-grade students , primary school

Dördüncü Sınıf Öğrencileri İçin Yaratıcı Düşünme Becerisi Ölçme Aracı Geliştirme Çalışması

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, 21. yüzyıl becerilerinden biri olarak öğrencilere kazandırılmak istenen yaratıcı düşünme becerisini ölçmeye dönük bir ölçme aracını, alanyazında az rastlanan bir yaş grubu olan dördüncü sınıf düzeyindeki çocuklara yönelik olarak geliştirmektir.

Yöntem ve Araçlar: Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama deseni ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 550 öğrenci oluşturmuştur. Geliştirilen testin geçerliğini ortaya koymak için ayrıca dördüncü sınıflardan oluşan 32 Bilsem öğrencisi ile bir devlet okulunda eğitim gören başka bir grup 36 dördüncü sınıf öğrencisi çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Ölçme aracı geliştirmeye dönük alanyazın bilgilerine uygun olarak, uzman görüşlerinden pilot uygulamalara giden bir süreç izlenerek, ölçme aracına son şekli verilmiştir.

Sonuçlar: Uzman görüşleri ve pilot uygulama sonucunda elde edilen verilere uygun olarak, dördüncü sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşüne becerilerini ölçmeyi amaçlayan 23 açık uçlu sorudan oluşan bir test elde edilmiştir. Son haliyle test, yeniden geçerlik ve güvenirlik analizlerine tabi tutulmuştur. Bu analizlerde, alanyazında ifade edilen referans değerlerin karşılandığı görülmüştür. Testin geçerliğini kanıtlamaya dönük olarak ayrıca yapılan Bilsem ve devlet okulu öğrenci karşılaştırmasına dönük analizlerde, testin istenileni ölçebilecek nitelikte olduğu istatistiksel olarak da ortaya konmuştur. Sonuç olarak, yaratıcı düşünme becerisini ölçmeye yönelik açık uçlu 23 sorudan oluşan ölçme aracının ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerini ölçebilecek nitelikte bir ölçme aracı olduğu anlaşılmıştır.

Keywords

Yaratıcı düşünme , test geliştirme , dördüncü sınıf öğrencisi , ilkokul

References

• Acar, Ü. (2018). Analitik düşünme becerileri. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(29), 172-182.
• Aslan, E. (2013). Torrance yaratıcı düşünce testinin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(14), 19-40.
• Awang, H. ve Ramly, I. (2008). Creative Thinking Skill Approach Through Problem-Based Learning: Pedagogy and Practice in the Engineering Classroom. International Journal of Educational and Pedagogical Sciences, 2(4), 334-339.
• Bacanlı, H. (2022). Beceri. Tübitak bilim ve toplum başkanlığı popüler bilim yayınları (2022 baskısı). https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/beceri adresinden erişilmiştir.
• Badger, E. ve Thomas, B. (1991). Open-ended questions in reading. Practical Assessment, Research & Evaluation, 3(4), 1-3.
• Bakırcı, H., Şevgin Uçar, E. ve Genel, Y. (2024). Öğretmenlerin fen bilimleri dersi değerlendirmelerinde açık uçlu soruların uygulanmasına ilişkin görüşleri. Uluslararası Eğitimde Mükemmellik Arayışı Dergisi, 4(1), 1-12.
• Baykul, Y. (2015). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması. Ankara: Pegem Akademi.
• Bektaş, M. ve Akdeniz Kudubeş, A. (2014). Bir ölçme ve değerlendirme aracı olarak: Yazılı sınavlar. DEUHYO,7(4), 330-336.
• Bolat, A. ve Karamustafaoğlu, S. (2019). Vücudumuzdaki sistemler ünitesi başarı testi geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi (GEBD), 5(2), 131-159.
• Brandt, W. C. (2023). Measuring student success skills: A review of the literature on creative thinking. Literature Review. Dover, UK.
• Butterworth, J. ve Thwaites, G. (2013). Thinking skills critical thinking and problem solving (2nd. Ed.). UK: Cambridge University Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (27. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Craft, A. (2003). Creative thinking in the early years of education. Early Years, 23(2), 143-54.
• Creswell, J. W. (2009). Research design, qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (Third Edition). California: SAGE Publications.
• Çetin, B. (2010). Bilişsel alan davranışlarının ölçülmesi. İçinde Eğitimde ölçme ve değerlendirme (2. Baskı). Gömleksiz, M. ve Erkan, S. (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Çiftci, S., Sağlam, A. ve Yayla, A. (2021). 21. yüzyıl becerileri bağlamında öğrenci, öğretmen ve eğitim ortamları. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 718-734.
• Çoraklı, E. ve Batıbay, D. (2013). Müzikte yaratıcı düşünme ölçeği’nin Türkiye koşullarına uyarlanması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34(34), 49-70.
• Demirkol, S. ve Anılan, H. (2024). Türkiye’de sınıf eğitimi alanında yapılan yaratıcı düşünme becerisi çalışmalarının incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 9(1), 32-45.
• Deniz, H. ve Demir, S. (2024). Yaratıcı düşünme eğilimi ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 703-735.
• Doğan, Y. (2007). İlköğretim çağındaki 10-14 yaş grubu öğrencilerinin gelişim özellikleri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 155-187.
• Ekiz, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erkuş, A. (2021). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Ankara: Pegem Akademi.
• Fisher, R. ve Williams, M. (2004). Unlocking creativity: Teaching across the curriculum. London, David Fulton Publishers.
• Gömleksiz, M. N., Yıldırım, F. ve Yetkiner, A. (2011). Hayat bilgisi dersinde alternatif ölçme değerlendirme tekniklerinin kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 823-840.
• GPE. (2020). 21st century skills: What potential role for the global partnership for education? A landscape review. Global Partnership for Education. https://www.globalpartnership.org/content/21st-century-skills-what-potential-role-global-partnershipeducation adresinden erişilmiştir.
• Haladyna, T. M. (2004). Developing and validating multiple-choice test items (3rd ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. Pub.
• Haymana, İ. (2020). Robotik ve kodlama eğitiminin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Kan, A. (2017). Ölçme aracı geliştirme. İçinde Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Tekindal, S. (Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Karaca, E. (2010). Test ve madde analizi. İçinde Eğitimde ölçme ve değerlendirme (2. Baskı). Gömleksiz, M. ve Erkan, S. (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karataş, S., Akçayır, G. ve Tosik Gün, E. (2016). Yaratıcı düşünme becerisinin geliştirilmesinde ters beyin fırtınası tekniğinin etkililiği üzerine nitel çalışma. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(1), 42-58.
• Kaufman, J. C. (2012). Counting the muses: Development of the kaufman domains of creativity scale (K-DOCS). Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 6(4), 298-308.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, Second Edition, California: Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2022). PISA 2022 Türkiye raporu. Araştırma Raporu, Ankara.
• Morgan, T.C. (1995). Psikolojiye giriş. (Çev: Hüsnü Aracı v.d.). Ankara: Meteksan.
• Munir, A. ve Awan, O. A. (2022). Creative thinking: Its ımportance and how to cultivate ıt. Academic Radiology, 29(10), 1610-1612.
• OECD, Education Department. (2023). PISA in focus. How are education systems integrating creative thinking in schools? Research Report, EU.
• Öksüz, Y. ve Güven Demir, E. (2019). Açık uçlu ve çoktan seçmeli başarı testlerinin psikometrik özellikleri ve öğrenci performansı açısından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 259-282.
• Özgenel, M. ve Çetin, M. (2017). Marmara yaratıcı düşünme eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46(46), 113-132.
• Özkale, U., Kılıç, F. ve Yanpar Yelken, T. (2020). İlkokul öğrencilerinin görüşlerine göre fen bilimleri dersinde yapılan etkinliklerin yaratıcı düşünme becerileri açısından incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies Dergisi, 7(3), 139-168.
• Sternberg R.J. (2005). Creativity or creativities? International Journal of Human Computer Studies, 63, 370–382.
• Suvaroğlu, A. S., Peker, B., Peker Antepe, N. ve Tavuş, Ö. (2022). Çocuklarla topluluklarla felsefe uygulama el kitabı-1. Ankara: Mela Yayınları.
• Şaşmaz Ören, F. (2014). Fen bilimlerinde alternatif ölçme-değerlendirme. İçinde Fen bilimleri öğretimi (1. Baskı). Anagün, Ş. S. ve Duban, N. (Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şeker, H. ve Gençdoğan, B. (2020). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2023). 21. Yüzyıl becerileri ve değerlere yönelik araştırma raporu. Araştırma Raporu, Ankara. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023 05/11153521_21.yy_ becerileri_ve_degerlere_yonelik_arastirma_raporu. pdf adresinden erişilmiştir. Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Torrance, E. P. (1962). Non-test ways of identifying the creatively gifted. Gifted Child Quarterly, 6(3), 71-75.
• Torrance, E. P. (1966). Torrance test of creative thinking. Bensenville, IL: Scholastic Testing Service.
• Üstüner, A. ve Şengül, M. (2004). Çoktan seçmeli test tekniğinin Türkçe öğretimine olumsuz etkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 197–208.
• Voogt, J. ve Roblin, N. (2012). A comparative analysis of international frameworks. Journal of Curriculum Studies, 44(3), 299-321.
• Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme: Tüm boyut ve paydaşlarıyla kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3874-3915.
• Yurdabakan, İ. (2010). Eğitimde kullanılan ölçme araçlarının nitelikleri. İçinde Eğitimde ölçme ve değerlendirme (2. Baskı). Gömleksiz, M. ve Erkan, S. (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yurdakal, H. İ. (2019). Yaratıcı okuma çalışmalarının yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmeye etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,47, 130-144.