An Action Research Intended for Developing Literacy Skills in Social Studies Course

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 62 - 82, 31.05.2025

Başak Göfner , Yücel Kabapınar

https://doi.org/10.55008/te-ad.1630105

Abstract

Purpose: Changes in societies have also led to changes in learning needs. While about 100 years ago, the concept of literacy referred to individuals who could read and write, today literacy is a multifaceted concept with different meanings.Integrating literacy skills into school subjects is believed to enhance both
students’ academic performance and their overall literacy development.This action research study aims to collect, analyze, and interpret data to examine the accuracy of this assumption..To achieve this goal, the central research question guiding the study is: “What is the status of fourth-grade primary school students in terms of the literacy skills required across all subject areas before and after the implementation?”.

Method and Materials: The research is a qualitative study and designed as an action research.It was conducted in a fourth-grade classroom at a primary school located in the Üsküdar district of Istanbul..The researcher was also the classroom teacher of the same class in which the study was conducted.. A total of 29 students participated in the study, with all students in the class included as participants.Activity forms, perception questionnaires, student diaries, researcher’s diary, student and parent interviews were used as data collection tools. The data were analyzed by content analysis in accordance with the qualitative research method. When the findings were examined, there was a positive change in the students’ literacy skills in all fields after the implementation.

Results: Research findings suggest thatcontent-area literacy practices support the development of students’ literacy skills. In light of these findings, it is recommended that further studies be conducted to explore the integration of literacy into all subject areas. Additionally, it is advised that literacy be formally included as a distinct skill area in the national curriculum developed by the Ministry of National Education.

Keywords

content area literacy , action research , primary school 4th grade students , literacy

Okuryazarlık Becerilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması

Abstract

Amaç: Toplumlardaki değişimler, öğrenme ihtiyaçlarında da değişime yol açmıştır. Bundan yaklaşık 100 yıl önce okuryazarlık kavramı, okuma ve yazma bilen bireyleri ifade ediyor iken günümüzde okuryazarlık çok yönlü ve farklı anlamlar içeren bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Okullarda, derslerle okuryazarlık becerilerini ilişkilendirmenin öğrencilerin hem ders başarılarını arttıracağı hem de okuryazarlık becerilerini geliştireceği düşünülmektedir. Yapılan eylem araştırması bu düşüncenin doğru olup olmadığı ile ilgili veriler toplamayı, analiz etmeyi ve değerlendirmeyi içermektedir. Bu amacı gerçekleştirebilmek için; “İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuryazarlık becerileri açısından, uygulama öncesi ve uygulama sonrası durumları nasıldır?” sorusuna cevap aranmıştır.

Yöntem ve Araçlar: Araştırma nitel bir çalışma olup eylem araştırması deseni ile tasarlanmıştır. Araştırma, İstanbul ili Üsküdar ilçesindeki bir ilkokulun 4. sınıfında gerçekleştirilmiştir. Araştırmacı, uygulamanın yapıldığı sınıfın sınıf öğretmenidir. Uygulamanın yapıldığı sınıftaki öğrenci sayısı 29’dur. Araştırmaya sınıftaki öğrencilerin tamamı dâhil edilmiştir. Araştırmanın uygulama süreci 5 haftadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak etkinlik formları ve algı anketleri kullanılmıştır. Veriler nitel araştırma yöntemine uygun olarak içerik analiziyle çözümlenmiştir.

Sonuçlar: Araştırma bulguları, alan okuryazarlığı uygulamalarının öğrencilerde okuryazarlık becerilerinin gelişimlerine katkı sağladığı yönündedir. Bu durumda, gerek sosyal bilgiler dersi için gerekse diğer derslerde ilgili dersin öğretimi gerçekleştirilirken aynı zamanda okuryazarlık becerilerini geliştirmeyi
hedefleyen etkinlikler tasarlanması önerilebilir.

Keywords

alan okuryazarlığı , eylem araştırması , ilkokul 4. sınıf öğrencileri , okuryazarlık

References

• Altieri, J. L. (2011). Content counts! Developing disciplinary literacy skills, K-6. Newark: International Reading Association.
• Altun, A. ve Gürer, M. D. (2005). Tekli okuryazarlıktan çoklu okuryazarlığa doğru: medya okuryazarlığı. A. Altun ve S. Olkun (Ed.) Güncel gelişmeler ışığında: Matematik fen teknoloji yönetim (s. 177-190). Ankara: Anı.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 17, 9-26.
• Chall, J. S., Jacobs, V. A. ve E.Baldwin, L. (1990). The reading crises: Why poor children fall behind. Cambridge: Harvard University Press.
• Clark, S. K. ve Lott, K. (2017). Integrating science inquiry and literacy instruction for young children. The Reading Teacher, 1-10.
• Coffinger, S., et al. (2016). Acquiring science and social studies knowledge in kindergarten through fourth grade: Conceptualization, design, implementation, and efficacy testing of content-area literacy instruction (CALI). Journal of Educational Psychology, 109(3), 301-320.
• Çerçi, A. (2015). Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerin konuşma becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 186-204. https://doi.org/10.20860/ijoses.37293
• Fang, Z., & Coatoam, S. (2021). Disciplinary literacy: Theory and practice for middle and high school classrooms. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 65(2), 141-149.
• Garip, S., & Göçer, A. (2022). Türkçe Dersi Etkileşimli Sınıf Ortamlarında Dinleme Becerisinin Gelişimi ve Değerlendirilmesi. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 6(4), 112-132.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy, ve P. Yalçınoğlu, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Göfner, B. (2017). Sosyal Bilgiler Dersinde Okuryazarlık Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması. (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Güneş, F. (1994). Okur-Yazarlık kavramı ve düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2, 499-507.
• Hwang, H., Cabell, S. Q., & Joyner, R. E. (2022). Effects of integrated literacy and content-area instruction on vocabulary and comprehension in the elementary years: A meta-analysis. Scientific Studies of Reading, 26(3), 223–249. https://doi.org/10.1080/10888.438.2021.1954005
• International Literacy Association. (2020). What’s hot in literacy: 2020 report. International Literacy Association. Retrieved fromhttps://www.literacyworldwide.org/docs/default-source/resource-documents/whatshotreport_2020_final.pdf
• Johnson, A. P. (2014). Eylem araştırması el kitabı. (Y. Uzuner ve M. Ö. Anay, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kabapınar, Y. (2012). Kuramdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kabapınar, Y., Mike, M., Öztürk, A. A., (2023). Güncel Karikatürleri Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Sürecinde İşe Koşmak: Bir Eylem Araştırması,. International Journal of Social Science Research , vol.12, no.2, 124-145.
• Kabapınar, Y., Ol, C. G., (2023). Gazete Haberleriyle Desteklenmiş Sosyal Bilgiler Dersi Deneyimi Öğrencilere Çoklu Bakış Açısı Kazandırmak Noktasında Ne Denli Etkilidir?: Bir Eylem Araştırması. International Journal of Social Science Research ,vol.12, no.2, 103-123.
• Kahramanoğlu, R., Altun, D. & Bakan-Kalaycıoğlu, D. (2024). K12 beceriler çerçevesi Türkiye bütüncül modeli: Okuryazarlık becerileri. Milli Eğitim Dergisi, 53(241), 499-518. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1307713
• Kim, JS, Burkhauser, MA, Mesite, LM, Asher, CA, Relyea, JE, Fitzgerald, J. ve Elmore, J. (2021). Birinci sınıf içerik okuryazarlığı müdahalesi yoluyla okuma anlayışını, bilim alanı bilgisini ve okuma katılımını geliştirme. Eğitim Psikolojisi Dergisi, 113 (1), 3–26. https://doi.org/10.1037/edu0000465
• Knipper, K. J. ve Duggan, T. J. (2006). Writing to learn across the curriculum: Tools for comprehension in content area classes. International Reading Association, 462 470.
• Kuru, G. (2021). İlkokul sosyal bilgiler dersinde oyunlaştırılmış ders etkinlikleriyle harita okuryazarlığının geliştirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Lai, M. K., Wilson, A., McNaughton, S. ve Hsiao, S. (2014). Improving achievement in secondary schools: Impact of a literacy project on reading comprehension and secondary school qualifications. Reading Research Quarterly, 49(3), 305-334.
• Maloch, B., & Horsey, M. (2013). Living inquiry: Learning from and about informational texts in a second-grade classroom. The Reading Teacher, 66(6), 475-485. https://doi.org/10.1002/TRTR.1155
• MEB. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Okuryazarlık Becerileri https://tymm.meb.gov.tr/beceriler/okuryazarlik-becerileri adresinden 28.01.2025 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2010). Sosyal bilgiler dersi (4-5. Sınıflar) öğretim programı ve klavuzu. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden 18.06.2016 tarihinde alınmıştır.
• Moje, E. B. (2020). Responsive literacy instruction in secondary schools: A framework for discipline-specific teaching. Journal of Literacy Research, 52(4), 423-437.
• Morrow, L. M., Pressley, M., Smith, J. K. ve Smith, M. (1997). The effect of a literature-based program integrated into literacy and science instruction with children from diverse backgrounds. Reading Research Quarterly, 32(1), 54-76.
• Moss, B. (2005). Making a case and a place for effective content area literacy instruction in the elementary grades. International Reading Association, 59(1), 46-55.
• Saul, E. W. ve Dieckman, D. (2005). Choosing and Using Information Trade Books. Reading Research Quarterly, 40(4), 502-513.
• Schmar-Dobler, E. (2003). Reading on the internet: The link between literacy and technology. International Reading Association, 80-85.
• Sezer, B. B., & Dedeoğlu, H. (2024). Maarif Modeli İlkokul Öğretim Programında Okuryazarlık Becerileri: Finansal, Görsel ve Eleştirel. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(3), 2007-2027. https://doi.org/10.37217/tebd.1511168
• Sezgin Tufan, B. (2021). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin eleştirel okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Uşak Üniversitesi.
• Shanahan, T., & Shanahan, C. (2018). Disciplinary literacy: Just the next fad? Educational Leadership, 75(3), 26-31.
• Sidekli, S., & Coşkun, İ. (2014). Türkü: Sosyal bilgiler öğretiminde yeni bir yaklaşım. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 27-38.
• Phelps, S. (2002). Writing across the curriculum. B. J. Guzzetti (Eds.), Literacy in America an encyclopedia of history, theory and practice (s. 686-688). Santa Barbara: ABC-CLIO.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. Epsilon Yayınevi, İstanbul.
• Vacca, R. T. (2002). Content area literacy. B. J. Guzzetti (Eds.), Literacy in America an encyclopedia of history, theory and practice (s. 101-104). Santa Barbara: ABC CLIO.
• Vaughn, S., Swanson, E. A. ve Roberts, G. (2013). Improving reading comprehensionand social studies knowledge in middle school. Reading Research Quarterly, 48(1), 77-93.
• Veveiros, J. C. (2000). The effects of teaching expository reading strategies during science instruction on content knowledge and overall reading ability. Sacramento: California State University.
• Veysel İNCE – Yusuf DOĞAN .(2024).7. Sınıf Öğrencilerinin Hikâye Edici ve Bilgilendirici Okuma Metinlerini Yazılı Olarak Yeniden Anlatma Becerileri.Kesit Akademi Wilcox, B. ve Monroe, E. E. (2011). Integrating writing and mathematics. The Reading Teacher, 64(7), 521-529.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yim, I. H. Y. (2024). A critical review of teaching and learning artificial intelligence (AI) literacy: Developing an intelligencebased AI literacy framework for primary school education. Computers and Education: Artificial Intelligence, 100319.