İlkokul Eğitiminde Yapay Zekâ: Türkiye’de Öğrenci ve Öğretmen Odaklı Çalışmaların Sistematik İncelemesi

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 205 - 222, 30.11.2025

Barış Suluk

https://doi.org/10.55008/te-ad.1757856

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de ilkokul eğitiminde yapay zekâ (YZ) ile ilgili öğretmen ve öğrenci odaklı çalışmaları incelenmek, yorumlamak ve değerlendirmektir. Bu kapsamda çalışmalar; türü, yayımlandığı yıl, kullanılan yöntem, veri toplama araçları, örneklem büyüklüğü ile öne çıkan sonuç ve öneriler açısından incelenmiştir.
Yöntem ve Araçlar: Araştırma nitel araştırma yöntemlerinde doküman incelemesi deseni üzerine kurgulanmıştır. Bu doğrultuda, belirlenen anahtar kelimeler ve arama kriterleri doğrultusunda ilgili veri tabanları taranarak çalışmalara erişilmiştir. Araştırmanın çalışma materyalini, çeşitli veri tabanlarından erişilen ve dâhil edilme kriterlerini karşılayan 5 tez ve 10 makale olmak üzere toplam 15 çalışma oluşturmaktadır. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak MAXQDA paket programı kullanılarak analiz edilmiştir.
Sonuçlar: Türkiye’de ilkokul düzeyinde YZ konulu çalışmaların çoğunlukla makalelerden oluştuğunu ve yüksek lisans düzeyinde sınırlı olarak ele aldığını ortaya koymuştur. Çalışmaların genellikle nitel araştırma desenleri üzerinden yürütüldüğü tespit edilmiştir. İncelenen çalışmalarda katılımcı grubunun çoğunlukla sınıf öğretmenlerinden oluştuğu, öğrencilere yönelik araştırmaların ise sınırlı kaldığı belirlenmiştir. İncelenen çalışmalarda gelecek araştırmalar için deneysel desenler, daha geniş örneklemler önerildiği tespit edilmiştir. Mevcut araştırma sonuçlarından hareketle ilkokul eğitiminde YZ kullanımına yönelik araştırma alanlarının genişletilmesi ve özellikle doktora düzeyinde çalışmaların teşvik edilmesi önerilmektedir.

Keywords

Eğitim teknolojileri , eğitimde yapay zekâ , ilkokul öğrencileri , ilkokul öğretmenleri

Ethical Statement

Çalışmanın, etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar arasında yer aldığını beyan ederim.

Artificial Intelligence in Primary School Education: A Systematic Review of Student and Teacher-Focused Studies in Turkey

Abstract

Purpose: The purpose of this research is to examine, interpret and evaluate teacher – and student- ocused studies on artificial intelligence in primary school education in Türkiye. In this context, the studies were analyzed in terms of their type, year of publication, research method, data collection tools, sample size, as well as their key findings and recommendations.
Method and Materials: The research was designed using a document analysis design within qualitative research methods.Studies were retrieved from relevant databases using pre-determined keywords and search criteria.. The study material comprised a total of 15 studies, including 5 theses and 10 articles, retrieved from various databases and meeting the inclusion criteria. The data obtained were analyzed using the MAXQDA software package with descriptive analysis techniques.
Results: The findings indicate that studies on AI at the primary school level in Türkiye consist mostly of articles and have been addressed only to a limited extent at the master’s level. These studies were generally conducted using qualitative research designs. The participants in the reviewed studies were mostly classroom teachers, while studies focusing on students were limited. The reviewed studies suggested experimental designs and larger sample sizes for future research. Based on the current research findings, it is recommended that research on the use of AI in primary school education be expanded, particularly encouraging doctoral-level studies.

Keywords

Educational technologies , artificial intelligence in education , elementary school students , elementary teachers.

Ethical Statement

I declare that the study is among the studies that do not require ethics committee approval.

References

• Abulibdeh, A., Zaidan, E. ve Abulibdeh, R. (2024). Navigating the confluence of artificial intelligence and education for sustainable development in the era of industry 4.0: Challenges, opportunities, and ethical dimensions. Journal of Cleaner Production, 437. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.140527
• Akdeniz, M. ve Özdinç, F. (2021). Eğitimde yapay zekâ konusunda Türkiye adresli çalışmaların incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 912-932.
• Akkol, S. ve Balkan, Z. E. (2024). Yapay zekânın ilkokul öğretmenleri tarafından kullanımı: 50 öğretmen üzerinde uygulama. Socıal Scıences Studıes Journal (SSSJournal), 10(10), 1754-1770.
• Ansen-Gürkan, C. A., Atmaca, K., Atmaca, A., Yalçın, D. ve Canıbek, M. (2025). Yapay zekâ destekli kişiselleştirilmiş öğrenmeninilkokul öğrencileri üzerine etkileri. International QMX Journal, 4(3), 448-460.
• Arık, G ve Seferoğlu, S. S. (2022). Eğitimde yapay zekâ çalışmaları: araştırma eğilimleri, karşılaşılan zorluklar ve çözüm önerileri. Nabiyev ve A. K. Erümit (Ed.). Eğitimde yapay zekâ kuramdan uygulamaya içinde (s. 259-282). Pegem Akademi.
• Aravantinos, S., Lavidas, K., Voulgari, I., Papadakis, S., Karalis, T. ve Komis, V. (2024). Educational approaches with AΙ in primary school settings: A systematic review of the literature available in scopus. Education Sciences, 14(7), 744.
• Arslan, K. (2020). Eğitimde yapay zekâ ve uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-88.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Chai, C. S., Lin, P. Y., Jong, M. S. Y., Dai, Y., Chiu, T. K. ve Qin, J. (2021). Perceptions of and behavioral intentions towards learning artificial intelligence in primary school students. Educational Technology & Society, 24(3), 89-101. https://www.jstor.org/stable/27032858
• Chen, L., Chen, P. ve Lin, Z. (2020). Artificial intelligence in education: A review. IEEE access, 8, 75264-75278.
• Chiu, T. K., Meng, H., Chai, C. S., King, I., Wong, S. ve Yam, Y. (2021). Creation and evaluation of a pretertiary artificial intelligence(AI) curriculum. IEEE Transactions on Education, 65(1), 30-39.
• Çelik, I., Dindar, M., Muukkonen, H. ve Järvelä, S. (2022). The promises and challenges of artificial intelligence for teachers: A systematic review of research. TechTrends, 66(4), 616-630.
• Demiralay, R. (2025). Öğretmen adaylarında yapay zekâ destekli eğitimin bilişsel yük ve pedagojik yansımaları: sistematik ve bibliyometrik bir analiz. The Journal of Academic Social Science Studies, 18(103), 499-526. http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.80950
• Erol, M. ve Erol, A. (2024). Use of Artificial Intelligence (AI) technologies in education according to primary school teachers:Opportunities and challenges. Sakarya University Journal of Education, 14(3), 425-445. https://doi.org/10.19126/suje.1446227
• Gönen, B. ve Ciğerci, F. M. (2025). Türkiye’de ilkokul düzeyinde yapay zekâya dayalı yapılmış çalışmaların sistematik analizi. Sınıf Öğretmenliği Araştırmaları Dergisi (SÖAD), 5(1), 18-32.
• Güzey, C., Çakır, O., Athar, M. H. ve Yurdaöz, E. (2023). Eğitimde yapay zekâ üzerine gerçekleştirilmiş araştırmalardaki eğilimlerin incelenmesi. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Dergisi, 5(1), 67-78. https://doi.org/10.53694/bited.1060730
• Huang, J., Saleh, S. ve Liu, Y. (2021). A review on artificial intelligence in education. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 10(3).
• İncemen, S. ve Öztürk, G. (2024). Farklı eğitim alanlarında yapay zekâ: uygulama örnekleri. International Journal of Computers in Education, 7(1), 27-49.
• İşler, B. ve Kılıç, M. (2021). Eğitimde yapay zekâ kullanımı ve gelişimi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(1), 1-11.
• Kalemkuş, J. ve Kalemkuş, F. (2025). Primary school students’ perceptions of artificial ıntelligence: Metaphor and drawing analysis. European Journal of Education, 60(1). https://doi.org/10.1111/ejed.70007
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kim, C., Kim, M. K., Lee, C., Spector, J. M. ve DeMeester, K. (2013). Teacher beliefs and technology integration. Teaching And Teacher Education, 29, 76-85. https://doi.org/10.1016/j.tate.2012.08.005
• Kotsis, K. T. (2024). The scientific literacy enables policymakers to legislate on Artificial Intelligence. European Journal of Political Science Studies, 7(1).
• Miles, M, B ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, Sage.
• Meço, G. ve Coştu, F. (2022). Eğitimde yapay zekânın kullanılması: betimsel içerik analizi çalışması. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 12(23), 171-193.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024). Eğitimde kullanılan yapay zekâ araçları öğretmen el kitabı https://yegitek.meb.gov.tr/www/egitimdekullanilan-yapay-zek-araclari-ogretmen-el-tabiyayimlandi/icerik/3631
• Millî Eğitim Bakanlığı (2025). Yapay zekâ ve eğitim: Öğretmenler için uygulamalı prompt mühendisliği ve üretken araçlarla yenilikçi öğrenme stratejileri https://yegitek.meb.gov.tr/www/yapay-zek-destekli-egitim-icin-yeni-rehber-yayinda/icerik/3830?s=09
• Oruç, T., Yeşilyurt, M. ve Kurt, M. (2024). Eğitimde yapay zekâ konulu çalışmaların betimsel analizi. Temel Eğitim, (24), 44-60.
• Sevil, Ş., ve Saralar-Aras, İ. (2024). Eğitimde kullanılan yapay zekâ araçları öğretmen el kitabı (S. H. Eral, Ed.). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bürün ve S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Seyrek, M., Yıldız, S., Emeksiz, H., Şahin, A. ve Türkmen, M. T. (2024). Öğretmenlerin eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik algıları. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 11(106), 845-856. https://doi.org/10.5281/zenodo.11113077
• Sözer, Y. (2015). Sınıf içi öğrenmeleri destekleyen okul dışı aktif öğrenmeler: Bir meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Suttrisno, S. ve Yulia, N. M. (2024). Artificial ıntelligence ın science learning ın primary schools. International Journal Of Humanities Education and Social Sciences, 3(6). https://doi.org/10.55227/ijhess.v3i6.840
• Talarico, M. ve Repetto, M. (2024). Designing an artificial intelligence curriculum for primary schooling. In School Children and the Challenge of Managing AI Technologies, 261-270.
• Tekin, N. (2023). Eğitimde yapay zekâ: Türkiye kaynaklı araştırmaların eğilimleri üzerine bir içerik analizi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(Özel Sayı), 387-411. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.49
• Üstün, A. B. (2024). Eğitim alanında yapay zekâ uygulamaları: lisansüstü tezlerin sistematik incelemesi. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Dergisi, 6(2), 95-112. https://doi.org/10.53694/bited.1593139
• Walan, S. (2025). Primary school students’ perceptions of artificial intelligence–for good or bad. International Journal of Technology and Design Education, 35(1), 25-40.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yim, I. H. Y. ve Su, J. (2025). Artificial intelligence literacy education in primary schools: a review. International Journal of Technology and Design Education, 1-30.
• Yolcu, V. ve Demirer, V. (2017). Eğitimde robotik kullanımı ile ilgili yapılan çalışmalara sistematik bir bakış. SDU International Journal of Educational Studies, 4(2), 127-139.
• Zawacki-Richter, O., Marín, V. I., Bond, M. ve Gouverneur, F. (2019). Systematic review of research on artificial intelligence applications in higher education–where are the educators?. International Journal Of Educational Technology İn Higher Education, 16(1), 1-27.
• Zhai, X., Chu, X., Chai, C. S., Jong, M. S. Y., Istenic, A., Spector, M., ... ve Li, Y. (2021). A review of artificial ıntelligence (AI) in education from 2010 to 2020. Complexity, 2021(1).