Determination of Consumers Fruit and Vegetable Consumption Behaviors: The Case of Ankara Province

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 27 - 42, 30.06.2023

Melike Tuğba Tanyeri Hasan Arısoy

Öz

Consumption of fruit and vegetables is great importance in balanced nutrition. At least 400 grams per day is recommended. The same concern of the most important sub-sector of the agricultural sector has very high productivity per unit area. Türkiye is one of the most important countries in fruit and vegetables production and trade. Determination of Turkish people’ preferences of consumption of fruit and vegetables will shed light on all partner of the sector, will lead decision-maker. In this study, it aimed to determine consumers fruit and vegetable consumption behaviors. The nonclustered, single-step simple random probability sampling method based on the primary mass ratios was used in determining the number of household to be surveyed. The main material of the study was obtained by conducting a face-to-face survey with 100 people. Methods of simple percentage calculation and Chi-Square was used in the analyses of data. When the research findings are evaluated, in addition to socio-economic factors in fruit-vegetable consumption preference, the cleanliness of the place where it is purchased, the healthy and fresh-looking fruits and vegetables are also effective factors. Especially in periods when the supply is high, the tendency of consumers to alternative consumption diversity with their own means will have a positive effect both in terms of their own budgets and in terms of providing the supply and demand of fruits and vegetables in the market.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Chi square, Fruit and vegetable, Consumption, Consumer habits

Tüketicilerin Meyve ve Sebze Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi: Ankara İli Örneği

Öz

Meyve ve sebze tüketimi dengeli beslenme açısından büyük öneme sahiptir. Günlük en az 400 gramlık tüketim önerilmektedir. Tarım sektörünün en önemli alt sektörlerinden olan meyve ve sebze sektörleri birim alanda oldukça yüksek verimliliğe sahiptir. Türkiye meyve sebze üretim ve ticaretinde dünyanın önemli ülkeleri arasında yer almaktadır. Tüketicilerin tüketim tercihlerinin belirlenmesi, sektörün tüm paydaşlarına ışık tutacak, karar alıcılara yol gösterici olacaktır. Bu çalışma ile Türkiye’deki tüketicilerin meyve ve sebze tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örnek seçiminde Ana Kitle Oranlarına Dayalı Kümelendirilmemiş Tek Aşamalı Basit Tesadüfi Olasılık Örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın ana materyali 100 hanehalkı ile yüz yüze anket yapılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde basit yüzde hesaplama ve Khi-Kare yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma bulguları değerlendirildiğinde meyve-sebze tüketim tercihinde sosyo-ekonomik etkenler yanında satın alınan yerin temizliği, meyve ve sebzenin sağlıklı ve taze görünümlü olması da etken faktörlerdir. Özellikle arzın fazla olduğu dönemlerde, tüketicilerin alternatif tüketim çeşitliliğine yönelmesi hem kendi bütçeleri açısından hem de piyasadaki meyve-sebze arz ve talebinin sağlanması açısından olumlu etki yapacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Khi-kare, Meyve ve sebze, Tüketim, Tüketici alışkanlıkları

Kaynakça

• Abdikoğlu, D. İ., 2015, Tekirdağ İlinde Balık Tüketim Eğilimlerinin Belirlenmesi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi.
• Akbay, C. (2005). Kahramanmaraş’ta Hanehalklarının Gıda Tüketim Talebi Ekonometrik Analizi, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 8 (1), 114-121.
• Akpınar, M. G., Özkan, B., Oral, M. A. ve Kızılay, H., 2009, Tüketicilerin Yaş Meyve Sebze Tedarik Kanalı Seçimi: Modern (Süper-Hİpermarket) Perakendeciler, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2), 211-221.
• Aksoydan, E. (2008). Yaşlılık ve Beslenme, Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü. ISBN: 978-975-590-242-5, Sağlık Bakanlığı Yayın No:726, Klasmat Matbaacılık, Ankara.
• Ayaz, A. ve Bilici, S. (2007). Çalışan ve Çalışmayan Kadınların Besinleri Satın Alma, Hazırlama ve Pişirme Konusundaki Bilgi ve Davranışları, Beslenme ve Diyet Dergisi, 35 (2), 31-46.
• Balcı, Z. Y. E., 2010, Türkiye’deki Kahve Zincir(ler)inde Tüketici Alışkanlıklarının Belirlenmesi ve Müşteri Memnuniyetinin İncelenmesi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilimdalı,Yüksek Lisans Tezi.
• Barbaros, M., Kalaycı, S. ve Bakır, D. (2019). Türkiye’de Gıda İhracatı, Gıda Fiyatları ve Enflasyon Arasındaki Nedenselliğin Analizi, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (18), 537-548.
• Brug, J., Vet E., Nooijer J. ve Verplanken, B., 2006, Predicting Fruit Consumption: Cognitions, Intention, and Habits, Journal of nutrition education and behavior, 38 (2), 73-81.
• Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P. ve Sarıözkan, S., 2008, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İntern Öğrencilerinde Hayvansal Ürünlerin Tüketim Durumu ve Tüketici Tercihleri, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 55, 189-194.
• Collins, M. (1986). Sampling, Consumer Market Research Handbook Country-Of-Origin Labeling, Journal of Agriculture and Applied Economics, 37 (1), 49-63.
• Çam, E. (2017). Yaş Sebze ve Meyve Sektörünün Güncel Durum Değerlendirmesi, İzmir Ticaret Odası AR&GE Bülten 2017 Mayis-Hazİran-Sektörel, İzmir.
• Çam, O. ve Karakaya, E., 2018, Siirt İl Merkezindeki Tüketicilerin Organik Ürün Tüketim Tercihleri ve Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (2), 33-41.
• Dal, B. ve Kızılaslan, H. (2018). Tokat İli Kent Merkezindeki Yaş Sebze Meyve Tedarik Noktasının Seçiminde Etkili Olan Faktörler, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21, 80-85.
• Demircan, V., 2018, Hanehalkı Gıda Tüketim Talebi ve Tüketici Davranışlarının Analizi: Isparta İli Örneği, Akademik Gıda, 16 (4), 411-421.
• Dölekoğlu, C. Ö., Şahin, A. ve Giray, F., 2015, Kadınlarda Fonksiyonel Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler: Akdeniz İlleri Örneği, Journal of Agricultural Sciences,, 21 (4), 572-584.
• Eştürk, Ö. ve Albayrak, N. (2018). Tarım Ürünleri-Gıda Fiyat Artışları ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 147-158.
• Gujarati, D. (2001). Essential of Econometrics, McGrawHill, New York, Temel Ekonometri, Çeviren: Şenesen, Ü., Şenesen, GG), Literatür Yayıncılık (33).
• Gül, M., Yılmaz, H. ve Akpınar, M., 2008, Yaş Meyve Sebze Tüketim ve Harcama Yapısı: Adana Ili Örneği, VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Gıda Pazarlaması Sunulu Bildirileri, Bursa, 133-144.
• Güler, S. (2010). Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme Alışkanlıkları, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Kütahya.
• ITC, (2023). International Trade Center, Trade Map, Trade Statistics, https://www.trademap.org/Index.aspx (27.05.2023)
• İmamoğlu, A. N. (2018). Ankara’da Bir Bakanlıkta Çalışanların Meyve Sebze Tüketimleri Üzerine Bir Araştırma, Gazi Ünİversitesi Eğİtİm Bilimleri Enstitüsü, Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Kızılaslan, N. ve Kızılaslan, H., 2008, Tüketicilerin Satın Aldıkları Gıda Maddeleri İle İlgili Bilgi Düzeyleri ve Tutumları (Tokat İli Örneği), Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2), 67-74.
• Koşum, T., 2019, İstanbul İli Kent Merkezinde Tüketicilerin Fast-Food Tüketim Alışkanlıkları, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Köklü, N. (1995). Tutumların Ölçülmesi ve Likert Tipi Ölçeklerde Kullanılan Seçenekler, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 28 (2), 81-93.
• Okumuş, R. (2018). Aydin İlinde Yaş Meyve-Sebze Pazarlaması ve Tüketicilerin Satın Alma Davranışları, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 77.
• Onur, N., Sarper, F. ve Onur, F. (2017). Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Ailelerin Sebze-Meyve Tüketim Durumları, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5 (1), 105-123.
• Onurlubaş, E. ve Çakırlar, H., 2016, Tüketicilerin Süt ve Süt Ürünleri Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 217-242.
• Özçıngırak, G. ve Engindeniz, S. (2019). İzmir’in Kentsel Kesiminde Sera Sebzeleri Tüketiminin Analizi, Tarım Ekonomisi Dergisi, 25 (1), 53-66.
• Rakıcıoğlu, N., Dikmen, D. ve Özpay, E. (2003). Sigara İçen ve İçmeyen 19-24 Yaş Arası Bireylerin Taze Sebze-Meyve Tüketim Tercihleri İle Beslenme Durumlarının Değerlendirilmesi, Beslenme ve Diyet Dergisi, 32 (1), 13-24.
• Salman, M., 2019, Ambalajlı İthal Kırmızı Et Tüketiminde Tüketici Tercihleri, Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Kahramanmaraş İli Örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi.
• Sarıkaya, N. (2007). Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler ve Tutumlar Üzerine Bir Saha Çalışması, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (14), 110-125.
• TÜİK, (2023). Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr, [15.05.2023].
• TÜRK-İŞ, 2019, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, www.turkis.org.tr, [15.10.2019].
• Tüzemen, E., 2012, Konya İli Selçuklu İlçesinde Kırmızı Et Tüketim Alışkanlığı ve Buna Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi.
• UİB, (2019). Uludağ İhracatçı Birlikleri, Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu.
• UN, 2021. United Nations, https://www.un.org/en/ (26.04.2023)
• Uzundikme, F. ve Çakıroğlu, F. P. (2007). Yaşlılıkta Sebze ve Meyve Tüketimi. ISBN: 978-975-01761-0-4 Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• WHO, (2019). World Health Organization, www.who.int, [26.06.2019].
• Wolnicka, K., Taraszewska, A. M., Jaczewska-Schuetz, J. ve Jarosz, M., 2015, Factors Within The Family Environment Such As Parents’ Dietary Habits And Fruit And Vegetable Availability Have The Greatest Influence On Fruit And Vegetable Consumption By Polish Children, Public health nutrition, 18 (15),2705-2711