IDENTIFICATION OF EVIDENCE BASED PRACTICES THAT PROMOTING SOCIAL AND COMMUNICATION SKILLS OF CHILDREN WITH AUTISM: A META-ANALYSIS SAMPLE

Yıl 2009, Cilt: 7 Sayı: 3, 713 - 739, 01.09.2009

Necdet Karasu

Öz

Difficulties in social and communication skills of children and youth with autism spectrum
disorders are a common characteristic which makes the area primary examination topic for
educational researchers. In order to determine whether tested methods improving social and
communicational skills of children with ASD by using single subject design studies can be
named as evidence based method or not, this meta-analysis was conducted. ITSACORR was
used to calculate effect-size values. Use of social stories yielded the highest value in overall
means, and only peer-mediated interventions yielded consistent values for all three age
groups. In addition to those methods, promising methods also were named in developing
social and communicational skills of children and youth with disabilities.

Anahtar Kelimeler

Meta-analysis, autism, social ve communication skills, evidence based practices, single subject design

OTİZMDEN ETKİLENMİŞ BİREYLERDE SOSYAL VE İLETİŞİM BECERİLERİNİ ARTTIRAN YÖNTEMLERİN DELİLE DAYALI YÖNTEM OLARAK BELĐRLENMESİ: BİR META-ANALİZ ÖRNEĞİ

Öz

Otizm ve türevleri ile tanılanmış çocuk ve gençlerin ortak özelliği olarak belirtilen sosyal ve
iletişim becerilerindeki zorlukları bilimadamları için öncelikli inceleme konusu olarak
alanyazınında yer almaktadır. Bu becerileri geliştirmek amacıyla tek denekli çalışmalarla test
edilen eğitim yöntemlerinin etkililiklerini ve test edilen yöntemlerin delile dayalı yöntem
olarak kabul edilip edilemeyeceğini inceleme amacıyla yapılan bu meta-analiz çalışması,
dikkate değer sonuçlar üretmiştir. Etki-düzeyi hesaplamalarının ITSACORR yardımı ile
yapıldığı bu çalışmada genel olarak sosyal hikâye kullanımı en yüksek değeri oluşturmuş olsa
bile yaş gruplarına göre dağılımda en tutarlı yöntem akran öğretimi olarak ön plana
çıkmıştır. Bunun yanında, yöntemlerin etkililiği için ipuçları veren yöntemler de
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Meta-analiz, otizm, sosyal ve iletişim becerileri, delile dayalı yöntemler, tek denekli çalışmalar

Kaynakça

• Campbel, P., Milbourne, S., Dugan, L., ve Wilcox, M. (2006). A review of evidence on practices for teaching young children to use assistive technology devices. Topics in Early Childhood Special Education, 26(1), 3-13.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences(2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Elbaum Associates.
• Crosbie, J. (1993). Interrupted time-series analysis with brief single-subject data. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61, 966-974.
• Elbaum, B. (2002). The self-concept of students with learning disabilities: A meta- analysis of comparisons across different placements. Learning Disabilities:Research & Practice, 17, 216-226.
• Glass, G. V., McGaw, B. ve Smith, M. L. (1981). Meta-analysis in social research. Beverly Hills, CA: Sage.
• Gersten, R. ve Baker, S. (2001). Teaching expressive writing to students with learning disabilities: A meta-analysis. Elementary School Journal, 101, 251- 273.
• Guralnick, M. J. ve Weinhouse, E. (1984). Peer-related social interactions of developmentally delayed young children: Development and characteristics. Developmental Psychology, 20, 815-827.
• Horner, R. H., Carr, E. G., Halle, J., McGee, G., Odom, S.L. ve Wolery, M. (2005). The use of single-subject research to Identify evidence-based practice in special education. Exceptional Children, 71, 165-180.
• Johnson, L. ve LaMontagne, M. (1993). Research methods: Using content analysis to examine the verbal or written communication of stakeholders within early intervention. Journal of Early Intervention, 17, 73-79.
• Karasu, N. ve Odom, S.L.(değerlendirme). Comparison of three methods for comparing effect sizes in single-subject design. Submitted to Journal of Special Education.
• Karasu, N. (Baskıda). Özel eğitimde kanıta dayalı yöntemlerin belirlenmesi: Tek denekli çalışma analizleri ve karşılaştırmaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi.
• Kratochwill, T.R. (2002). Evidence-based interventions in school psychology: Thoughts on thoughtful commentary. School Psychology Quarterly, 17, 518- 532.
• Kavale, K. A. (1984). Potential advantages of the meta-analysis technique for research in special education. The Journal of Special Education, 18, 61-72.
• Kroesbergen, E.H. ve Van Luit, J.E. (2003). Mathematics interventions for children with special education needs. Remedial & Special Education, 24, 97-115.
• Lorimer, P.A., Simpson, R. L., Myles, B.S. ve Ganz, J. B. (2002). The use of social stories as a preventative behavioral intervention in a home setting with a child with autism. Journal of Positive Behavioral Interventions, 4, 53-61.
• McEvoy, M.A. ve Odom, S.L. (1996). Social interaction training for preschool children with behavioral disorders. In L.M. Bullock, R.A. Gable, & R.B. Rutherford Jr. (Eds.), Improving the social skills of children and youth with emotional/behavioral disorders. Restrospective series on critical issues in emotional/behavioral disorders (pp. 83-94). Reston, VA: Council for Children with Behavioral Disorders.
• Millar, D., Light, J. ve Schlosser, R. (2006). The impact of augmentative and alternative communication intervention on the speech production of individuals with developmental disabilities: A research review. Journal of Speech, Language &Hearing Research, 49(2), 248-264.
• Odom, S. L., Brown, W. H., Frey, T., Karasu, N., Smith-Canter, L. L. ve Strain, P. (2003). Evidence-based practices for young children with autism: Contributions for single-subject design research. Focus on Autism & other Developmental Disabilities, 18, 166-167.
• Peterson, P. (2004). Naturalistic language teaching procedures for children at risk for language delays. Behavior Analyst Today, 5(4), 404-424.
• Rahill, S.A. ve Teglasi, H. (2003). Processes and outcomes of story-based and skill- based social competency programs for children with emotional disabilities. Journal of School Psychology, 41, 413-430.
• Reid, R., Gonzales, J.E., Nordness, P.D., Trout, A. ve Epstein, M.H. (2004). A meta- analysis of the academic status of students with emotional/behavioral disturbance. Journal of Special Education, 38, 130-144.
• Schlosser, R. ve Sigafoos, J. (2006). Augmentative and alternative communication interventions for persons with developmental disabilities: narrative review of comparative single-subject experimental studies. Research in Developmental Disabilities, 27(1), 1-29.
• Smith, A. (2003). Scientifically based research and evidence-based education: A federal policy context. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 28, 126-133.
• Solomon, M., Goodlin-Jones, B.L. ve Anders, T.F. (2004). A social adjustment enhancement intervention for high-functioning autism, Asperger’s syndrome, and pervasive developmental disorder NOS. Journal of Autism & Developmental Disorders, 34, 649-669.
• Strain, P.S. ve Kohler, F.W. (1988). Social skill intervention with young handicapped children: Some new conceptualizations, and directions. In S.L. Odom, & M.B. Karnes (Eds.), Early intervention for infants and children with handicaps: An empirical base (pp. 129-143). Baltimore: Brooks Publishing Company.
• Swanson, H. L. ve Sachse-Lee, C. (2000). A meta-analysis of single-subject-design intervention research for students with LD. Journal of Learning Disabilities, 33,114–136.
• Terpstra, J., Higgins, K. ve Pierce, T. (2002). Can I Play? Classroom-Based Interventions for Teaching Play Skills to Children with Autism. Focus on Autism & Other Developmental Disabilities, 17(2), 119-126.
• Vaughn, S., Levy, S., Coleman, M. ve Bos, C.S. (2002). Reading instruction for students with LD and EBD: A synthesis of observation studies. Journal of Special Education, 36, 2-14.
• Wehmeyer, M., Palmer, S., Smith, S., Parent, W., Davies, D. ve Stock, S. (2006). Technology use by people with intellectual and developmental disabilities to support employment activities: A single-subject design meta analysis. Journal of Vocational Rehabilitation, 24(2), 81-86.
• Weisz, J.R., Weiss, B., Han, S.S., Granger, D.A. ve Morton, T. (1995). Effects of psychotherapy with children and adolescents revisited: A meta-analysis of treatment outcome studies. Psychological Bulletin, 117, 450-468.
• pandomim, ve sözel olmayan taklitsel davranışlar da bu gruba dahil edilmiştir. Eğer
• taklit becerileri sözelse, bu beceriler ilk beceri grubu olan dil/konuşma üretme
• grubuna katılacaktır. Birleşik dikkat becerisi de sözel iletişimin söz konusu olmadığı
• Lee (1999)’nin belirttiğine göre bazı ortak özellikleri olan yöntemler bu şekilde
• gruplanabilirler. Bu analizde, ayrık deneme olarak adlandırılacak yöntemlerin: a)
• ayrıntılı açıklamalar, b) öğretmen tarafından model olma, c) bazı yöntem ve
• işlemlerin kullanımını hatırlatma, d) adım adım işlemler, e) dialog, f) öğretmenin
• soru sorması, ve g) öğretmenin sadece gerekli olan yardımı sağlaması. 5- Doğal yaklaşımlar: Çeşitli yöntemler bu grup içinde yer almıştır.
• Tamamıyla yetişkin tarafından yapılandırılmış ortamda olmayan ve olağan
• hallerdeki iletişim fırsatlarından veya öğretim fırsatlarından yararlanılmasını esas
• alan yöntemlerdir. 6- Akran öğretimi: Normal gelişim göstermekte olan akranların ilgili
• becerileri hedef deneklere öğretmesine dayanan yöntemlerdir. 7- Olumlu davranış desteği: İşlevsel değerlendirme, problemlerden sakına,
• alternatif davranışların ayrımlı pekiştirme ile problem davranışların yerine
• geçirildiği yöntemler bu grupta incelenmiştir. 8- Kendi kendini izleme: Denekler kendi davranışlarını değerlendirir ve
• elde edilen bilgiyi kendilerini desteklemek için kullanırlar. Denek kendi davranışı
• sözlü olarak rapor edebileceği gibi belli bir kayıt modelini de kullanabilir. Bu kayıt