2005 ve 2018 Coğrafya Dersi Öğretim Programlarına Yönelik Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 81 - 102, 26.06.2019

Bahaddin Şahin

Öz

Öğretim programı genel olarak öğrenenin
edinmesi hedeflenen temel bilgi ve beceriler çerçevesi olarak tanımlanabilir.
Bilim ve teknolojideki hızlı değişim ve gelişmeler toplumun ve bireyin ihtiyaç
duyduğu bilgi ve becerilerin de zaman içerisinde değişmesine sebep olmaktadır.
Tüm bu değişimler ise diğer öğretim programlarında olduğu gibi Coğrafya Dersi
Öğretim Programlarının da zaman içerisinde çağın gerekliliklerine uygun olarak
değişimini beraberinde getirmektedir. Bu sebeple 1924’ten günümüze değin çok
sayıda Coğrafya Dersi Öğretim Programı uygulamaya konulmuştur. Bu programlar
içerisinde genel anlamda en köklü değişikliğin 2005 yılında yürürlüğe giren
Coğrafya Dersi Öğretim Programıyla yapıldığı söylenebilir. Bu değişiklikler
arasında en önemli olanı şüphesiz ki program yapısıdır.  Ayrıca program içerisinde genel ve coğrafi
beceriler ile değerlere ilk kez yer verilmesi ise diğer önemli değişimlerdir.
2005 Öğretim programında 2010, 2011 ve 2014 yıllarında çeşitli şekilde
revizyonlar gerçekleştirilmiştir. Fakat bu revizyonlar ders saati ve kazanım
sayılarındaki değişimi kapsayan küçük ölçekli değişiklikler olarak
gerçekleşmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı 2016- 2018 yılından günümüze kadar
temel eğitim ve ortaöğretim düzeyinde toplam 51 programda yenileme, güncelleme
ve gözden geçirme çalışması yapmıştır. Yenilenen öğretim programları içerisine
Coğrafya Dersi Öğretim Programı da dâhil edilmiştir. Yenilenen Coğrafya Dersi
Öğretim Programının Temmuz 2017’ de yürürlüğe girmesinin ardından Ocak 2018’de de
2017 programı üzerinde küçük çaplı bazı değişiklikler yapılarak programa son
hali verilmiştir. Bu çalışmanın amacı 2005’ten 2018’e kadar olan 13 yıl
içerisinde Coğrafya Dersi öğretim Programında gerçekleştirilen değişikleri
ortaya koymak suretiyle 2005 ve 2018 programlarını öğrenme alanı/ünite,
kazanım, beceri ve değerler bağlamında karşılaştırmaktır. Araştırmada nitel bir
araştırma yöntemi olan doküman analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda
Coğrafya dersi öğretim programı ekseninde öğrenme alanı, kazanım, beceri ve
değerleri de içerisine alan büyük ölçekli bir değişim gerçekleştirildiği
görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya Dersi Öğretim Programı, coğrafya eğitimi, kazanım, değer

Kaynakça

• Demiralp, N. (2017). Coğrafya öğretiminde programların tasarım ve program öğeleri açısından incelenmesi ve 2017 öğretim programı. 21.Yüzyılda eğitim ve toplum eğitim bilimleri ve sosyal araştırmalar dergisi, 6(17), 521-545.
• Demirel, Ö. (2004). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme. (7.Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Engin, İ., Akbaş, Y.& Gençtürk, E. (2003). I.Coğrafya kongresinden günümüze liselerimizde müfredat programlarındaki değişimler. Milli Eğitim Dergisi, S.157.
• Erden, M. (1993). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Personel Eğitim Merkezi Yayınları No: 6
• Geçit, Y. (2008). Cumhuriyet dönemi lise coğrafya öğretim programları üzerinde bir çalışma. Marmara Coğrafya Dergisi, 18(2), 149-178.
• Girgin, M. (2010). Coğrafya programının (2005) kavramsal yapısı. Doğu Coğrafya Dergisi, 15(23), 145–156.
• Karabağ, S. & Şahin, S. (2007). Coğrafya dersi öğretim programı (2005). Karabağ, S. & Şahin, S. (Ed.). Kuram ve uygulamada coğrafya eğitimi (s.55-74). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Kızılçaoğlu, A. (2006). Coğrafya Dersi Öğretim Programı Hakkında Düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 1–19.
• Koç, H & Aksoy, B. (2015). 2005 Coğrafya Dersi Öğretim Programına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 17-52.http://dergipark.gov.tr/ksbd/issue/16229/169953
• MEB, (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB, (2010). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB, (2011). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB, (2014). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB, (2017). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB, (2018). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MYK, (2016). Türkiye yeterlilikler çerçevesi. https://www.myk.gov.tr/index.php/en/turkiye-yeterlilikler-cercevesi adresinden 10.11.2018'de erişimiştir.
• Öztürk, M. (2014). Coğrafya Eğitiminde Araştırma, Ankara, Pegem Akademi yayınları.
• Şahin,S.& Karabağ, S.(2006). An Evaluation Of The New Turkish Geography Curriculum In Secondary Level: Radical Shift In Turkish Geography Education, Global Changes and Regional Challenges, “ST. Kliment Ohridski” Univercity of Sofia, Faculty of Geology and Geography, 28-30 April Sofia.
• Şahin, S.,Karabağ, S. & Öztürk, M. (2007). Skills Education through Geography Curriculum in Turkey, International Geographical Union Commission for Geographical Education British Sub-Committee with Heredot University of London Institute of Education April 10 th to 12 th , Changing Geographies: Innovative Curricula, London.
• TTKB, (2017). 17/07/2017 Tarihli 84 sayılı karar. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=336 adresinden 10.11.2018’de erişilmiştir.
• TTKB ,(2017). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 18 Temmuz 2017 tarihli basın açıklaması.
• https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf adresinden 10.11.2018'de erişimiştir.
• TTKB, (2018). 19/01/2018 Tarihli 26 sayılı karar. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=336 adresinden 10.11.2018'de erişimiştir.
• Turoğlu, H. (2006). Orta Öğretim Coğrafya Müfredatında Yapılandırmacı Öğrenme, Türk Coğrafya Dergisi, Say:47, S.115–130.
• Ünlü, M. (2014). Coğrafya Öğretimi, Ankara, Pegem Akademi yayınları.
• Ünlü, M. & Yıldırım, S. (2017).Coğrafya dersi öğretim programına bir coğrafi beceri önerisi: mekânsal düşünme becerisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 13-20.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.Extended Summary