Öğretmenlerin Proje Danışmanlık Yeterlik Düzeyleri: Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 1, 464 - 486, 30.04.2024

Emin Yaşar , Behçet Oral

https://doi.org/10.37217/tebd.1363368

Öz

Bu çalışmanın amacı; öğretmenlerin, araştırma projelerine danışmanlık yapma yeterlik düzeylerini kendi görüşleri bağlamında belirleyen bir ölçek geliştirmektir. Ölçek geliştirme sürecinde alanyazından ve alan uzmanlarından yararlanılarak madde havuzu oluşturulmuştur. Hazırlanan taslak ölçek formunun geçerlik ve güvenirliğini sağlamak için uzman görüşü alınmıştır. Taslak ölçek formu uygulama verileri ile Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve nihai ölçek formu uygulama verileri ile Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) çalışmaları yapılmıştır. AFA verileri 634, DFA verileri 472 gönüllü öğretmenin katıldığı farklı çalışma gruplarından toplanmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemi temel alınarak çalışma grupları belirlenmiştir. Çalışmanın yapı geçerlik sonuçlarına göre 4 boyut ve 38 maddeden oluşan ölçek yapısı ortaya çıkmıştır. Ölçek alt boyutları; 19 maddeli “uygulama süreci”, 8 maddeli “danışman öz yeterlik”, 6 maddeli “rehberlik” ve 5 maddeli “etik ve sorumluluk”tur. Öğretmen Proje Danışmanlık Yeterlik Ölçeği’nin yapısının toplam varyansın %71,759’unu açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır. Cronbach Alpha değeri 0,984 bulunmuştur. Düzeltilmiş madde-toplam korelasyonları, ham puanlar üzerinden hesaplanmış ve sonuçların 0,30 değerinden fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan istatistiksel analiz sonuçları, Öğretmen Proje Danışmanlık Yeterlik Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Proje, Danışmanlık, Öğretmen, Ölçek

Competency Levels of Teachers in Project Consultancy: Scale Development Study

Öz

This study aims to develop a scale that assesses teachers’ competence in advising research projects based on their own views. The scale development process involved creating an item pool from the literature and field experts and obtaining expert feedback on the draft scale form for validity and reliability. The draft and final scale forms were subjected to Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) respectively. The data were collected for EFA from 634 and for CFA from 472 volunteer teachers selected by purposive sampling. Finally, the scale consisted of 4 dimensions and 38 items: “implementation process” with 19 items, “counsellor self-efficacy” with 8 items, “guidance” with 6 items, and “ethics and responsibility” with 5 items. It was determined that the Scale for Teacher Competency in Project Consultancy accounted for 71.759% of the total variance. Moreover, Cronbach Alpha value was found to be 0.984. Corrected item-total correlations were calculated over the raw scores, and it was concluded that the results were more than 0.30. The results show that the Scale for Teacher Competency in Project Consultancy is a valid and reliable scale.

Anahtar Kelimeler

Project, Consultancy, Teacher, Scale

Kaynakça

• Aktag, I. (2003). Teacher efficacy of pre -service teachers in Abant Izzet Baysal University in Turkey. (Doktora Tezi). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 10748623)
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A.
• Banathy, B. H. (1968). Instructional systems. California: Fearon Publishers.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An angetic. Annual Review of Psychology, 54(1), 1-26.
• Barak, M. & Dori, Y. J. (2005). Enhancing undergraduate students' chemistry understanding through project‐based learning in an IT environment. Science Education, 89(1), 117-139. https://doi.org/10.1002/sce.20027
• Bartlett, M. S. (1950). Tests of significance in factor analysis. British Journal of Statistical Psychology, 3(2), 77-85. https://doi.org/10.1111/j.2044-8317.1950.tb00285.x
• Bektur, T., Yaşar, H., Küçükkaragöz, H. & Titiz, T. (1997). Ezbersiz eğitim. Nasıl bir eğitim sistemi: Güncel uygulamalar ve geleceğe ilişkin öneriler eğitim sempozyumu içinde (s. 139-147). İzmir: Bilsa Bilgisayar Bilimsel Yayınlar.
• Bell, S. (2010). Project-based learning for the 21st century: Skills for the future. The Clearing House, 83(2), 39-43. https://doi.org/10.1080/00098650903505415
• Blumenfeld, P. C., Soloway, E., Marx, R. W., Krajcik, J. S., Guzdial, M. & Palincsar, A. (1991). Motivating project-based learning: Sustaining the doing, supporting the learning. Educational Psychologist, 26(3-4), 369-398. https://doi.org/10.1080/00461520.1991.9653139
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. T. A. Brown (Ed.), Confirmatory factor analysis for applied research içinde (s. 35-82). New York: Guilford Publications.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Testlerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde kullanılan bazı istatistikler, sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Cocco, S. (2006). Student leadership development: The contribution of project-based learning. (Yüksek Lisans Tezi). https://recherche-collection-search.bac-lac.gc.ca/eng/home/index sayfasından erişilmiştir.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik, SPSS ve LISREL uygulamaları (4. b.). Ankara: Pegem.
• DeVellis, R. F. (2017). Scale development. Theory and applications (4. b.). Los Angeles: Sage.
• Dionne, L., Reis, G., Trudel, L., Guillet, G., Kleine, L. & Hancianu, C. (2012). Students’ sources of motivation for participating in science fairs: an exploratory study within The Canada-Wide Science Fair 2008. International Journal of Science and Mathematics Education, 10(3), 669-693. https://doi.org/10.1007/s10763-011-9318-8
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Eslek, S. (2015). Fen Bilgisi öğretmen ve öğrencilerinin proje hazırlama konusundaki bilgi ve becerilerinin araştırılması: Bu Benim Eserim proje çalışması. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS (2. b.). London: Sage Publications.
• Fisanick, L. M. (2010). A descriptive study of the middle school science teacher behavior for required student partıcipation in science fair competitions. (Doktora Tezi). https://hsc.unm.edu/stem-h/_pdf/ms_scitchr_behavior-science_fair.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Fleming, D. S. (2000). A teacher's guide to project-based learning. Charleston, West Virginia: AEL.
• Frank, M. & Barzilai, A. (2004) Integrating alternative assessment in a project-based learning course for pre-service science and technology teachers. Assessment & Evaluation in Higher Education, 29(1), 41-61. https://doi.org/10.1080/0260293042000160401
• Gay, L. R. (1980). Educational evaluation & measurement: Competencies for analysis and application. Columbus: C.E. Merrill.
• Genç, M. A. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin görsel sanatlar eğitiminde disiplinlerarası öğretim etkinliklerinin değerlendirilmesi (Konya BİLSEM örneği). (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• George, D. & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429056765
• Gökdere, M. & Çepni, S. (2005). Üstün yeteneklilerin fen bilimleri öğretmenlerine yönelik bir hizmet içi eğitim uygulama ve değerlendirme çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 271-296. http://dergipark.org.tr/en/download/article-file/256388 sayfasından erişilmiştir.
• Grote, M. (1995). Science teacher educators’ opinions about science projects and science fairs. Journal of Science Teacher Education, 6(1), 48-52. https://doi.org/10.1007/BF02614547
• Hoe, S. L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation modeling technique. Journal of Applied Quantitative Methods, 3(1), 76-83.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. Ankara: Nobel Akademi.
• Kass, R. A. & Tinsley, H. E. (1979). Factor analysis. Journal of Leisure Research, 11(2), 120-138. https://doi.org/10.1080/00222216.1979.11969385
• Katz, L. G. (1994). The project approach. ERIC Digest. ERIC Clearinghouse on Elementary and Early Childhood Education Urbana IL. ED368509. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED368509.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Kaya, N. G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ve BİLSEM’ler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 115-122.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Korkmaz, H. & Kaptan, F. (2001). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(20), 193-200.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563–575. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x
• MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S. & Hong, S. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4(1), 84–99. https://doi.org/10.1037/1082-989X.4.1.84
• MEB. (2019). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, 82(2747), 392-419.
• Miedijensky, S. (2018). Learning environment for the gifted—What do outstanding teachers of the gifted think? Gifted Education International, 34(3), 222-244. https://doi.org/10.1177/0261429417754204
• Nunnally, J. (1978). Psychometric methods. New York: McGraw Hill.
• Özarslan, M., Çetin, G. & Yıldırım, O. (2017). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrenci ailelerinin bilsem biyoloji proje çalışmaları hakkındaki görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1411-1436. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.31178-338838
• Özkan, D. & Tay, B. (2012). Yönetici görüşleri çerçevesinde Bilim ve Sanat Merkezleri öğretmenlerinin seçimlerine bağlı olarak performans düzeyleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 52-69.
• Pearlman, B. (2006). New skills for a new century. Edutopia, June, 50-53. http://cell.uindy.edu/docs/NewSkillNewCentury.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Rennie, K. M. (1997). Exploratory and confirmatory rotation strategies in exploratory factor analysis. Annual Meeting of the Southwest Educational Research Association’da sunulmuş bildiri, Austin, TX, January 1997. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED406446.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Rosemarin, S. (2013). Should the teacher of the gifted be gifted? Gifted Education International, 30(3), 263–270.
• Sanders, W. L. & Horn, S. (1998). Research findings from the Tennessee value added assessment system (TVAAS) database: Implications for educational evaluation and research. Journal of Personnel Evaluation in Education, 12(3), 247-256.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A. & King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323-338. https://doi.org/10.3200/JOER.99.6.323-338
• Solomon, G. (2003). Project based learning: A primer. Technology and Learning, 23(6), 20-30. https://search.proquest.com/docview/212095605?pq-origsite=summon sayfasından erişilmiştir.
• Stevens, J. P. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences. New Jersey: Lawrance Erlbaum.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6. b.) Boston: Pearson.
• Tatlıdil, H. (2002). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel analiz. Ankara: Akademi Matbaası.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tay, L. & Jebb, A. (2017). Scale development. S. Rogelberg (Ed.), The SAGE encyclopedia of industrial and organizational psychology (2. b.) içinde (s. 1381-1384). California: Sage.
• Tezbaşaran, A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama. Mersin: e-Kitap.
• TGEM. (2014). Ortaokul öğrencilerine yönelik X. Matematik ve Fen Bilimleri “Bu Benim Eserim” Proje Yarışması başvuru kılavuzu. Ankara: MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. http://tegm.meb.gov.tr/bubenimeserim/kilavuz.pdfhttp://tegm.meb.gov.tr/bubenimeserim/kilavuz.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Ünver, A. O., Arabacıoğlu, S. & Okulu, H. Z. (2015). Öğretmenlerin bu benim eserim proje yarışması rehberlik sürecine ilişkin görüşleri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 12-35. https://doi.org/10.21666/mskuefd.87781
• Yurdugül, H. (2005a). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Pamukkale Üniversitesi, Denizli. https://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/PamukkaleBildiri.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Yurdugül, H. (2005b). Faktör analizinde KMO ve Bartlett testleri neyi ölçer? Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.