Halil Fikret Kanad’ın Ailenin İşlevine İlişkin Görüşlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 3, 1897 - 1918

Yahya Akyol , Baykal Biçer

https://doi.org/10.37217/tebd.1490649

Öz

Halil Fikret Kanad’ın değerler eğitiminde ailenin işlevine ilişkin görüşlerini tespit etmeyi amaçlayan bu çalışmada nitel araştırma yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırma yöntemi olarak durum çalışması modeli tercih edilmiştir. Veriler, doküman incelemesi tekniği ile toplanmıştır. Yapılan doküman incelemesinde analiz birimi olarak “sözcük” kabul edilmiştir. Ancak her ne kadar sözcük temelli bir kodlama yapılsa da sözcükler üzerinden kodlama yapılırken aynı zamanda eş ya da yakın anlamlı sözcükler de kodlamaya dâhil edilmiştir. Çalışma kapsamında toplanan veriler, betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak çözümlenmiştir. Bu çözümlemeye uygun olarak Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2005 yılında uygulamaya başlanan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda yer alan 20 adet değer tema olarak kabul edilmiştir. Belirlenen bu temalar doğrultusunda Halil Fikret Kanad’ın yazdığı eserlerden elde edilen ve eğitimde ailenin işlevi ile ilişkilendirilen bulguların hangi değer ile ilişkili olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmanın sonuçlarına göre Halil Fikret Kanad’ın değerler eğitiminde ailenin büyük bir rol oynadığı görüşünde olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca Kanad’ın ailenin işlevi ile en çok ilişkilendirdiği değerlerin dürüstlük, çalışkanlık, adalet, vatanseverlik, sorumluluk ve özgürlük değerleri olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Halil Fikret Kanat, Değerler eğitimi, Ailenin işlevi, Öğretim programı

An Analysis of Halil Fikret Kanad’s Views on the Function of the Family in Terms of Values Education

Öz

In this research, which aims to determine Halil Fikret Kanad's views on the function of the family in values education, a qualitative research approach was used. The case study model was preferred as the research method. The data were collected through the document analysis method. In the document analysis, “word” was accepted as the unit of analysis. However, despite performing lexically-based coding, synonyms and near-synonymous words were also incorporated into the coding. The data collected within the scope of this research were analysed using a descriptive analysis approach. In the Social Studies Curriculum, which was implemented by the Ministry of Education in 2005, 20 values were accepted as themes. In line with these identified themes, it was tried to determine which value was associated with the findings obtained from Kanad’s works and associated with the function of family in education. The results of this study revealed that Kanad was of the opinion that family played a major role in values education. Moreover, it was seen that the values that Kanad most associated with the function of the family were honesty, industriousness, fairness, patriotism, responsibility, and freedom.

Anahtar Kelimeler

Halil Fikret Kanad, Values education, Function of family, Curriculum

Kaynakça

• Akın, Z. & Öztürk, E. (2021). Değerler eğitimi sürecinde okul-aile işbirliği: bir nitel çalışma. Değerler Eğitimi Dergisi, 19(42), 73-112. https://doi.org/10.34234/ded.912583
• Alp, H. (2018). Halil Fikret Kanat’ın Muallimler Mecmuasında yayınlanmış iki yazısı: Mekteplerimizin yeni teşkilatı hakkında I- II. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 17(34), 337-358. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/606178 sayfasından erişilmiştir.
• Altan, M. Z. (2011). Çoklu zekâ kuramı ve değerler eğitimi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 53-57. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pegegog/issue/22592/241313 sayfasından erişilmiştir.
• Altunya, N. (2006). Gazi orta öğretmen okulu ve eğitim enstitüsü. Gazi Üniversitesi.
• Arslan, A. & Ulaş, A. H. (2021). Değer odaklı aile eğitim programına yönelik ebeveynlerin çocuklarının kazanmalarını istedikleri kök değerlerin belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 63-78. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sbyy/issue/63279/857482 sayfasından erişilmiştir.
• Ateş, Ö. T. (2017). Türkiye’de değerler eğitimi uygulamalarının öğrencilere kazandırılması istenen olumlu özellikler üzerindeki etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(34), 41-60. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/37287/430469 sayfasından erişilmiştir.
• Biçer, B. (2017). Etik ve estetik değer kazanımlarının felsefe dersi öğretim materyalleri ve öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 87-96. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/539857 sayfasından erişilmiştir.
• Cicioğlu, H. (1987). Halil Fikret Kanat: Cumhuriyet Dönemi eğitimcileri. UNESCO.
• Demirtaş, S. (2009). Çocuk yuvasında kalan korunmaya muhtaç çocukların değer eğitiminde yaratıcı dramanın etkililiği (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Emiroğlu, B. (2017). Değerler eğitiminin gençlerin sağlıklı sosyalleşmelerine etkisi. International Journal of Eurasian Education and Culture, 2(3), 115-126. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/398448 sayfasından erişilmiştir.
• Engin, M. (2022). Türkiye’de aile yapısının dönüşümü: sorunlar ve beklentiler. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 123-136. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jswrpub/issue/66315/ 1038253 sayfasından erişilmiştir.
• Erdoğan, İ. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı sisteminin kuvvetler ayrılığından kuvvetler birliğine doğru dönüştürülmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 329-340. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/698107 sayfasından erişilmiştir.
• Fidan, N. K. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi: Nitel bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 361-388. https://doi.org/10.9761/JASSS796
• Genç, M. F. (2013). Öğretmenler gözüyle ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde değerler eğitimi. Etüt.
• Göçer, Ş. N. (2020). Glokal liderlik özellikleri: Halil Fikret Kanat örneği. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(1), 51-57. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1139140 sayfasından erişilmiştir.
• Gömleksiz, M. N. (2007). Lise öğrencilerinin toplumsal değerlere ilişkin tutumları: Elazığ ili örneği. R. Kaymakcan vd. (Ed.), Okul ve değerler içinde (s. 727-633). Değerler Eğitimi Merkezi.
• Gömleksiz, M. N. & Kılınç, H. H. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri beklentileri ve önerileri. Researcher: Social Science Studies, 3(2), 35-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/researcher/issue/66622/1042376 sayfasından erişilmiştir.
• Güçlü, M. (2013). Cumhuriyetin öncü eğitimcilerinden Dr. Halil Fikret Kanad’ın süreli yayınlarda yayımlanan yazılarının değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(11), 113-129. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/269548 sayfasından erişilmiştir.
• Güçlü, M. (2015). Türkiye’de değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 720-732. https://doi.org/10.17719/jisr.20153813681
• Güngör, E. (2010). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. Ötüken.
• İnce, R. (2010). Halil Fikret Kanad'ın hayatı eserleri ve eğitim anlayışı (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kanad, H. F. (1928). Hakiki feminizm. Hayat Mecmuası, 4(92), 269-270.
• Kanad, H. F. (1934). Muasır terbiye ülküleri ve terbiyede yenilikler. Marifet.
• Kanad, H. F. (1958). Terbiye sosyolojisi. Yeni Matbaa.
• Kanad, H. F. (1976). Ailede çocuk terbiyesi. Milli Eğitim.
• Karadeniz, Ç. (2011). Halil Fikret Kanad'ın düşüncesinde milliyet ideali (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Kaymakcan, R. & Meydan, H. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 29-55. https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/302458 sayfasından erişilmiştir.
• Kurt, T. & Koyuncu, M. (2023). Yükseköğretimde akademisyenlerin değer eğitimi algıları: Din Eğitimi Anabilim Dalı özelinde fenomenolojik bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 21(45), 63-100. https://doi.org/10.34234/ded.1232671
• Kurudayıoğlu, M. & Çakıcı, E. (2013). Türk edebiyatı dersinin öğretiminde değerler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 41-57. https://www.anadiliegitimi.com/tr/download/article-file/14864 sayfasından erişilmiştir.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. b.). Sage.
• Önder, M. (2012). Toplumsal değişim sürecinde düziçi köy enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Pala, A. (2011). The need for character education. International Journal of Social Sciences and Humanity Studies, 3(2), 23-32. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/257330 sayfasından erişilmiştir.
• Sağlam, E. & Genç, S. Z. (2015). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler programındaki değerlerin kazandırılması sürecinde karşılaşılan güçlüklerin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 106-118. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/11..ersin_ saglam.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Sağlam, M. (2018). Türkiye’de sosyoloji ve eğitim sosyolojisinin gelişimi. N. Avcı & Y. Erjem (Ed.), Eğitim sosyolojisi içinde (s. 75-114). Lisans.
• TDK. (2011). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu.
• Tosun, Y. & Kozikoğlu, İ. (2023). İlkokulda değerler eğitimini zorlaştıran faktörler ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 21(46), 377-397. https://doi.org/10.34234/ ded.1310462
• Uygun, S. (2022). Halil Fikret Kanad’ın milliyet ideali ve topyekûn millî terbiye. Liberal Düşünce Dergisi, 27, 85-107. https://doi.org/10.36484/liberal.1121692
• Yaşaroğlu, C. (2016). Cooperation and importance of school and family on values education. European Journal of Multidisciplinary Studies, 1(2), 109-114.
• Yaylacı, A. F. & Beldağ, A. (2018). Değerler eğitimi ve güncel tartışmalar: gazete haberlerine ilişkin bir eleştirel söylem analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 139-155. https://doi.org/10.19126/suje.382369
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 19, 499-522. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/16960/177116 sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.