2023 ve 2024 (Maarif Modeli) Ortaöğretim Tarih Dersi Öğretim Programları’nın Eski Çağ Tarihi Çerçevesinde Karşılaştırılması ve İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 2, 1604 - 1624, 31.08.2025

Sevgi Kaçmaz , Koray Toptaş

https://doi.org/10.37217/tebd.1635192

Öz

Bu çalışma, 2023 ve 2024 tarihli Ortaöğretim Tarih Dersi Öğretim Programları’nı Eski Çağ tarihi konuları çerçevesinde amaçlar, yaklaşımlar, beceriler, kazanımlar ve ölçme değerlendirme açısından karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Araştırmada, nitel araştırma tekniklerinden biri olan doküman analizi kullanılmış olup dokümanlardan elde edilen verilerin çözümlenmesinde ise içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. 2023 Programı kronolojik ve tematik yaklaşımları birleştirirken 2024 Programı tematik yaklaşımı ön plana çıkarmış ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli doğrultusunda yapılandırmacı bir eğitim anlayışı benimsemiştir. 2024 Programı, beceri temelli öğrenmeye vurgu yaparak tarih öğretiminde dijital teknolojileri daha etkin kullanmayı hedeflemiştir. Ayrıca Eski Çağ tarihi konuları tek bir üniteye indirilmiş ve içerik bütüncül bir yaklaşımla yeniden yapılandırılmıştır. Ölçme ve değerlendirme süreçlerinde ise 2024 Programı, dijital araçların kullanımını teşvik eden, öz ve akran değerlendirme gibi yöntemleri içeren daha yapılandırılmış bir sistem sunmaktadır. Sonuç olarak 2024 tarihli Öğretim Programı, dijitalleşme, disiplinler arası entegrasyon ve değerler eğitimi konularında kapsamlı yenilikler sunarak tarih öğretiminde bütüncül ve modern bir yaklaşım sergilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Maarif Modeli , Tarih , Program , Eski Çağ

Comparison and Investigation of 2023 and 2024 (Education Model) Secondary Education History Course Curricula within the Scope of Ancient History

Öz

This study aims to compare the 2023 and 2024 Secondary Education History Course Curricula in terms of goals, approaches, skills, learning outcomes and measurement and evaluation within the framework of Ancient History subjects. In the research, document analysis, one of the qualitative research techniques, was used, and the content analysis method was used in the analysis of the data obtained from the documents. While the 2023 Curriculum combined chronological and thematic approaches, the 2024 Curriculum emphasized the thematic approach and adopted a constructivist education approach in line with the Century of Türkiye Education Model. The 2024 Curriculum aimed to use digital technologies more effectively in history teaching by emphasizing skill-based learning. In addition, Ancient History subjects were reduced to a single unit and the content was restructured with a holistic approach. In the measurement and evaluation processes, the 2024 Curriculum offered a more structured system that encouraged the use of digital tools and included methods such as self and peer assessment. As a result, the 2024 Curriculum presented a holistic and modern approach to history teaching by offering comprehensive innovations in digitalization, interdisciplinary integration and values education.

Anahtar Kelimeler

Education Model , History , Curriculum , Ancient History

Kaynakça

• Akpınar, B. & Köksalan, B. (2024). Eğitimde maarif ve müfredat yenileme ihtiyacı: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli üzerinden teorik bir analiz. Journal of History School, 68, 27-48.
• Ata, B. (2009). Johann Friedrich Herbart’ın tarih eğitimi üzerine görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 365-380.
• Barton, K. C. & Levstik, L. S. (2004). Teaching history for the common good. Lawrence Erlbaum.
• Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4. b.). Sage.
• Çaydere, O. & Akgün, N. (2023). Eğitimde yenilikçi teknolojilerin kullanımı ve çağdaş içerik tasarlama. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 439-451.
• Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Anı.
• Demircioğlu, İ. H. (2009). Tarih derslerinde öğrenme ve öğretme yaklaşımları. Anı.
• Demircioğlu, İ. H. (2019). Tarih öğretiminin amaçları. M. Safran (Ed.), Tarih nasıl öğretilir? içinde (s. 67-71). Yeni İnsan.
• Demircioğlu, G. & Demircioğlu, İ. H. (2017). Tarih derslerinde öğretim materyallerinin etkili kullanımı. Eğitim ve Bilim, 42(190), 107-124.
• Demircioğlu, İ. H. & Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69–88.
• Güngör, N. (1993). Eğitimde değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Kaçmaz, S. (2022). Türkiye'deki ortaöğretim tarih ders kitaplarında eskiçağ tarihi konularının incelenmesi (2000'den günümüze). (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Karataş, İ. H. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli hakkında. Alanyazın Eğitim Bilimleri Eleştirel İnceleme Dergisi, 5(1), 6-11.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
• MEB. (2023). Ortaöğretim Tarih Dersi (9, 10 ve 11. Sınıflar) Öğretim Programı. MEB.
• MEB. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Tarih Dersi Öğretim Programı. MEB.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Nobel.
• Merriam, S. B. & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4. b.). Jossey-Bass.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (3. b.). Sage.
• Nowell, L. S., Norris, J. M., White, D. E., & Moules, N. J. (2017). Thematic analysis: Striving to meet the trustworthiness criteria. International Journal of Qualitative Methods, 16, 1–13. https://doi.org/10.1177/1609406917733847
• Oğuzkan, B. (1974). Tarih öğretimi (2. b.). Millî Eğitim.
• Oktay, A. (2010). 21. yüzyılda yeni eğilimler ve eğitim. O. Oğuz, A. Oktay, & H. Ayhan (Ed.), 21. yüzyılda eğitim ve Türk eğitim sistemi içinde (s. 1-40). Pegem Akademi.
• Özbaran, S. (2014). Tarih öğretiminde yöntemler ve yaklaşımlar. Timaş.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323–343.
• Özgür, Ö. (2021). Eğitim ve toplumsal değişim. Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 1-15.
• Öztaşkın, Ö. B. & Üngör, İ. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında eski çağ tarihi konusu ve bilincinin bilimsel içerik bakımından değerlendirilmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 1-26.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. Free.
• Safran, M. (1993). Tarih öğretiminin eğitimsel amaçları. Belleten, 57(220), 827-842.
• Saldaña, J. (2021). The coding manual for qualitative researchers (4. b.). Sage.
• Şahin, F. (2019). Bilgi ve teknoloji çağında eğitim. Modern Eğitim Dergisi, 15(1), 35-50.
• TDK. (2023). Değer. Türkçe Sözlük (12. b.). Türk Dil Kurumu.
• Ulusoy, K. (2007). Lise tarih programlarında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2016). Değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Uzun, A. G. (2022). Ortaöğretim tarih derslerinde görsel araçlar ve kullanımları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 30(2), 708-718.
• Ülçay, O. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli değerlendirmesi. Ulusal Eğitim, Toplum ve Dünya Dergisi, 12(1), 45-60.
• Wineburg, S. (2001). Historical thinking and other unnatural acts: Charting the future of teaching the past. Temple University.
• Yalı, E. (2021). Küresel hedefler ve eğitim politikaları. Küresel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 45-60.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H., (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldırım, R. (1998). Tarih ders kitaplarında Anadolu uygarlıkları. S. Özbaran (Ed.), Tarih öğretimi ve ders kitapları içinde (s. 169-174). Dokuz Eylül.
• Yılmaz, A. A. (2010). Tarih öğretmenlerinin eskiçağ tarihi ve eski Türk tarihi öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve önerileri. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.