BibTex RIS Cite

The Design Features of Some (Kök)Türk Typography Models Which Situated on Scientific Works and Font Experiment on Kemçik-Çırgak (E-41) Inscription

Year 2013, , 1 - 28, 15.09.2013

Levent Alyap

https://doi.org/10.7884/teke.215

Abstract

In this study general characteristic of main (Kök)Türk typography models that used on scientific works, reflections of appearance on inscriptions and idealized designs were examined by comparing. Based on these comparisons a font (.ttf) model for trial was introduced Kemçik-Çıgrak inscription before published O. DONNER, H. N. ORKUN, S. Ye. MALOV, İ. A. BATMANOV, E. RECEBOV - Y. MEMMEDOV, İ. V. KORMUŞİN and E. AYDIN’s typography models on works and photos, estampaj and drawings / pictures which situated on D. D. VASILYEV, O. N. TUNA and electronic database TÜRİK BİTİG.

Keywords

(Kök)türk typography Kemçik-Çıgrak inscription (E 41) font experiment.

References

  • ALYAP, L. (2012). (Kök) Türk Tipografisinin Yazılı Eserlerde Font Olarak Kullanımında Görsel Sanatlar Destekli Bilişim Teknolojisinden Yararlanma ve Karabalgasun I Yazıtı Üzerine Font (Alyılmaz.TTF) Denemesi. Uluslararası TEKE (Türkçe, Edebiyat, Kültür ve Eğitim) Dergisi, http://www.tekedergisi.com, 3, 1ALYILMAZ, C. (2005). Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu. Ankara.
  • ALYILMAZ, C. (2007). (Kök)türk Harfli Yazıtların İzinde. Ankara.
  • ALYILMAZ, C. (2013). Karı Çor Tigin Yazıtı, Uluslararası TEKE (Türkçe, Edebiyat, Kültür ve Eğitim) Dergisi, http://www.tekedergisi.com, 2/2, 1-61.
  • AMANJOLOV, A. S. (2006). Türk Filolojisi ve Yazı Tarihi. İstanbul. Aktaran: K. KOÇ. АMANJOLOV, А. S. (2003). İstoriya i teoriya Drevnetyurkskogo Pisma. Almaata.
  • AYDIN, E. (2010). Yenisey Yazıtlarıyla İlgili Genel Sorunlar Üzerine Notlar, III. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 1. Cilt, Ankara. 89-95.
  • AYDIN, E. (2012). Orhon Yazıtları. Konya.
  • AYDIN, E. (2012). Yenisey Yazıtları Nasıl Tarihlendirilebilir?, Turkish Studies, 7(2), Ankara.
  • BATMANOV, İ. А. (1959). Yazık Yeniseyskih Pamyatnikov Drevnetyurkskoy Pismennosti. Bişkek.
  • BATTULGA, Ts. (2005). Mongolın Runi Biçgiyn Baga Dursgaluud. Ulaanbaatar.
  • BERNŞTAM, A. N. (1946). Sotsial’no-Ekonomiçeskiy Stroy Orhono-Yeniseyskih Tyurok VI-VIII vv., Moskova-Leningrad.
  • CLAUSON, Sir G. (2012). Türk “Runik” Alfabesinin Kökeni, Dil Araştırmaları, S. 11, Ankara. 163-183. çev. Dinçer Apaydın.
  • DONNER, O (1892). Wörterverzeichniss zu den inscription de l’Iénissei (=MSFOu IV), Helsingfors. 1-69.
  • ESİN, E. (1972). Ötüken İllerinde M. S. Sekizinci ve Dokuzuncu Yüzyıllarda Türk Âbidelerinde San’atkâr Adları, Türk Kültürü El Kitabı, Cilt II, Kısım I a, İstanbul. GUZEV, V. G. (2010). Göktürk Yazısında Resim Göstergelerinin Tespiti Yöntemleri ve Önemi Üzerine, III. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 1. Cilt, Ankara. 397-402.
  • GÜLENSOY, T. (1989). Orhun'dan Anadolu'ya Türk Damgaları. İstanbul.
  • INSCRIPTIONS DE L’ORKHON (1896). Recueillies Par l’éxpedition Finnoise 1890, Helsingfors.
  • KARJAUBAY, S. (2002). Ob’edinennıy Kaganat Tyurkov. Astana.
  • КIZLASOV, İ. L. (2003). Novosti Tyurkskoy Runologii Eniseyskie Nadpisi na gore Yablak-Taş (Gornıy Altay). Moskova.
  • KLYAŞTORNIY, S. G. (2011). Eski Türk Runik Anıtları ve Onların Yazarları, III. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 1. Cilt, Ankara. 473-477. Rusçadan Çeviren: Eyüp BACANLI.
  • KONONOV A. N. (1980). Grammatika Yazıka Tyurkskih Runiçeskih Pamyatnikov <VII-IX vv.>. Leningrad.
  • KORMUŞİN, İ. V. (1997). Tyurkskie Yeniseyskie Epitafii Tekstı i İssledovaniya. Moskova.
  • KORMUŞİN, İ. V. (2008). Tyurkskie Yeniseyskie Epitafii Grammatika Tekstologiya. Moskova.
  • LİVŞİTS, V. A. (2000). Eski Türk Runik Yazısının Ortaya Çıkışı Üzerine, DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara. 37-50. çev. S. Gömeç-T. Ölçekli.
  • МАLOV, S. Е. (1951). Pamyatniki Drevnetyurkskoy Pis’mennosti Tekstı i İssledovaniya. Moskova-Leningrad.
  • МALOV, S. Е. (1952). Eniseyskaya Pis’mennost’ Tyurkov, Tekstı i Perevodı. MoskovaLeningrad.
  • МELİORANSKİY P. M. (1899). Pamyatnik’ v’ çest’ Kyul’ Tegina s’ dvumya tablitsami nadpisey. S. Peterbug.
  • ORKUN, H. N. (1994). Eski Türk Yazıtları. Ankara.
  • ŌSAWA, T. (2011). Revisiting the Ongi inscription of Mongolia from the Second Turkic Qaγanate on the basis of rubbings by G. J. Ramstedt, SUSA/JSFOu 93. Ōsaka.
  • ÖLMEZ, M. (2012). Orhon-Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları. Metin-Çeviri-Sözlük. İstanbul.
  • RADLOFF, W. (1892-1899). Atlas Drevnostey Mongolii I-IV, St.-Pétersbourg.
  • RADLOFF, W. (1911). Alttürkische Studien, Bulletin de l’Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg. St.-Pétersbourg.
  • RECEBOV, E. – MEMMEDOV, Y. (1993). Orhon-Yenisey Abideleri. Bakü.
  • SARIKAVAK, N. K. (1997). Tipografinin Temelleri. Ankara.
  • SERTKAYA, O. F. (2008). Göktürk (Runik) Harfli Yazıtların Envanter, Alfabe ve Bibliyografya Problemleri Üzerine, Dil Araştırmaları Dergisi. S. 2, Ankara. 7-34. SERTKAYA, O. F. (2009). Yenisey Yazıtları'ndan 10, 25, 41, 51, 70, 70, 109 ve 110 üzerine etimolojik açıklamalar ile düzeltmeler, I. Uluslararası Uzak Asya’dan Ön Asya’ya Eski Türkçe Bilgi Şöleni, 18-20 Kasım 2009, Afyonkarahisar. 227-238.
  • ŞERBAK, А. М. (1970). Eniseyskie runiçeskie nadpisi. K istorii otkrıtiya i izuçeniya, Tyurkologiçeskiy Sbornik, Moskova, 111-134
  • ŞİRİN USER, H. (2007). Runik Harfli Türk Yazıtlarında Av, Dil Araştırmaları Dergisi. S. 1, Ankara. 49-59.
  • TABALDİYEV, K.-ALİMOV, R.-BELEK, K. (2009). Tien-Şan Bölgesinde Bulunan Eski Türklere Ait Yazılı Yeni Anıt, I. Uluslararası Uzak Asya’dan Ön Asya’ya Eski Türkçe Bilgi Şöleni, 18-20 Kasım 2009, Afyonkarahisar. 267-271.
  • TEKİN, T. (1967). A Grammar of Orkhon Turkic. Published by Indiana University, Bloomington.
  • THOMSEN, V. (1896). Inscriptions de l’Orkhon déchiffrées, (=MSFOu V), Helsingfors.
  • THOMSEN, V. (1916). Turcica. (=MSFO XXXVII) Helsingfors.
  • TRYJARSKI, E. (1995). Asya ve Avrupa’daki Runik Yazıların Anonimliği, Farklılığı ve Yayılımı, TDAY Belleten, 1993, Ankara. çev. Emine Gürsoy-Naskali.
  • TUNA, O. N. (2008). Köktürk Yazılı Bazı Metinlerde Kullanılan E, @, š Sembollerinin Fonetik Değerleri Üzerine. Dil Araştırmaları Dergisi. S. 2, Ankara. 111-128.
  • TURAN, O. (2004). Oniki Hayvanlı Türk Takvimi, Ankara.
  • VASİLYEV, D. D. (1983). Korpus Tyurkskih Runiçeskih Pamyatnikov Basseyna Yeniseya, Leningrad, 1983.
  • VASİLYEV, D. D. (1983). Grafiçeskiy Fond Pamyatnikov Tyurkskoy Runiçeskoy Pis’mennosti Aziatskogo Areala (Opıt Sistematizatsii), Moskova.
  • YILDIRIM, F. – AYDIN, E. – ALİMOV, R. (2013). Yenisey – Kırgızistan Yazıtları ve Irk Bitig. Ankara. http://irq.kaznpu.kz/?mod=1&tid=2&oid=43&lang=e (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=copies/566.gif (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2648.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2649.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2650.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2651.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2652.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2653.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2654.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2655.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2656.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2657.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2822.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2823.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://elbilge.ucoz.ru/publ/13-1-0-85 (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://geoturizm.ru/Gallery/Image.ashx?type=1200&code=pient3o3 (Erişim Tarihi: 002013).

Bilimsel Eserlerde Yer Alan Bazı (Kök)Türk Tipografi Modellerinin Tasarım Özellikleri ve Kemçik-Çırgak (E-41) Yazıtı Üzerine Font Denemesi

Year 2013, , 1 - 28, 15.09.2013

Levent Alyap

https://doi.org/10.7884/teke.215

Abstract

Bu çalışmada bilimsel eserlerde kullanılan belli başlı (Kök) Türk tipografi modellerinin genel özellikleri, yazıtlardaki görünümlerinin yansımaları ve idealize edilmiş tasarımları karşılaştırılarak incelemeye sunulmuştur. Bu karşılaştırmalardan hareketle Kemçik-Çıgrak yazıtını daha önce yayımlayanlardan O. DONNER, H. N. ORKUN, S. Ye. MALOV, İ. A. BATMANOV, E. RECEBOV - Y. MEMMEDOV, İ. V. KORMUŞİN ve E. AYDIN’ın eserlerindeki tipografi modelleri ile D. D. VASILYEV, O. N. TUNA ve elektronik veritabanı TÜRİK BİTİG’de yer alan fotoğraf, estampaj ve çizim/resimlerin incelenmesi sonucu oluşturulan deneme amaçlı bir font (.ttf) modeli ortaya konulmuştur.

Keywords

(Kök)türk tipografisi Kemçik-Çıgrak yazıtı (E 41) font denemesi.

References

  • ALYAP, L. (2012). (Kök) Türk Tipografisinin Yazılı Eserlerde Font Olarak Kullanımında Görsel Sanatlar Destekli Bilişim Teknolojisinden Yararlanma ve Karabalgasun I Yazıtı Üzerine Font (Alyılmaz.TTF) Denemesi. Uluslararası TEKE (Türkçe, Edebiyat, Kültür ve Eğitim) Dergisi, http://www.tekedergisi.com, 3, 1ALYILMAZ, C. (2005). Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu. Ankara.
  • ALYILMAZ, C. (2007). (Kök)türk Harfli Yazıtların İzinde. Ankara.
  • ALYILMAZ, C. (2013). Karı Çor Tigin Yazıtı, Uluslararası TEKE (Türkçe, Edebiyat, Kültür ve Eğitim) Dergisi, http://www.tekedergisi.com, 2/2, 1-61.
  • AMANJOLOV, A. S. (2006). Türk Filolojisi ve Yazı Tarihi. İstanbul. Aktaran: K. KOÇ. АMANJOLOV, А. S. (2003). İstoriya i teoriya Drevnetyurkskogo Pisma. Almaata.
  • AYDIN, E. (2010). Yenisey Yazıtlarıyla İlgili Genel Sorunlar Üzerine Notlar, III. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 1. Cilt, Ankara. 89-95.
  • AYDIN, E. (2012). Orhon Yazıtları. Konya.
  • AYDIN, E. (2012). Yenisey Yazıtları Nasıl Tarihlendirilebilir?, Turkish Studies, 7(2), Ankara.
  • BATMANOV, İ. А. (1959). Yazık Yeniseyskih Pamyatnikov Drevnetyurkskoy Pismennosti. Bişkek.
  • BATTULGA, Ts. (2005). Mongolın Runi Biçgiyn Baga Dursgaluud. Ulaanbaatar.
  • BERNŞTAM, A. N. (1946). Sotsial’no-Ekonomiçeskiy Stroy Orhono-Yeniseyskih Tyurok VI-VIII vv., Moskova-Leningrad.
  • CLAUSON, Sir G. (2012). Türk “Runik” Alfabesinin Kökeni, Dil Araştırmaları, S. 11, Ankara. 163-183. çev. Dinçer Apaydın.
  • DONNER, O (1892). Wörterverzeichniss zu den inscription de l’Iénissei (=MSFOu IV), Helsingfors. 1-69.
  • ESİN, E. (1972). Ötüken İllerinde M. S. Sekizinci ve Dokuzuncu Yüzyıllarda Türk Âbidelerinde San’atkâr Adları, Türk Kültürü El Kitabı, Cilt II, Kısım I a, İstanbul. GUZEV, V. G. (2010). Göktürk Yazısında Resim Göstergelerinin Tespiti Yöntemleri ve Önemi Üzerine, III. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 1. Cilt, Ankara. 397-402.
  • GÜLENSOY, T. (1989). Orhun'dan Anadolu'ya Türk Damgaları. İstanbul.
  • INSCRIPTIONS DE L’ORKHON (1896). Recueillies Par l’éxpedition Finnoise 1890, Helsingfors.
  • KARJAUBAY, S. (2002). Ob’edinennıy Kaganat Tyurkov. Astana.
  • КIZLASOV, İ. L. (2003). Novosti Tyurkskoy Runologii Eniseyskie Nadpisi na gore Yablak-Taş (Gornıy Altay). Moskova.
  • KLYAŞTORNIY, S. G. (2011). Eski Türk Runik Anıtları ve Onların Yazarları, III. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 1. Cilt, Ankara. 473-477. Rusçadan Çeviren: Eyüp BACANLI.
  • KONONOV A. N. (1980). Grammatika Yazıka Tyurkskih Runiçeskih Pamyatnikov <VII-IX vv.>. Leningrad.
  • KORMUŞİN, İ. V. (1997). Tyurkskie Yeniseyskie Epitafii Tekstı i İssledovaniya. Moskova.
  • KORMUŞİN, İ. V. (2008). Tyurkskie Yeniseyskie Epitafii Grammatika Tekstologiya. Moskova.
  • LİVŞİTS, V. A. (2000). Eski Türk Runik Yazısının Ortaya Çıkışı Üzerine, DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara. 37-50. çev. S. Gömeç-T. Ölçekli.
  • МАLOV, S. Е. (1951). Pamyatniki Drevnetyurkskoy Pis’mennosti Tekstı i İssledovaniya. Moskova-Leningrad.
  • МALOV, S. Е. (1952). Eniseyskaya Pis’mennost’ Tyurkov, Tekstı i Perevodı. MoskovaLeningrad.
  • МELİORANSKİY P. M. (1899). Pamyatnik’ v’ çest’ Kyul’ Tegina s’ dvumya tablitsami nadpisey. S. Peterbug.
  • ORKUN, H. N. (1994). Eski Türk Yazıtları. Ankara.
  • ŌSAWA, T. (2011). Revisiting the Ongi inscription of Mongolia from the Second Turkic Qaγanate on the basis of rubbings by G. J. Ramstedt, SUSA/JSFOu 93. Ōsaka.
  • ÖLMEZ, M. (2012). Orhon-Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları. Metin-Çeviri-Sözlük. İstanbul.
  • RADLOFF, W. (1892-1899). Atlas Drevnostey Mongolii I-IV, St.-Pétersbourg.
  • RADLOFF, W. (1911). Alttürkische Studien, Bulletin de l’Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg. St.-Pétersbourg.
  • RECEBOV, E. – MEMMEDOV, Y. (1993). Orhon-Yenisey Abideleri. Bakü.
  • SARIKAVAK, N. K. (1997). Tipografinin Temelleri. Ankara.
  • SERTKAYA, O. F. (2008). Göktürk (Runik) Harfli Yazıtların Envanter, Alfabe ve Bibliyografya Problemleri Üzerine, Dil Araştırmaları Dergisi. S. 2, Ankara. 7-34. SERTKAYA, O. F. (2009). Yenisey Yazıtları'ndan 10, 25, 41, 51, 70, 70, 109 ve 110 üzerine etimolojik açıklamalar ile düzeltmeler, I. Uluslararası Uzak Asya’dan Ön Asya’ya Eski Türkçe Bilgi Şöleni, 18-20 Kasım 2009, Afyonkarahisar. 227-238.
  • ŞERBAK, А. М. (1970). Eniseyskie runiçeskie nadpisi. K istorii otkrıtiya i izuçeniya, Tyurkologiçeskiy Sbornik, Moskova, 111-134
  • ŞİRİN USER, H. (2007). Runik Harfli Türk Yazıtlarında Av, Dil Araştırmaları Dergisi. S. 1, Ankara. 49-59.
  • TABALDİYEV, K.-ALİMOV, R.-BELEK, K. (2009). Tien-Şan Bölgesinde Bulunan Eski Türklere Ait Yazılı Yeni Anıt, I. Uluslararası Uzak Asya’dan Ön Asya’ya Eski Türkçe Bilgi Şöleni, 18-20 Kasım 2009, Afyonkarahisar. 267-271.
  • TEKİN, T. (1967). A Grammar of Orkhon Turkic. Published by Indiana University, Bloomington.
  • THOMSEN, V. (1896). Inscriptions de l’Orkhon déchiffrées, (=MSFOu V), Helsingfors.
  • THOMSEN, V. (1916). Turcica. (=MSFO XXXVII) Helsingfors.
  • TRYJARSKI, E. (1995). Asya ve Avrupa’daki Runik Yazıların Anonimliği, Farklılığı ve Yayılımı, TDAY Belleten, 1993, Ankara. çev. Emine Gürsoy-Naskali.
  • TUNA, O. N. (2008). Köktürk Yazılı Bazı Metinlerde Kullanılan E, @, š Sembollerinin Fonetik Değerleri Üzerine. Dil Araştırmaları Dergisi. S. 2, Ankara. 111-128.
  • TURAN, O. (2004). Oniki Hayvanlı Türk Takvimi, Ankara.
  • VASİLYEV, D. D. (1983). Korpus Tyurkskih Runiçeskih Pamyatnikov Basseyna Yeniseya, Leningrad, 1983.
  • VASİLYEV, D. D. (1983). Grafiçeskiy Fond Pamyatnikov Tyurkskoy Runiçeskoy Pis’mennosti Aziatskogo Areala (Opıt Sistematizatsii), Moskova.
  • YILDIRIM, F. – AYDIN, E. – ALİMOV, R. (2013). Yenisey – Kırgızistan Yazıtları ve Irk Bitig. Ankara. http://irq.kaznpu.kz/?mod=1&tid=2&oid=43&lang=e (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=copies/566.gif (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2648.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2649.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2650.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2651.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2652.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2653.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2654.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2655.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2656.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2657.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2822.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://irq.kaznpu.kz/show_big.php?fn=sizes/2823.jpg (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://elbilge.ucoz.ru/publ/13-1-0-85 (Erişim Tarihi: 07.07.2013) http://geoturizm.ru/Gallery/Image.ashx?type=1200&code=pient3o3 (Erişim Tarihi: 002013).
There are 45 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Levent Alyap This is me

Publication Date September 15, 2013
Submission Date April 13, 2014
Published in Issue Year 2013

Cite

APA Alyap, L. (2013). Bilimsel Eserlerde Yer Alan Bazı (Kök)Türk Tipografi Modellerinin Tasarım Özellikleri ve Kemçik-Çırgak (E-41) Yazıtı Üzerine Font Denemesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(3), 1-28. https://doi.org/10.7884/teke.215

27712  27714 27715