Religious and Mystical Component at Novels by Afet (Muhteremoğlu) Ilgaz

Year 2014, , 251 - 277, 13.04.2014

Zehra Yazbahar

https://doi.org/10.7884/teke.244

Abstract

Intellectual and spiritual phenomenon of religion and mysticism an important role in shaping the structure, at the same time, a factor in forming the culture of societies. In other words, belief holds an important place in people’s live. Religion and mysticism have special place in social life, are subject of many novels in the art world. Afet (Muhteremoğlu) Ilgaz who is one of the writer of the Turkish literature in the Republican period give wide range of subjects religion and mysticism in her novels. In this study, religious and mystical elements in the novels of Afet Ilgaz mentioned issues with emphasis on the author's approach were given.

Keywords

Afet Ilgaz and her novels, religion, mysticism, morals.

Afet (Muhteremoğlu) Ilgaz’ın Romanlarında Dinî ve Tasavvufi Unsurlar

Abstract

Fikrî ve ruhani yapının şekillenmesinde önemli bir rol oynayan din ve tasavvuf, aynı zamanda, toplumların kültürünü oluşturan unsurlar içindedir. Başka bir ifadeyle, bireylerin hayatlarında inanç, mühim bir yer tutar. Sosyal hayatta özel bir yere sahip olan bahsi geçen kavramlar, sanat dünyasında da pek çok romana konu olur. Sanatkârlar bazı eserlerinde, varoluşundan bu yana inanma ihtiyacı içerisinde olan insanın hayatındaki din duygusunun ve tasavvufun yerini vurgular. İşte Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı yazarlarından Afet (Muhteremoğlu) Ilgaz da din ve tasavvuf konusuna kayıtsız kalmayarak bu konulardan romanlarında geniş bir biçimde söz eder. Çalışmamızda, Afet Ilgaz’ın romanlarında dinî ve tasavvufi unsurlar üzerinde durularak yazarın söz konusu olan meseleleri işleyişi verilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Afet Ilgaz ve romanları, din, tasavvuf, ahlâk.

References

• İncelenen Romanlar ILGAZ, A. (1977). Aşamalar. İstanbul: Okar Yayınları.
• ——— (1987/1). Bir Feministin Doğruya Yakın Portresi. İstanbul: FA Matbaacılık ve Reklam Hizmetleri.
• ——— (1987/2). Sendika. İstanbul: FA Matbaacılık ve Reklam Hizmetleri.
• ——— (1987/3). Garip Bir Dava. İstanbul: FA Matbaacılık ve Reklam Hizmetleri.
• ——— (1991). Ad Semud Medyen. İstanbul: Muhteremoğlu Kitabevi Yayınları.
• ——— (1993). Yol. İstanbul: Timaş Yayınları.
• ——— (1996). Yolcu. İstanbul: Timaş Yayınları.
• ——— (1997). Menekşelendi Sular. İstanbul: Timaş Yayınları.
• ——— (2004). Ermiş. İstanbul: İz Yayıncılık.
• ——— (2010). Sorgu ve Derviş. İstanbul: İz Yayıncılık.
• MUHTEREMOĞLU, A. (1960). Eşiktekiler. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• Faydalanılan Çalışmalar: ALTINTAŞ, H. (1986). Tasavvuf Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• BEZİRCİ, A. (1980). 1950 Sonrasında Hikâyecilerimiz. İstanbul: Abece Yayınları.
• ÇELİK, Â. (2004). Dinî Değerler Bağlamında Kişilik Gelişimi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ERAYDIN, S. (1981). Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Marifet Yayınları.
• GÜZEL, A. (2006). Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• ILGAZ, A. (1974). Çeribaşı Abdullah’la İdamlık İsmail (Sonundaki “Afet Ilgaz İçin Yapılan Eleştiriler İncelemeler” bölümü). İstanbul: Doyuran Matbaası.
• ——— (Kış 1993). “Hayatım”. Gündoğan Edebiyat. S. 5.
• IŞIK, İ. (2004). Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi II. Ankara: Elvan Yayınları.
• İKBAL, M. (1964). İslam’da Dinî Tefekkürün Yeniden Teşekkülü. Çev. Sofi Huri. İstanbul: Çeltüt Matbaacılık.
• İZ, M. (1997). Tasavvuf. İstanbul: Kitapevi Yayınları.
• KABAKLI, A. (2002). Türk Edebiyatı V. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• KARA, M. (1994). Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• KARAALİOĞLU, S. (1974). Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• KARACA, N. (Tağızade) (2006). Edebiyatımızın Kadın Kalemleri. Ankara: Vadi Yayınları. KEMAL, İ. (1978). “Aşamalar’la”. Türk Dili. C. 38 S. 322 – 327.
• KEMAL, S. (Afet Ilgaz’la yaptığı söyleşiden) (7 Ocak 2006). “Bir Şölenle Süslenen Hayat”. Millî Gazete.
• KURDAKUL, Ş. (1983). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: Bilpa Yayınları.
• KURULTAY, C. vd. (1993). Çağdaş Türk Edebiyatında Kadın Yazarlar. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı.
• KUTUB, S. (1998). Belâ ve İmtihan. İstanbul: Ravza Yayınları.
• LEKESİZ, Ö. (1999). Yeni Türk Edebiyatında Öykü 3. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• ——— (Ekim – Kasım 2000). “Yeni Türk Edebiyatında Kadın Öykücüler”. Hece Türk Öykücülüğü Özel Sayısı. S. 46 – 47.
• ——— (2001). Yeni Türk Edebiyatında Öykü 5. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• MUHTEREMOĞLU, A. (Aralık 1965). “Hayatım”. Türk Dili Dergisi. S. 171.
• MUHTEREMOĞLU, A. (Ilgaz) (Söyleşi) (Haziran 1982). “Neyi Anlattığım Değil Nasıl Anlattığım Önemlidir”. Gösteri Sanat – Edebiyat. S. 19.
• NECATİGİL, B. (1997). Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü. İstanbul: Varlık / Bilgi Yayınları. ——— (2000). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık / Bilgi Yayınları.
• ÖZDOĞAN, Ö. (1997). “Dindarlıkla İlgili Bazı Faktörlerin Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi”. Araştırma Dergisi (2).
• ÖZKIRIMLI, A. (1987 - 1990). Türk Edebiyatı Ansiklopedisi 3. İstanbul: Cem Yayınevi.
• ——— (1995). Öykülerle Romanlarda Yaşamak. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• ÖZTÜRK, Y.N. (1994). Kur’an-ı Kerim Meali. İstanbul: Hürriyet Ofset Matbaacılık ve Gazetecilik AŞ.
• ——— (1999). Tasavvufun Ruhu ve Tarikatlar. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları.
• PARLATIR, İ. (2009). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
• SU, H. ve LEKESİZ, Ö. (Ağustos – Eylül 2005). “Öykücüler ve Öykü Kitapları Sözlüğü - 10”. Hece Öykü. S. 10.
• SUNAR, C. (1974). Tasavvuf Felsefesi veya Gerçek Felsefe. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• ——— (1975). Tasavvuf Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi I (2001). İstanbul: YKY.
• TEKİN, A. (1999). Edebiyatımızda İsimler ve Terimler. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• TÜRER, O. (1988). Tasavvuf Tarihine Giriş. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• ULUDAĞ, S. (2002). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• YAPICI, A. (1997). İslam’da Tövbe ve Dini Yaşayıştaki Rolü. İstanbul: Beyan Yayınları.
• YARDIM, M. N. (2000). “Metafizik Yolun Amansız Yolcusu: Afet Ilgaz”. Romancılar Konuşuyor. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• YAVUZ, H. (2009). İslam’ın Zihin Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.