The View to Oğuz Kağan Epic in the Context of Intertextual Relations

Year 2013, Volume: 2 Issue: 4, 181 - 197, 15.12.2013

Mehmet Emin Bars

https://doi.org/10.7884/teke.183

Abstract

Oğuzlar who found the great states in history and have a rich oral tradition, give verbal cultural products known as Oğuzname as a gift to cultural history. Oğuzname’s that is about the glorious history of the Oğuz, told by the folk poet from village to village , town to town by gone around. The idea of Turks directing the world and founding the world state are involved In Oğuzname’s. Oğuz epic assures important contribution to shaping Turkish epic tradition after itself, too. Oğuz Kağan Epic is the epic version of Oğuz Epic which thought as written by the alphabet of Uyghur before 14. century. Oğuzname which prepared by vizier and doctor of İlhanlı Reşideddin is the first version of called as annual version. In this article, intertextual relationship between the first annual version of Reşideddin’s Oğuzname and being first and unique manuscript with Uyghur character Oğuz Kağan Epic is analyzed.

Keywords

Oğuz Kağan, Turk, epic, intertextual relations.

Metinlerarası İlişkiler Bağlamında Oğuz Kağan Destanı’na Bir Bakış

Abstract

Tarihte büyük devletler kuran ve zengin bir sözlü geleneğe sahip olan Oğuzlar, Oğuzname adıyla bilinen sözlü kültür ürünlerini kültür tarihine armağan etmişlerdir. Oğuzların şanlı tarihini anlatan bu Oğuznameler, ozanlar tarafından köy köy, kasaba kasaba gezilip anlatılmıştır. Oğuznamelerde Türklerin cihan devleti kurma öyküsü ile dünyayı yönetme düşüncesi yer almaktadır. Oğuz Destanı’nın kendisinden sonraki Türk destan geleneğinin şekillenmesine de önemli katkıları olmuştur. Oğuz Destanı’nın epik varyantı Uygur alfabesi ile 14. yüzyıldan önce yazıldığı düşünülen Oğuz Kağan Destanı’dır. İlhanlı veziri ve hekimi olan Reşideddin tarafından hazırlanan Oğuzname ise salname olarak adlandırılan varyantların ilkidir. Bu makalede ilk salname varyantı olan Reşideddin Oğuzname’si ile ilk ve tek yazma olan Uygur harfli Oğuz Kağan Destanı arasındaki metinlerarası ilişkiler incelenmiştir.

Keywords

Oğuz Kağan, Türk, destan, metinlerarası ilişkiler.

References

• ADIGÜZEL, S. (2009). Modern Azerbaycan Edebiyatında Dede Korkut (Metinlerarası Çözümlemeler. Ankara: Fenomen Yayınları.
• AKBULUT, G. (2009). Metinlerarası İlişkiler Bağlamında Dünün Ferdâ’sından Günün Ferdâ’sına Bir Bakış. Turkish Studies, 4 (1-I), 735-759.
• AKTAŞ, S. (2011). Bir Yeni Roman Uyarlaması Olan “Saatler” Filminde Metinlerarasılık ve Göstergeler Arasılık. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AKTULUM, K. (2004). Parçalılık/Metinlerarasılık. Ankara: Öteki Yayınevi.
• AKTULUM, K. (2007). Metinlerarası İlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınevi.
• AKYILDIZ, H. B. (2010). Tanpınar’ın Romanlarında Metinlerarası İlişkiler. Turkish Studies, 5/3, 715-727.
• BANG, W; R. Rahmeti Arat (1936). Oğuz Kağan Destanı, İstanbul.
• BARS, M. E. (2008). Oğuz Kağan Destanı Üzerine Yapılan Çalışmalar, Turkish Studies, 3/4, 224-2
• BARS, M. E. (2012). Oğuz Kağan Destanı’nda Büyülü Gerçekçilik. The Journal of Academic Social Science Studies, 5/ 6, 27-38.
• BAYAT, F. (2006). Oğuz Destan Dünyası. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• BAYAT, F. (2007a). Türk Mitolojik Sistemi 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• BAYAT, F. (2007b). Türk Mitolojik Sistemi 2. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ÇOBANOĞLU, Ö. (2003). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları. EKİZ, T. (2007). Alımlama Estetiği mi Metinlerarasılık mı? Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, 47/2, 119-127.
• ERCİLASUN, A. B. (2002). Oğuz Kağan Destanı Üzerine Bazı Düşünceler. İslamiyet Öncesi Türk Destanları (Haz. Saim SAKAOĞLU -Ali Duymaz), İstanbul: Ötüken Neşriyat, 113-1
• ERGİN, M. ( 1997 ). Dede Korkut Kitabı I-II. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• İNAN, A. (1998). Makaleler ve İncelemeler I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• KAPLAN, M. (2004). Oğuz Kağan Destanı ile Dede Korkut Kitabında Eşya ve Âletler. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1. İstanbul: Dergâh Yayınları, 64-84.
• KAPLAN, M. (2004). Türk Destanında Alp Tipi. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1. İstanbul: Dergâh Yayınları, 13-21.
• KAPLAN, M. (2005). Oğuz Kağan-Oğuz Han Destanı. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 Tip Tahlilleri. İstanbul: Dergâh Yayınları, 11-25.
• KÖPRÜLÜ, M. F. (2004). Türk Edebiyat Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• PALA, İ. (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• TOGAN, Z. V. (1972). Oğuz Destanı. İstanbul: Ahmet Sait Matbaası.
• TÜRKDOĞAN, M. (2007). Rasim Özdenören’in “Kuyu” Öyküsünde Metinlerarası İlişkiler. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 35, 167-189.
• UYANIK, G. (2011). Peter Stamm’ın Agnes Adlı Romanında Üstkurmaca ve Metinlerarası İlişkiler. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• YAZIR, E. M. H. (2011). Kur’an-ı Kerim’in Yüce Meali. (Sadeleştiren: Mustafa Kasadar). İstanbul: Ravza Yayınları.