TÜRK KİŞİ ADLARINDA ÖRNEKLENEN SÖZ DİZİMSEL YAPILAR

Year 2016, Volume: 5 Issue: 2, 0 - 0, 15.06.2016

Oğuz Ergene

https://doi.org/10.7884/teke.655

Abstract

Türk kişi adlarının bir bölümü; sözcük gruplarından, cümlelerden ve kalıplaşmış söz varlığı ürünlerinden oluşmaktadır. Bu örnekler; türlü duyguları, düşünceleri, durumları ve kavramları yargı bildirerek ya da bildirmeyerek karşılayan söz dizimi ögelerinden kişi adı yapımında da yararlanıldığını gösterir. Türk kişi adlarında örneklenen bu nitelikteki yapıların büyük çoğunluğunu, sözcük grupları oluşturmaktadır. Basit ve birleşik yapılı cümlelerin kişi adı olarak kullanımı ise genellikle çekimli eylemlerin kalıplaşmasıyla sağlanmıştır. Bu çalışmada; Türkiye Türkçesinde kullanılan birleşik sözcük niteliğindeki Türk kişi adları, söz dizimi açısından incelenmiştir. Çalışmanın amacı, türlü sözcük gruplarından, cümlelerden ve söz varlığı ürünlerinden oluşan kişi adlarının belirlenmesi, bu tür adların oluşum biçimlerinin ve taşıdığı özelliklerin irdelenmesidir. Bu amaçla çalışma kapsamında, adlar sınıflandırılmış; söz dizimsel yapılar, örneklerle somutlaştırılmıştır.

References

• ABDURRAHMAN, V. (2004). Türklerin Ad Koyma Gelenekleri Üzerine Bir İnceleme. Millî
• Folklor, 61, 124-133.
• ACIPAYAMLI, O. (1992). Türk Kültüründe “Ad Koyma Folkloru”Nun Morfolojik ve
• Fonksiyonel Yönlerden İncelenmesi. IV Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi
• Bildirileri, IV. Cilt, Gelenek, Görenek ve İnançlar, 1-14, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk
• Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• AKSAN, D. (1990). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim 3. Ankara: Türk Dil Kurumu
• Yayınları.
• BANGUOĞLU, T. (1986). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• DİLÇİN, C. (2014). Adlar Sözlüğü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ERKMAN-AKERSON, F. (2000). Türkçe Örneklerle Dile Genel Bir Bakış. İstanbul:
• Multilingual.
• EROL, A. (2010). Adlarımız, Şarkılarla Şiirlerle Türkülerle ve Tarihî Örneklerle. İstanbul:
• Çağrı Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (1999). Türk Kişi Adlarının Dil ve Tarih Açısından Önemi. Türk Dili Dil ve
• Edebiyat Dergisi, 565, 3-8.
• KARAAĞAÇ, G. (2001). Özel Ad Bilgisi. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 593, 520-525.
• KARAAĞAÇ, G. (2012). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• KARAHAN, L. (2008). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• KİBAR, O. (2005). Türk Kültüründe Ad Verme, Kişi Adları Üzerine Bir Tasnif Denemesi.
• Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş.
• KORKMAZ, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu
• Yayınları.
• KORKMAZ, Z. (2010). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖZMEN, M. (2013). Türkçenin Sözdizimi. Adana: Karahan Kitabevi.
• ÖZTÜRK, D. (2008). Türkiye Türkçesinde Anlamca Kaynaşmış-Deyimleşmiş Birleşik Fiiller.
• Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• PÜSKÜLLÜOĞLU, A. (2012). Türkçe Sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• ŞİMŞEK, R. (1987). Örneklerle Türkçe Sözdizimi, Tümceler-Belirtme Öbekleri-Çözümleme.
• Trabzon: Kuzey Gazetecilik, Matbaacılık ve Ambalaj San. A.Ş.
• T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI NÜFUS VE VATANDAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ.
• İsim İstatistikleri, http://www.nvi.gov.tr/Hizmetler/Istatistikler,Isim_Istatistikleri.html
• (ET: 06.03.2016).
• TDK (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK (2012). Yazım Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK Güncel Türkçe Sözlük. (http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&view=gts)
• (ET: 11.04.2016).
• TDK Kişi Adları Sözlüğü. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_kisiadlari&view=
• kisiadlari (ET: 03.04.2016).
• TİMURTAŞ, F. K. (1995). Tarihi Türkiye Türkçesi Araştırmaları III, Osmanlı Türkçesi
• Grameri. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• TÜBA (2011). Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Sosyal Bilimler. Ankara: Türkiye Bilimler
• Akademisi.
• UCA, A. (2004). Türk Toplumunda Ad Verme Geleneği. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
• Dergisi, 23, 145-150.
• VARDAR, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
• YALÇINKAYA, B. (2015). Almanca ve Türkçe Ad Verme Gelenekleri. Ankara Üniversitesi
• Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 55(1), 363-379.
• ZENGİN, D. (2014). Türk Toplumunda Adlar ve Soyadları (Sosyo-Kültürel ve Bilimsel Bir
• Yaklaşım). Ankara: Kurmay Kitap Yayın Dağıtım.