ÇOCUK EDEBİYATINDAKİ MÜLTECİ KAHRAMANLARIN YAŞADIKLARI ÇATIŞMALAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2020, Volume: 9 Issue: 2, 665 - 691, 15.06.2020

Deniz Melanlıoğlu

Abstract

Göç ve mültecilik günümüzün en dramatik gerçeklerinden biri hâline gelmiştir. Ev sahibi toplumun ve mültecilerin uyum içerisinde yaşayabilmesi, birbirlerine kurdukları empati ile yakından ilgilidir. Özellikle küçük yaşlarda kazanılacak empati becerisi, sağlıklı etkileşimin anahtarıdır. Bu açıdan bakıldığında çocukların yaşam gerçekliğine ilişkin bireysel değerler oluşturmalarında çocuk edebiyatının önemli bir işlevi olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla kahramanların yaşadıkları çatışmalar karşısındaki tutumu; çocuğun, gerçek yaşamda karşılaştığı sorunları çözme konusunda yeni ipuçları elde etmesini sağlar. İfade edilenlerden hareketle çalışmada göç ve mültecilik konulu çocuk kitaplarında işlenen çatışmaları, kahramanların konumlarını ve çatışma çözme yöntemlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Elde edilen veriler, betimsel çözümleme tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan çözümlemeye göre incelenen kitaplarda en sık kişi-kişi çatışmasına rastlanmıştır. Kahramanların içinde bulundukları çatışmaları çözme yöntemleri yaşam gerçekliğine uygundur. Ancak bunların büyük bir kısmı onaylanan yöntemler değildir.

Keywords

Çocuk edebiyatı, kahraman, çatışma, mülteci, Suriye

References

• Akay S., Hamamcı Z. ve Kurt M. (2017). Suriyeli öğrencilerle çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara ilişkin uyguladıkları çözüm yollarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 23-47.
• Alamdar, S. ve Süngü, A. (2017). Samed Behrengi'nin masallarındaki kahramanların yaşadıkları çatışmaları çözme yöntemlerinin incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği IV. Uluslararası Çocuk Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri, 347-362.
• Arastaman, G., Fidan, İ. Ö. ve Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: kuramsal bir inceleme. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Aslan, C. (2006). Türk çocuk yazınında çocuk-yetişkin çatışmasının yer aldığı kimi yapıtların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 193-216.
• Aycan, G. (2014). Örgütsel çatışmalar ve çatışma aşamalarında çatışma çözme yöntemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balkar, B., Şahin, S. ve Babahan, N. I. (2016). Geçici eğitim merkezlerinde görev yapan Suriyeli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 12(6), 1290-1310.
• Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel davranış. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bulut, S. (2018). Çocuk edebiyatına sığınanlar: zorunlu göç öyküleri. OPUS, 8(14), 383-410.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: PegemA Yayınları.
• Buz, S. (2002). Türkiye'deki sığınmacıların üçüncü bir ülkeye gidiş için bekleme sürecinde karşılaştıkları sorunlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyükışık, E. (2019). Nur İçözü’nün çocuk kitaplarındaki kişilerarası çatışmalar ve çatışma çözme süreçleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Burdur: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Cüceloğlu, D. (1996). İnsan ve davranışı. (6. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dilidüzgün, S. (1996). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dökmen, Ü. (2002). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eren, E. (1989). Yönetim psikolojisi. İstanbul: İşletme İktisadi Enstitüsü Yayınları.
• Erkan, R. ve Erdoğdu, M. Y. (2006). Göç ve çocuk suçluluğu. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 3(9), 79-90.
• İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi (2015). Suriyeli mülteci çocukların Türkiye devlet okullarındaki durumu - politika ve uygulama önerileri. İstanbul. http://cocuk.bilgi.edu.tr/wpcontent/uploads/2015/09/Suriyeli-Cocuklar-Egitim-Sistemi-Politika-Notu.pdf (Erişim Tarihi: 17.03.2020).
• Karagöz, S. (2014). Çocuk romanlarındaki başkişilerin yaşadıkları çatışmaları çözme yöntemlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatay H. (2011). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı (ed. Tacettin Şimşek) içinde (s. 77-123). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Karip, E. (2000), Çatışma yönetimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kavalcı, Z. (2001). Çatışma çözme becerileri eğitimi programının üniversite öğrencilerinin çatışma çözme biçimleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kıral, G. (2017). Umut sokağı çocukları. (4. Baskı). İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Nutku, Ö. (1998). Drama sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Oğuzkan, F. (1974). Eğitim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Öğülmüş, S. (2006). Kişilerarası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Öngören, S., Özkan, A., Yüksel, B. ve Sever, D. (2017). Göçmen çocukların yaşadıkları uyum problemlerinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(59), 147-159.
• Özakman, T. (1998). Oyun ve senaryo yazma tekniği. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özdemir, E. (1994). Yazınsal türler. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• PIKTES, (2019). Okul çağındaki Suriyeli çocuk sayısı (Broşür). Ankara.
• Rehber, E. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre çatışma çözme davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ruurs, M. ve Badr, N. A. (2017). Taştan adımlar bir mülteci ailenin yolculuğu. İstanbul: Nesin Yayınevi.
• Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: bir bütünleşme önerisi. Göç Dergisi, 3(1), 65-81.
• Samur, A. Ö. İ. ve Arıkan, Y. (2018). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarındaki çatışmaların mizah ögesi bakımından incelenmesi. ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(1), 165-182.
• Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2007). Çocuk edebiyatı öğretimi nasıl olmalıdır?. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sever, S. (1996). Demokratik kültür bilinci edinimi sürecinde dil ve edebiyat öğretimi. Dil Dergisi, 46, 29- 34.
• Simich, L.,Beiser, M. ve Mawani, F. N. (2003). Social support and the significance of shared experience in refugee migration and resettlement. Western Journal of Nursing Research, 25(7), 872-891.
• Sirkeci, İ. (2012). Transnasyonal mobilite ve çatışma. Migration Letters, 9(4), 353-363.
• Solak, Ö. (2012). Aytül Akal’ın “Babam Duymasın” adlı öyküsündeki çatışma yapısının çocuğa göreliği. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu Bildiri Kitabı, Eskişehir, Osmangazi Üniversitesi, 9-11 Mayıs 2012, Eskişehir.
• Südaş, İ. ve Mutluer, M. (2008). Ekonomik etkileri açısından Türkiye'nin turizm merkezine yönelik Avrupalı göçleri. Ege Coğrafya Dergisi, 17(1), 51-59.
• Şener, C. (2018). Ödüllü çocuk kitaplarındaki başkahramanların yaşadıkları çatışmaları çözme yöntemlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tengilimlioğlu, D. (1991). Kişilerarası çatışma ve çatışmayı teşhis modelleri. TODAİE Dergisi, 24(2), 123-144.
• Tilbe, A. (2015). Göç/göçer yazını incelemelerinde çatışma ve göç kültürü modeli. Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings. London: Transnational Press London.
• Ural S. (2013). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanımı. Çocuk Edebiyatı (ed. Mübeccel Gönen) içinde (s. 33-55). Ankara: Eğiten Kitap
• Ural, S. (2003). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanımı. Çocuk Edebiyatı (ed. Mübeccel Gönen) içinde (s. 33-56). Ankara: Eğiten Kitap.
• Uzun, E. M. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Whitaker, E. (2010). Language acquisition of thechildren of immigrantsandthe role of nonprofit organizations. Washington: University of Puget Sound.
• Yakar, Y. M. ve Yılmaz, O. (2015). Beyazbulut Dergisi’nde yer alan kurgusal metinlerdeki karakterlerin çatışmaları çözme biçimleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Özel Sayı-II, 57-66.
• Yakushko, O. ve Morgan M. L. (2012). Immıgration. Counselingand action. (ed. R. A. Young, J. F. Domene ve L. Valach) içinde. New York: Springer.
• Yavuzer, H. (2001). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, T. (2015). Uygulamalar ve sorunlar bağlamında Türkiye'de sığınmacı çocukların eğitimi (Kırşehir ve Nevşehir örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.