ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNDE -IcI STANDARTLAŞMAMIŞ BİR GELECEK ZAMAN EKİ OLABİLİR Mİ?

Year 2021, Volume: 10 Issue: 1, 29 - 41, 15.03.2021

Banu Güzelderen

Abstract

XIII. yüzyıldan itibaren Anadolu topraklarında eser vermeye başlayan Türklerin bu ilk dönem metinlerinde gözlemlendiğine göre yazı dilinde bir birlik bulunmamaktadır. Bir yazı dili olarak Osmanlı Türkçesinin doğuşuna kadar yazı dilinde çeşitli ağızlara ait özelliklerin bulunması doğal kabul edilmektedir.
Bu çalışmada bugün Türkiye Türkçesi ağızlarında varlığını sürdüren, standartlaşmamış dil ögelerinden olan -IcI gelecek zaman ekinin Eski Anadolu Türkçesine ait bir Kur’an çevirisi olan Türk İslam Eserleri Müzesi 40 numarada (TİEM 40) kayıtlı Kur’an çevirisindeki örnekleri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla ilk önce ekin kökeni ve Türkiye Türkçesi ağızlarındaki durumu hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra ağızlarda gelecek zaman eki olarak varlığını sürdürdüğü düşünülen ekin tarihî dönemdeki tanıkları dikkatlere sunulmuştur.

Keywords

Eski Anadolu Türkçesi, Türkiye Türkçesi ağızları, IcI eki, TİEM 40

References

• Arat, R. R. (2007). Kutadgu Bilig I metin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Atalay, B. (2013). Divanü Lûgat-it Türk (birleştirilmiş birinci baskı I-III). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Ay, Ö. (2009). Türkiye Türkçesi ağızlarında fiil çekimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Brockelmann, C. (1954). Osttürkische grammatik der Islamischen litteratur-sprachen mittelasiens. Leiden: E. J. Brill.
• Cin, A. (2011). Türk edebiyatının ilk Yûsuf ve Züleyhâ hikâyesi Ali'nin Kıssa-yı Yûsuf'u. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çağatay, S. (1947). Eski Osmanlıca'da fiil müştakları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 5(5), 525-552.
• Deny, J. (1941). Türk dili grameri (Osmanlı lehçesi). çev. Ali Ulvi Elöve. İstanbul: Maarif Vekaleti Yayınları.
• Diyanet (2009). Kur'an-ı Kerim meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Durgunay, B. (2016). Doğu Türkçesi ilk Kur'an çevirilerinde fiiller. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eraslan, K. (1980). Eski Türkçede isim fiiller. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Eraslan, K. (2012). Eski Uygur Türkçesi grameri. Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ercilasun, A. B. (2014). Kutadgu Bilig grameri: fiil. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Erdem, M. D. (2016). Ağızlardan etkilenme derecelerine göre Osmanlı ve Eski Anadolu Türkçesi metinleri ve bu metinlerin diline kaynaklık eden ağızlar. İlmî Araştırmalar. 22(2016), 83-101.
• Ergin, M. (1962). Türk dil bilgisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Gabain, A. von (2007). Eski Türkçenin grameri. çev. Mehmet Akalın. Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gülsevin, G. (2010). Eski Anadolu Türkçesi ağızları üzerine. Yaşayan ve Tarihî Türkiye Türkçesi Ağızları. İstanbul: Özel Kitaplar, 193-205.
• Güner, G. (2008). Karahanlı Türkçesinde fiiller. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Günşen, A. (2006). Anadolu ağızlarında farklı bir gelecek zaman eki ve çekimi: -ıcı/-ici; -ucu/-ücü. Turkish Studies. 1(2), 54-84.
• Hacıeminoğlu, N. (2003). Karahanlı Türkçesi grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Hacıeminoğlu, N. (2015). Türk dilinde yapı bakımından fiiller: Eski Türkçeden Çağdaş Türk Şivelerine kadar. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Hatiboğlu, V. (1974). Türkçenin ekleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karaağaç, G. (2012). Türkçenin dil bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karahan, A. (2013). Dîvânu Luġâti't Türk'e göre XI. yüzyıl Türk lehçe bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karahan, L. (1996). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karahan, L. (2006). Eski Anadolu Türkçesinin kuruluşunda yazı dili-ağız ilişkisi. Turkish Studies. 1(1), 1-12.
• Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri (şekil bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2013). Türkiye Türkçesinin temeli Oğuz Türkçesinin gelişimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Mansuroğlu, M. (1953). Türkçede -ĠU ekinin fonksiyonları. Türkiyat Mecmuası X, 341-348.
• Mansuroğlu, M. (1956). Türkçede -taçı ekinin fonksiyonları. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 105-108.
• Mansuroğlu, M. (1998). Karahanlıca. çev. Mehmet Akalın. Tarihî Türk Şiveleri. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.