2021-2022 ÖĞRETİM YILINDA OKUTULAN 6. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİNLERİN OKUNABİLİRLİK YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

Year 2022, Volume: 11 Issue: 4, 1647 - 1664, 15.12.2022

Erol Ogur

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 2021-2022 öğretim yılında okutulan 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime ve cümle uzunluklarının belirlenmesi ve bu metinlerin okunabilirlik düzeylerinin belirlenerek metinlerin sınıf düzeyine uygunluğunun incelenmesidir. Okunabilirlik, tümcedeki sözcük sayısına ve sözcükteki seslem sayısına dayanmaktadır. Bu sayılarla elde edilen ortalama tümce ve sözcük uzunlukları ortaya çıkarılarak okunabilirlik puanı hesaplanmaktadır. Bu çalışmada Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ne kadar anlaşılabilir olduklarını öğrenmek için okunabilirlik puanları çıkarılmıştır. Türkçeye uyarlanmış Ateşman Okunabilirlik Formülü ile Çetinkaya/Uzun Okunabilirlik Formülü kullanılmıştır. Bilgilendirici ve öyküleyici metinler çalışmaya alınmıştır. Ders kitaplarındaki serbest okuma metinleri incelenmiş, şiirler çalışma kapsamına alınmamıştır. Nitel araştırma metodolojisiyle gerçekleştirilen bu araştırmada, doküman inceleme deseni kullanılmıştır. Çalışmada MEB Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 6 Ders Kitabı ve 6. Sınıf Ata Yayınevi Türkçe Ders Kitabındaki 25 öyküleyici, 24 bilgilendirici metin okunabilirlik yönünden incelenmiştir. Araştırma sonucunda, 6. Sınıf Ata Yayınevi Türkçe Ders Kitabındaki metinlerin kelime ve cümle uzunluklarının ve okunabilirlik puanlarının MEB Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 6 Ders Kitabındaki metinlere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Türkçe eğitimi, Türkçe ders kitabı, metin, okuma, okunabilirlik.

References

• Ateşal, Z. (2013). Didaktik metinlerin anlaşılabilirlik düzeyi (9. sınıf örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. A.Ü. Tömer Dil Dergisi, 58, 171-174.
• Bağcı, H. ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3). 12-28.
• Biçer, N. ve Alan, Y. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan Yeni Hitit 3 ve İstanbul C1+ ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1130-1139.
• Bora, A. ve Arslan, M. A. (2019). Türkçe ders (5, 6, 7, 8) kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik yönünden incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(1), 222-236.
• Çarkıt, C. ve Bahadır, H. İ. (2022). An ınvestigation on the readability levels of the national struggle and Atatürk theme texts in secondary school Turkish textbooks. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 103-111.
• Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetinkaya, G. ve Uzun, L. (2010). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özellikleri. H. Ülper (Ed.), Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri içinde (141- 154). Pegem Yayınları.
• Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A., ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 6(22), 206-219.
• Dale, E. & Chall, J. S. (1949). The concept of readability. Elementary English, 26(1), 19-26.
• Dreyer, L. G. (1984). Readability and responsibility. Journal of Reading, 27(4), 334-338.
• Esen, Y. (2003). Okul bilgisi ve ders kitapları ders kitaplarında insan hakları: İnsan haklarına duyarlı ders kitapları için. Tarih Vakfı Yayınları.
• Güneş, F. (2003). Okuma-yazma öğretiminde cümlenin önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 13, 39-48.
• İskender, E. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime ve cümle yapılarıyla okunabilirlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Jongsma Eugene, A. (1971). The cloze procedure as a teaching technique. International Reading Association, Newark, Delaware.
• Karatay, H., Bolat, K. ve K., Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 603-623.
• Millî Eğitim Bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği (2009). Resmî Gazete: 27449.
• Klare, G. R. (1974-1975). Assesing readability. Reading Research Quarterly, 10, 62-102.
• Lüle Mert, E., (2018). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlikleri. International Journal of Language Academy, 6(1), 184-198.
• McKenna, Michael C. & Robinson, R. D. (2002). Teaching through text reading and writing in the contenet areas. Boston: Allyn and Bacon.
• McLaughlin, G. H. (1969). Smog grading -a new readability formula. Journal of Reading. 12(8), 639-646.
• Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12(1), 202‐226.
• Rye, J. (1982). Cloze procedures and the teaching of reading. London: Heineman Educational.
• Şakiroğlu, Y. (2020). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin kelime–cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir inceleme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1827-1834.
• Tekbıyık, A. (2006). Lise fizik 1 ders kitabının okunabilirliği ve hedef yaş düzeyine uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 441-446.
• Temur, T. (2003). Okunabilirlik kavramı. TÜBAR, XIII, 169- 180.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zakaluk, B. L., & Samuels, S. J. (1988). Readability: Its Past, Present, and Future. International Reading Association, 800 Barksdale Rd., PO Box 8139, Newark, DE l9714-8139.
• Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime- cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.