METAPHORICAL PERCEPTIONS OF 8TH GRADE STUDENTS ON NATIONAL MOTIFS IN EPICS

Year 2024, Volume: 13 Issue: 4, 1498 - 1516, 15.12.2024

Mert Başbayrak , Rezan Karakaş

https://doi.org/10.7884/teke.1498393

Abstract

Metaphors are frequently used to determine perspectives and perceptions about concepts and to reveal elements lying in the subconscious. Epics are a genre that stands out with their national characteristics and reflect the common consciousness of the nation. The aim of the research is to determine the metaphorical perceptions of 8th grade students on national motifs in epics. Phenomenology, one of the qualitative research designs, was used in the study in question. Three more motifs were added to the national motifs in epics within the Curriculum of Our Tales and Epics Course, and the motifs of dream, light, horse, tree, number, arrow, bow, mountain, wolf and water were determined. The 10-step fill-in-the-blank form prepared by the researchers was applied to 157 students studying at the 8th grade level in the Cizre district of Şırnak province. Content analysis was performed on the obtained data and similar data were divided into categories. The 10 metaphors that students most frequently created regarding motifs were listed. As a result of the research; it was determined that the metaphors of seeing the future, guiding, power, life, mathematics, weapon, courage and life were prominent.

Keywords

Epic, national motif, metaphor, perception, 8th grade students

8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DESTANLARDA YER ALAN MİLLÎ MOTİFLER ÜZERİNE METAFORİK ALGILARI

Abstract

Metaforlar; kavramlarla ilgili bakış açısı ve algı belirlemek, bilinçaltında yatan unsurları ortaya çıkarmak için sıkça kullanılır. Destanlar ise millî olma vasfıyla ön plana çıkan ve milletin ortak bilincini yansıtan bir türdür. Araştırmanın amacı, 8. sınıf öğrencilerinin destanlarda yer alan millî motifler üzerine metaforik algılarını tespit etmektir. Söz konusu araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmıştır. Masal ve Destanlarımız Dersi Öğretim Programı içindeki, destanlarda yer alan millî motiflere üç motif daha eklenerek rüya, ışık, at, ağaç, sayı, ok, yay, dağ, kurt ve su motifleri belirlenmiştir. Araştırmacılar tarafından hazırlanan 10 basamaklı boşluk doldurma formu Şırnak ili Cizre ilçesinde 8. sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan 157 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen verilere içerik analizi yapılarak benzer veriler kategorilere ayrılmıştır. Motiflerle ilgili öğrencilerin en sık oluşturdukları 10 metafor listelenmiştir. Araştırma sonucunda; geleceği görmek, yol gösterici, güç, yaşam, matematik, silah, cesaret ve hayat metaforlarının öne çıktığı tespit edilmiştir.

Keywords

Destan, millî motif, metafor, algı, 8.sınıf öğrencileri

Ethical Statement

Bu araştırmanın etik açısından uygunluğu için Siirt Üniversitesi Etik Kurulundan 15.05.2024 tarih ve 6962 sayılı etik kurul onayı alınmıştır.

References

• Aça, M., Ekici, M. ve Yılmaz, A. M. (2015). Anonim halk edebiyatı. Ö. Oğuz (Ed.), Türk halk edebiyatı içinde (s. 133-238). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Akbulut, S., Özdemir, E. E. ve Çıvğın, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin kitap ve okumak kavramları üzerine metaforik algıları. Turkish Journal of Primary Education, 2(1), 30-43.
• Akkaya, M. (2018). Şiir ve metafor. R. İnan ve Y. Awad (Ed.), Filolojide akademik çalışmalar içinde (s. 49-60). Çetinje: Ivpe.
• Alptekin, M. ve Kaplan, T. (2018). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin “Türk kültürü”ne ilişkin metaforik algıları. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(12), 254-262.
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 51: Özel Sayı 1, 395-407.
• Artun, E. (2011). Türk halk edebiyatına giriş edebiyat tarihi/metinler. Adana: Karahan Kitabevi.
• Aslan, E. (2011). Türk halk edebiyatı. Ankara: Maya Akademi Yayınevi.
• Aydeş, S. S. ve Akın, U. (2016). Okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik metaforik algıları. Sakarya University Journal of Education 6(3), 20-39.
• Aydın, O. (2023). Ortaokul öğrencilerinin matematiğe ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Başaçık, F. (2014). Felsefî metaforlar üzerine. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 179-198.
• Beckson K. ve Ganz, A. (1960). A reader's guide to literary terms. New York: The Noonday Press.
• Bulut, K. (2019). Dil öğretiminde çocuk edebiyatı eğitiminin önemi. E. Akın (Ed.), Çocuklar için edebiyat eğitimi içinde (s. 97-112). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Büyükdikmen, F. R. (2022). Ortaokul öğrencilerinin “ortak miras” kavramına ilişkin metaforik algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çarkıt, C. ve Kara, M. (2023). Ortaokul öğrencilerinin dil bilgisine yönelik metaforik algıları. TEBD, 21(2), 649-667.
• Clarken, R. H. (1997). Five metaphors for educators. Paper Presented at the Annual Meting of the American Educational Research Association. March, 2-11.
• Çobanoğlu, Ö. (2003). Türk dünyası epik destan geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Daşdemir, İ. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demir, C. ve Karakaş Yıldırım, Ö. (2019). Türkçede metaforlar ve metaforik anlatımlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1085-1096.
• Elçin, Ş. (2004). Halk edebiyatına giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ergin, M. (2017). Dede Korkut kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Ertürk, R. (2017). İlkokul öğrencilerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforik algıları. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 1-15.
• Freedman, W. (2009). Edebi motif: bir tanım ve değerlendirme (Çev. F. Özşener). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 2, 61-66.
• Görgülü Arı, A. ve Arslan, K. (2020). Ortaokul öğrencilerinin Covid-19’a yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 15(6), 503-524.
• Gözel, Ü. ve Gündoğdu, K. (2021). Öğrencilerin oyun kavramına yönelik metaforik algıları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 135-158.
• Güneş, C. ve Tezcan, R. (2021). Metafor nedir, ne değildir?. B. Kılcan (Ed.), Metaforlar & eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi içinde (s. 1-16). Ankara: Pegem Akademi.
• Gündüz, M. ve Gündüz, D. D. (2020). “Türk olma” değerine yönelik algıların tespit edilmesi. Eurasian Journal of Teacher Education, 1(1), 59-69.
• İnel, Y., Urhan, E. ve Ünal, A. İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 379-402.
• İslamoğlu, H. ve Alnıaçık, Ü. (2019). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, D. (2007). Ansiklopedik halk edebiyatı terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kayman, F., Elkatmış, V. ve Avcı, M. S. (2024). Türkçe öğretmenlerinin masal ve destanlarımız dersine yönelik görüş ve uygulamaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(4), 728-745.
• Kıbrıs, İ. (2006). Çocuk edebiyatı. Ankara: Tekağaç Eylül Yayınları.
• Köprülü, M. F. (2003), Millî Türk destanı. S. Sakaoğlu ve A. Duymaz (Ed.), İslamiyet öncesi Türk destanları içinde (s. 13-17). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kuşçu, Ö. (2020). Çocuk edebiyatı türleri. Ş. Ceylan (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (s. 125-146). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2015). Metaforlar. İstanbul: İthaki Yayınları.
• MEB (2023). Masal ve destanlarımız öğretim programı, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli ortaokul Türkçe dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Ogurlu, Ü., Öpengin, E. ve Hızlı, E. (2015). Üstün yetenekli öğrencilerin okul ve öğretmene ilişkin metaforik algıları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (46), 67-83.
• Oğuz, B. (2020). Üstün yetenekli öğrencilerin Türkçe öğretmeni ve Türkçe dersine yönelik metaforik algıları. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(2), 80-91.
• Oğuz, Ö. (2004). Destan tanımı ve eski Türk destanları. Millî Folklor, 8(62), 5-7.
• Özcan, H. Z. ve Batur, Z. (2023). Ortaokul öğrencilerinin Köroğlu algısı: metaforik bir analiz. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(38), 274-297.
• Özdaş, F., ve Çakmak, M. (2018). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2747-2766.
• Özyurt, M. ve Badur, M. (2020). İlkokul Öğrencilerinin “Teknoloji” kavramına ilişkin metaforik algıları ve öğrenme süreçlerinde teknoloji kullanımları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 1161-1177.
• Polatcan, F. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgi ve kitap kavramlarına ilişkin metaforları. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 113-126.
• Songören Arkılıç, S. (2011). Yabancı dil öğretiminde çocuk edebiyatı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1725-1730.
• Şahan, K. (2017). Metafor ne değildir?. Kesit Akademi Dergisi, 3(8), 166-176.
• Şahin, Ç. (2020). Verilerin analizi. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 183-219). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Şahin, H. İ. (2019). Türk destan geleneği ve Dede Korkut kitabı. İ. Çetin (Ed.), Türk halk edebiyatı içinde (s. 107-130). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TDK (2019). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Torun, F., Doğan, Y. ve Gülüm, K. (2020). Seyit Onbaşı’nın Çanakkale savaşlarındaki rolüne yönelik öğrencilerin ve öğretmen adaylarının metaforik algıları: boylamsal bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 63-86.
• URL 1 (2024). https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/metaphor (Erişim Tarihi 07.06.2024).
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2017). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.