ÖĞRENCİLERİN KONU VE ANA FİKİR BELİRLEME DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2024, Volume: 13 Issue: 4, 1469 - 1481, 15.12.2024

Aydın Bulut , Şafak Kaman

https://doi.org/10.7884/teke.1501897

Abstract

Bu araştırmada ilkokul üçüncü sınıftan sekizinci sınıfa kadar öğrenim görmekte olan öğrencilerin konu ve ana fikir bulma düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Ankara ilinde bulunan devlet okullarında öğrenim görmekte olan öğrenciler arasından 506 öğrenci random yoluyla belirlenerek toplanmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen “Konu ve Ana Fikir Belirleme Testleri” kullanılarak toplanmıştır. Üçüncü sınıftan sekizinci sınıfa kadar her sınıf düzeyinde ayrı ayrı 10 tanesi “konu belirleme” 10 tanesi “ana fikir belirleme” den oluşan 20 soruluk testler oluşturulmuştur. Çalışma sonunda öğrencilerin konu ve ana fikir belirleme puanlarına ilişkin genel ortalamasının 100 üzerinden 58,15 olduğu görülmektedir. Bir metnin ya da paragrafın anlaşılmasının iki temel unsuru o metne ilişkin konunun ve ana düşüncenin ortaya konması olduğu düşünüldüğünde elde edilen ortalamanın istenilen düzeyde olmadığı görülmektedir.

Keywords

İlköğretim, konu, ana fikir, anlama

AN INVESTIGATION OF STUDENTS’ LEVEL OF TOPIC AND MAIN IDEA IDENTIFICATION

Abstract

The aim of this study is to longitudinally determine the level of students' ability to identify the topic and main idea from third grade to eighth grade. The data for the study was collected from 506 students, randomly selected from state schools in Ankara during the 2023-2024 academic year. The data was gathered using the "Topic and Main Idea Identification Tests" developed by the researchers. For each grade level, from third to eighth grade, separate tests consisting of 20 questions were prepared, with 10 questions on "topic identification" and 10 on "main idea identification." At the end of the study, it was found that the overall average score of students on topic and main idea identification was 58.15 out of 100. Considering that the two essential elements of understanding a text or paragraph are identifying its topic and main idea, the obtained average is not at the desired level.

Keywords

Elementary education, subject, main idea, comprehension

References

• Akyol, H. (2019). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Anderson, R. C., Hiebert, E. H., Scott, J. A. ve Wilkinson, I. A. (1985). Becoming a nation of readers: The report of the commission on reading Washington. DC: National Institute of Education.
• Baki, Y. (2022). Metni anlamlandırma sürecinin unsurları: Ana fikir, yardımcı fikir, konu. Asya Studies, 6(21), 11-34.
• Brassell, D. ve Rasinski, T. (2008). Comprehension that works: Taking students beyond ordinary understanding to deep comprehension. Teacher Created Materials: Shell Education.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Chang, W. C. ve Ku, Y. M. (2014). The effects of notetaking skills instruction on elementary students’ reading. Journal of Educational Research, 108(4), 278-291.
• Creswell, J. D. (2017). Mindfulness interventions. Annual review of psychology, 68, 491-516.
• Çetinkaya, Ç., Ateş, S. ve Yıldırım, K. (2013). Anlam kurmanın zor ve önemli bir becerisi: Ana fikir. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 188-210.
• Duffelmeyer, F. A. ve Duffelmeyer, B. B. (1991). Topic and main idea: Clearing up the confusion. The Reading Teacher, 45, 252-253.
• Ekşioğlu, S., Demirtaş, Z. ve Demirkol, S. (2018). Teachers’ opinions on primary and secondary school students’ reading comprehension levels. Bartın Üniversity Journal of Faculty of Education, 7(1), 215-236.
• Er, O. (2018). Okuma kültürü. S. Alyılmaz ve B. Ürün Karahan (Editör), Okuma eğitimi (s. 55-73) içinde, Ankara: Anı.
• Eser, E. (2017). Türkçe Öğretmen adaylarının farklı metin türlerinde konu ve ana fikri belirleme yeterlilikleri. Electronic Turkish Studies, 12(4), 181-192.
• Güneş, F. (2015). Etkinliklerle hızlı okuma ve anlama. Ankara: Pegem Akademi.
• Hall, L. A. (2004). Comprehending expository text: Promising strategies for struggling readers and students with reading disabilities? Reading Research and Instruction, 44 (2), 75-95
• İlter, I. (2018). Zayıf okuyucuların okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesinde ana fikir belirleme becerisinin öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 303-334.
• Jitendra, A. K. ve Gajria, M. (2011). Main idea and summarization instruction to improve reading comprehension. In R. E. O’Connor & P. F. Vadasy (Eds.), Handbook of reading interventions (pp. 198-219). The Guilford Press New York London.
• Jitendra, A. K., Hoppes, M. K. ve Xin, Y. P. (2000). Enhancing main ıdeaidea comprehension for students with learning problems: The role of a summarization strategy and self-monitoring ınstructioninstruction. The Journal of Special Education, 30, 127-139.
• Kanık Uysal, P. ve Gültekin Pala, S. (2022). Ana fikri bulma: Öğretmen ve öğrenciler neler yapıyor? Neden zorlanıyor? Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 10(1), 44-66.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Kathleen M. L. (2015). Determining the main idea: Instructional strategies that work. Kappa Delta Pi Record, 51(3), 138-142.
• Kaya, K. (2021). Anlama eğitiminde konu ana fikir özetleme öğretiminin program ders kitabı ve öğretmen görüşleri değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kırnık, D. (2017). Örgütleme stratejilerinin ana fikir ve yardımcı fikir bulmaya etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kuşdemir, Y. ve Güneş, F. (2014). Doğrudan öğretim modelinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(32), 86-113.
• Kuşdemir, Y. ve Katrancı, M. (2016). Okumada kaygı ve anlama: Ana fikri bulamıyorum öğretmenim! Eğitim ve Bilim, 41(183), 251-266.
• Mikulecky, B. S. (2008). Teaching reading in a second language. https://www.researchgate.net/publication/276247709_Identifying_Correlation_between_Reading_Strategies_Instruction_and_L2_Text_Comprehension
• National Reading Panel (2000). Report of the national reading panel. Teaching children to read: An evidence-based assessment of the scientific research literature on reading and its implications for reading instruction. Washington, DC: National Institute of Child Health and Human Development.
• Özbay, M. (2014). Anlama teknikleri I: Okuma eğitimi. Ankara: Öncü.
• Özdemir, Y. ve Kıroğlu, K. (2019). Okuduğunu anlama becerilerinin gelişimine uzamsal bir bakış. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 85-124.
• Özdemir, Y. ve Kıroğlu, K. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki görsellerde toplumsal cinsiyet. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 85-124.
• Pilten, G. (2007). Ana fikir bulma stratejisi öğretiminin ana fikir bulma ve okuduğunu anlamaya etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sidekli, S. (2005). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin öğretici ve öyküleyici metinlere göre okuduğunu anlama becerilerinin sınanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şengül, M. ve Yalçın, S. K. (2004). Okuma ve anlama becerilerinin geliştirilmesine yönelik olarak hazırlanan bir model önerisi. Millî Eğitim Dergisi, 164(4), 36-58.
• Temizkan, M. ve Sallabaş, M. E. (2015). Okuduğunu anlama becerisinin değerlendirilmesinde çoktan seçmeli testlerle açık uçlu yazılı yoklamaların karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 207-220.
• Topuzkanamış, E. ve Maltepe, S. (2010). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 655-677.
• Uysal, P. K. ve Özmutlu, E. B. (2022). Türkçe eğitiminde ana fikir öğretimine ilişkin bir inceleme. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(36), 1336-1367.
• Uysal, P. K. ve Pala, S. G. (2022). Ana fikri bulma: öğretmen ve öğrenciler neler yapıyor? Neden zorlanıyor? Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 10(1), 44-66.
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel.
• Ülper, H. (2011). Metni kavramanın temel bir göstergesi: Ana düşünceyi bulmak. CİTO Eğitim: Kuram ve Uygulama, 13, 23-36.
• Yıldırım, K.; Yıldız, M.; Ateş, S., ve Rasinski, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf Türk öğrencilerin metin türlerine göre okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1855-1891.