TÜTÜNCÜ ÇIRAĞI ROMANINDA GERÇEK İLE KURMACA ARASINDAKİ PSİKANALİST: SIGMUND FREUD

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 938 - 951, 15.09.2025

Emre Bekir Güven

https://doi.org/10.7884/teke.1632065

Abstract

Robert Seethaler’in Tütüncü Çırağı romanında yer verilen ve tamamı kurmaca karakterlerden oluştan figürler arasında Freud da vardır. Romanda yer alan veriler, kurmaca Freud’un Avusturyalı nörolog, eleştirmen ve psikanaliz kuramcısı Sigmund Freud olduğunu somut bir şekilde göstermektedir. Bu yaklaşım, edebiyat kuramı açısından oldukça karmaşık bir noktaya işaret etmektedir. Romanda yer bulan Freud, bir taraftan kurmaca figürken diğer taraftan ise gerçek Freud’un tüm yaşamıyla birlikte bizzat kendisidir. Yaşadığı sokaktan Viyana’yı terk etme şekline ya da çene protezine kadar tüm veriler gerçek Freud’a ait özelliklerdir. Kurmaca Freud’un da taşıdığı bu özelliklerden biri de başvurduğu psikanalitik metottur.
Bu çalışma, gerçek ve kurmaca evrenler arasında kalmış bir figür olarak Sigmund Freud’u Tütüncü Çırağı romanı kapsamında ele almakta ve bu durumu edebiyat kuramı çerçevesinde sorgulamaktadır. Çalışma metin odaklı ilerlemekte ancak, gerekli noktalarda tarihsel verilere yönelebilmektedir. Çalışmanın amacı, gerçek ile kurmaca sorunsalına özgün bir araştırma nesnesi üzerinden farklı bir bakış ortaya koymaktır.

Keywords

Robert Seethaler , Tütüncü Çırağı , Sigmund Freud , psikanaliz

THE PSYCHOANALYST BETWEEN REALITY AND FICTION IN THE NOVEL THE TOBACCONIST: SIGMUND FREUD

Abstract

Freud is among the entirely fictional characters featured in Robert Seethaler's novel The Tobacconist. The data in the novel concretely show that the fictional Freud is the Austrian neurologist, critic and psychoanalysis theorist Sigmund Freud. This approach points to a complex point in terms of literary theory. While Freud, who is included in the novel, is a fictional figure on the one hand, he is also the real Freud himself with his entire life on the other. All the data, from the street he lives on to the way he leaves Vienna or his jaw prosthesis, are characteristics of the real Freud. One of these characteristics that the fictional Freud also carries is the psychoanalytic method he uses.
This study examines Sigmund Freud as a figure caught between the real and fictional universes within the scope of the novel The Tobacconist and questions this situation within the framework of literary theory. The study progresses text-oriented, but it can turn to historical data at necessary points. The aim of the study is to present a different perspective on the problem of reality and fiction through an original research object.

Keywords

Robert Seethaler , The Tobacconist , Sigmund Freud , psychoanalysis

References

• Adorno, T. W. (1963). Kulturkritik und Gesellschaft. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
• Andreotti, M. (2009). Die Struktur der modernen Literatur. Bern: Haupt Verlag.
• Bingöl, U., & Timur, K. (2016). Postmodern şiir nedir?. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(3), 1288-1304. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/25000/263925
• Ecevit, Y. (2004). Orhan Pamuk’u okumak. İstanbul: İletişim.
• Eco, U. (2019). Anlatı ormanlarında altı gezinti. (çev. K. Atakay). İstanbul: Can Sanat.
• Freud, S. (1996a). Düşlerin yorumu I. (çev. E. Kapkın). İstanbul: Payel.
• Freud, S. (1996b). Olgu öyküleri II. (çev. A. Eğrilmez). İstanbul: Payel.
• Freud, S. (2014). Ben ve o. (çev. O. Kasap). İstanbul: Telos.
• Freud, S. (2016). Haz ilkesinin ötesinde ben ve id. (çev. A. Babaoğlu). İstanbul: Metis.
• Freud, S. (2017). Mutluluk dediğimiz şey. (çev. P. Demirel). İstanbul: Aylak Adam Kültür Sanat.
• Freud. S. (1998). Olgu öyküleri I. (çev. A. Eğrilmez). İstanbul: Payel.
• Göğebakan, T. (2000). Tarihsel romanda “kişiler” sorunu. Studien zur deutschen Sprache und Literatur, 12, 115-123. https://dergipark.org.tr/en/pub/iuaded/issue/1044/11802
• Göğebakan, T. (2004). Tarihsel roman üzerine. Ankara: Akçağ.
• Kaute, B. (2006). Die Ordnung der Fiktion. Wiesbaden: Deutscher Universitäts-Verlag.
• Lohmann, H-M. & Pfeiffer, J. (Hrsg.). (2013). Freud. Stuttgart: J. B. Metzler.
• Lukacs, G. (1989). The historical novel. London: Merlin Press.
• Mannoni, O. (1971). Sigmund Freud. (çev. S. Schöttmer). Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
• Nünning, V. & Nünning, A. (Hrsg.). (2010). Methoden der literatur- und kulturwissenschaftlichen Textanalyse. Stuttgart: J. B. Metzler.
• Sarı, A. (2008). Psikanaliz ve edebiyat. Erzurum: Salkımsöğüt.
• Seethaler, R. (2017). Tütüncü çırağı. (çev. O. Değirmenci). İstanbul: Jaguar Kitap.
• Selg, H. (2002). Sigmund Freud - Genie oder scharlatan. Stuttgart: W. Kohlhammer.
• Şahin Yılmaz, Z. (2017). Uwe Timm’in Morenga romanı örneğinde Alman edebiyatında postkolonyalizm. Ankara: Akçağ.
• Weber, M. (1971). Gesammelte politische schriften. Tübingen: J. C. B. Mohr.
• Zweig, S. (2013). Dünün dünyası. İstanbul: Can Sanat.