METAPHORICAL PERCEPTIONS OF SECONDARY SCHOOL 8TH GRADE STUDENTS TOWARDS STANDARD LANGUAGE

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 1026 - 1045, 15.09.2025

Mehmet Volkan Demirel , İbrahim Seçkin Aydın

https://doi.org/10.7884/teke.1640065

Abstract

As a multifaceted concept, metaphor is the product of consciousness, perception, and thought. Unlike existing studies, this study's starting point is to determine the associations evoked in students' minds by a dialect prominent in education, official correspondence, and mass communication in terms of its language manifestations. Therefore, the aim of this study is to collect metaphors related to the concept of standard Turkish (Istanbul Turkish) created by students learning Turkish as their native language and to reveal the perceptions of middle school students by classifying the collected metaphors under various categories. The research was designed according to phenomenology, a qualitative design. The study group consisted of (157) eighth-grade middle school students. Content analysis was used to analyze the collected data, and artificial intelligence tools were utilized in this analysis. The findings were grouped under nine different themes. The metaphors obtained in the study can be interpreted as reflecting the students’ love for Turkish and how richly they perceive the language in its different aspects.

Keywords

Metaphor , Istanbul Turkish , phenomenology.

ORTAOKUL 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖLÇÜNLÜ DİLE YÖNELİK METAFORİK ALGILARI

Abstract

Çok yönlü bir kavram olarak metafor bilincin, algılayışın ve düşüncenin ürünüdür. Mevcut çalışmalardan farklı olarak bu çalışmanın çıkış noktasını dilin görünümleri bakımından eğitimde, resmî yazışmalarda ve kitle iletişimde ön plana çıkan bir ağzın öğrencilerin zihninde hangi çağrışımları uyandırdığının belirlenmesi oluşturmaktadır. Bu bakımdan çalışmanın amacı da ana dili olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin ölçünlü Türkçe (İstanbul Türkçesi) kavramına ilişkin oluşturdukları metaforları toplamak ve toplanan metaforları çeşitli kategoriler altında sınıflandırarak ortaokul öğrencilerinin algılama biçimlerini ortaya koymaktır. Araştırma nitel desenlerden fenomenolojiye göre desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu ortaokulda öğrenim gören (157) 8. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Toplanan verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmış ve içerik analizinde yapay zekâ araçlarından yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular dokuz farklı temada toplanmıştır. Çalışmada elde edilen metaforlar, öğrencilerin hem Türkçeye olan sevgilerini yansıtması hem de dili farklı yönleriyle ne kadar zengin bir şekilde algıladıkları biçiminde yorumlanabilir.

Keywords

Metafor , İstanbul Türkçesi , fenomenoloji

References

• Akkaya, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin konuşmaya ilişkin algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 1-9. https://doi.org/10.14520/adyusbd.168
• Aksan, D. (2006). Dil, şu büyülü düzen. Ankara: Bilgi.
• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Akşehirli, S. (2005). Çağdaş metafor teorisi. Ege Edebi̇yat. https://www.ege-edebiyat.org/docs/257.doc (Erişim tarihi:14.01.2025).
• Ariogul, S. ve Uzun, T. (2011). Metaphorical conceptualizations of Arab learners of Turkish. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15(1), 2088-2091. Doi: 10.1016/j.sbspro.2011.04.0 59
• Arslan, M. M. ve Bayrakcı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim / öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, (171), 100-108. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/171/171/8.pdf
• Aydın, İ. S. (2011). Türkçe kavramının metaforik algılanma biçimleri. Folklor / Edebiyat, 17(66), 173-187. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/255340
• Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/118009
• Barnacle, R. (2004). Reflection on lived experience in educational research. Educational Philosophy and Theory, 36(1), 57-67. https://eric.ed.gov/?id=EJ980317 Doi: 10.1111/j.1469-5812.2004.00048.x
• Boylu, E. ve Işık, Ö. F. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçeye yönelik algılarının metaforlar aracılığı ile belirlenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 450-471. Doi: 10.16916/aded.331251
• Bozpolat, E. (2015).Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 313-340. Doi: 10.7827/TurkishStudies.8552
• Bussmann, H. (1996). Routledge dictionary of language and linguistics. Routledge.
• Cruse, A. (2006). A Glossary of semantics and pragmatics. Edinburgh University Press Ltd.
• Crystal, D. (2008). A Dictionary of linguistics and phonetics. Blackwell.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/219352
• Demir, C. ve Karakaş Yıldırım, Ö. (2019). Türkçede metaforlar ve metaforik anlatımlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1085-1096. Doi: 10.32709/akusosbil.599335
• Derman, S. (2017). The metaphorical perceptions of prospective Turkish teachers’ related to the concept of “Language”. Journal of Education and Training Studies, 5(10), 231-237. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1156207.pdf
• Develi̇, H. (2015). İstanbul Türkçesi. C. Yılmaz ve H. Aynur (ed.), Antik çağdan XXI. yüzyıla İstanbul tarihi. C 7 içinde (s. 108-117). İsam.
• Dumanlı Kadızade, E. (2014). Aktif öğrenmede bir teknik; metafor uygulaması “Türkçe öğretmen adaylarının Türkçe dersi algıları üzerine”. International Journal of Language Academy, 2(4), 68-85. Doi: 10.18033/ijla.173
• Eker, S. (2010) Çağdaş Türk dili. Ankara: Grafiker.
• Erdoğan, T. ve Erdoğan, Ö. (2013). A metaphor analysis of the fifth grade. Asia-Pacific Edu Res, 22(4), 347-355. Doi: 10.1007/s40299-012-0014-4
• Göçen, G. (2019) Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin “Türkçenin dil bilgisi”ne yönelik metaforik algısı. Başkent Unıversıty Journal Of Educatıon, 6(1), 28-45. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/321510/
• Güler, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin Türkçeye yönelik kavramsal yapıları, duygusal semantik tutumları ve metaforik algılarının belirlenmesi Şırnak ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/294553
• Güleroğlu, S. (2024). Dilin anlam dünyası: alegori, metafor, mecaz ve benzetme. Turkish Academic Research Review, 9(2), 164-187. Doi: 10.30622/tarr.1444572
• Gümüşkılıç, M. (2012) Tarihten günümüze İstanbul Türkçesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (28), 49-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/16466/171815
• Gün, M. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin “Türkçe Sözlük” kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 447-466. https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/254796/
• Güngör, H. ve Özalan, U. (2021). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Finlandiyalı öğrencilerin Türkiye ve Türkçe algısı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 336-346. Doi: 10.29000/rumelide.1036554
• İmer, K., Kocaman, A. ve Özsoy, A. S. (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Kara Özkan, N. ve Korkmaz, B.C. (2021). Almanya’da yaşayan Türklerin Türkçeye ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 50(1), 951-967. Doi: 10.37669/milliegitim.935453
• Karakuş, N. ve Kozçetin, K. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kavramına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 387-404. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/264200
• Karatay, H. ve Kartallığoğlu N. (2019). Moğol öğrencilerin Türkiye ve Türkçe algıları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1016-1028. Doi: 10.17240/aibuefd.2019.19.49440-554935
• Kolaç, E. ve Aynal, S. (2015). İsveç’te yaşayan Türklerin “Türkçeye” yönelik metaforik algıları. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(65), 71-94. https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/178270/isvecte-yasayan-turklerin-turkceye-yonelik-metaforik-algilari
• Köksal, Ç., Erginer, E. ve Baloğlu, M. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuma ve yazmaya yükledikleri anlamlar: Bir metafor analizi çalışması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(1), 133-156. Doi: 10.19129/sbad.46
• Kuvaç, M. ve Nerimanoğlu, K. V. (2020). Türkçe öğretmen adaylarının yabancı dil olarak Türkçeye yönelik metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 655-667. Doi: 10.17679/inuefd.597162
• Lüle Mert, E. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine yönelik algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 357-372. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/analysis-of-perception-of-prospective-turkish-teacher-about-four-basic-language-skills-through-metaphors.pdf
• Özenç, E. G. ve Özenç, M. (2018). Classroom teacher candidates’ metaphoric perceptions regarding t he concepts of reading and writing: A comparative analysis. International Education Studies, 11(1), 100-110. Doi: 10.5539/ies.v11n1p100
• Malmkjær, K. (1991).The Linguistics encyclopedia. Routledge.
• Mete, F. ve Bağcı Ayrancı, B. (2016). Dil ve edebiyata ilişkin algıların metaforlar yoluyla incelenmesi. Dede Korkut, (11), 53-64. https://dedekorkutdergisi.com/Makaleler/548309765_F%C4%B0L%C4%B0Z,%20METE%20.pdf
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. (Second Edition). California: Sage Pablications, Inc.
• Oğuz, B. (2020). Üstün yetenekli öğrencilerin Türkçe öğretmeni ve Türkçe dersine yönelik metaforik algıları. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(2), 80-91. Doi: 10.47477/ubed.777973
• Oruç, Ş.(2016). Ana dili, ikinci dil, iki dillilik, yabancı dil. The Journal of Academic Social Science Studies, (45), 279-290. Doi: 10.9761/JASSS3411
• Qutoshi, S. B. (2018). Phenomenology: a philosophy and method of ınquiry. Journal of Education and Educational Development, 5(1), 215-222. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1180603.pdf
• Pilav, S. ve Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(4), 1207-1220. Doi: 10.7827/TurkishStudies.4635
• Sevim, O., Veyis, F. ve Kınay, N. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçeyle ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 38-47. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/48592
• Simon, M. K. ve Goes, J. (2011). What is phenomenological research. (Erişim tarihi: 1/09/2021) http://www.dissertationrecipes.com
• Strazny, P. (2005) Encyclopedia of linguistics. Taylor & Francis Books, Inc.
• Susar-Kırmızı, F. ve Çelik, D. (2015). İlkokul öğrencilerinin ilkokuma yazma öğrenme sürecine ilişkin metafor algıları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10), 793-816. Doi: 10.7827/TurkishStudies.8471
• Taşgın, A., İleritürk, D. ve Köse, E. (2018). Ortaokul öğrencilerinin “Türkçe dersi” ve “Türkçe öğretmeni”ne ilişkin metaforları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 397-410. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/443377
• Tiryaki, E. N. ve Demir, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerisine yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 18-27. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19579/209121
• Topçuoğlu-Ünal, F. ve Tekin, T. (2013). Eleştirel yazmaya ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının metaforik algıları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(13), 1595-1606. Doi: 10.7827/TurkishStudies.5989
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024, 30 Mayıs). Ulusal eğitim istatistikleri, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ulusal-Egitim-Istatistikleri-2023-53444 (Erişim tarihi: 27.03.2025).
• Yemenici, A. İ. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının ve Türkçe öğretmenlerinin “Türkçeye” ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi ve karşılaştırılması. VI. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildirileri, Uludağ Üniversitesi, 4-7 Aralık 2013, Bursa, s. 171-181.
• Yıldırım, H. Ç. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe öğretimine yönelik metaforik algıları. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 10(30), 625-643. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egitimvetoplum/issue/68196/1059578