SÜRDÜRÜLEBİLİR MODA TASARIMINDA SIFIR ATIK YAKLAŞIM: TÜKETİCİ ÖNCESİ ATIK YÖNETİMİ İÇİN TASARIMCI BAKIŞ AÇISI

Year 2025, Volume: 32 Issue: 137, 79 - 93, 30.03.2025

Hale Yılmaz Gözene , Havva Halaçeli Metlioğlu

https://doi.org/10.7216/teksmuh.1471793

Abstract

Son yıllarda insanlığın yüz yüze geldiği iklim krizi sürdürülebilirlik tartışmalarının önemini arttırırken, tekstil ve hazır giyimde atık miktarını azaltma ve çözüm yolları üzerine tartışmalar önem kazanmıştır. Moda sektöründe, sektör içi ve/veya dışından birçok tasarımcı, mühendis ve marka, tüketici öncesi ve/veya sonrası aşamalarda atık miktarını azaltmaya yönelik metotlar geliştirmektedir. Bu çabalar, sürdürülebilir moda ve çevre dostu üretim için çeşitli inovatif yaklaşımların benimsenmesini amaçlamaktadır. Atık oluşumunun azaltılması, giyim sektöründeki çevresel etkilerin en aza indirgenmesi için önemli bir adımdır. Bu çalışma kapsamında, sıfır atık moda tasarımı konusundaki mevcut bilgi birikimi, literatür taraması yöntemi ile derlenmiş ve analiz edilmiştir. Bu alanda yapılan çalışmalar, moda endüstrisinde sürdürülebilir uygulamaların daha da yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktadır. Sıfır atık moda tasarımı, 21. yy moda endüstrisinde sürdürülebilirliği teşvik etmeye yönelik önemli yaklaşımlardan biridir. Bu yaklaşımda öncelik, tüketici öncesi atık oluşumunu engellemektir. Bu durum ise, tasarımda kalıp odaklı çalışmayı ve giysi tasarımlarının üretim süreçlerinde, atık oluşumunu minimize etmeyi hedefleyen metotlar geliştirilmesini öncelikli kılmaktadır. Tasarlanan giysilerin üretiminde, hiç atık bırakılmamasına veya tekstil atığının mümkün olduğunca minimize edilmesine çalışılmaktadır. Sıfır atık moda tasarımı için, tasarımın ürüne dönüşmesinde, tasarımcılar tarafından atık oluşumunu önlemeye odaklı çeşitli tasarım çözümleri ve yöntemler geliştirilmektedir. Bu çözümler arasında yapboz, mozaik gibi kalıp tasarım fikirleri, kumaş manipülasyonu, minimal kesim gibi yaklaşımlar geliştirilmekte; 3B modelleme ve dijital prototipleme gibi tasarım süreçlerini optimize eden teknolojilerle birlikte bu çözümler çeşitlendirilmektedir. Bu çalışma ile sıfır atık moda tasarımında tüketici öncesi sıfır atık yaklaşımına yönelik geliştirilen tasarım yaklaşımlarının incelenmesi ve geleneksel moda endüstrisine alternatif üretim yöntemlerinin sunulması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda çalışmada, sürdürülebilir moda tasarımında kalıp, malzeme seçimi, teknoloji ve disiplinlerarası yaklaşımı gözeten inovatif yaklaşımlar derlenerek literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Keywords

tekstilde sıfır atık, sürdürülebilir moda, desende sıfır atık

ZERO WASTE APPROACH IN SUSTAINABLE FASHION DESIGN: DESIGNER PERSPECTIVE FOR PRE-CONSUMER WASTE MANAGEMENT

Abstract

In recent years, the climate crisis that humanity has faced has increased the importance of sustainability discussions, bringing the issue of waste reduction and solutions in textiles and ready-to-wear to the forefront. In the fashion sector, many designers, engineers, and brands, both from within and outside the industry, are developing methods to reduce waste at pre-consumer and/or post-consumer stages. These efforts aim to adopt various innovative approaches for sustainable fashion and environmentally friendly production. Reducing waste generation is a crucial step in minimizing the environmental impact of the clothing industry. Within the scope of this study, existing knowledge on zero-waste fashion design has been compiled and analyzed using the literature review method. Research in this area contributes to the wider adoption of sustainable practices within the fashion sector. Zero-waste fashion design is one of the significant approaches promoting sustainability in the 21st-century fashion industry. This approach prioritizes the prevention of pre-consumer waste generation. Consequently, it emphasizes pattern-based design and the development of methods that minimize waste during the production processes of garments. In the production of designed garments, efforts are made to either generate no waste or minimize textile waste (low waste) as much as possible. For zero-waste fashion design, designers develop various design solutions and methods focused on preventing waste generation during the transformation of the design into the product. These solutions include pattern design ideas such as jigsaw and tesselation, fabric manipulation, and minimal cutting approaches. Additionally, these solutions are diversified by integrating technologies such as 3D modeling and digital prototyping that optimize design processes. This study aims to examine design approaches developed for pre-consumer zero-waste fashion design and present alternative production methods to the traditional fashion industry. In this context, the study aims to contribute to the literature by compiling innovative approaches that take into account pattern-making, material selection, technology, and interdisciplinary perspectives in sustainable fashion design. Considering the ongoing research and studies on zero waste, the guiding nature of this study becomes increasingly significant.

Keywords

zero waste in textile, zero waste pattern, sustainable fashion

References

• 1. Metlioğlu, H. H., & Yakın, V. (2021). Tekstilde sürdürülebilirlik: Hızlı moda markalarının sürdürülebilirlik stratejileri. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı), 1883–1908.
• 2. Bilgili, M. Y. (2021). Sıfır atık yaklaşımının kökenleri ve günümüzdeki anlamı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(40), 683–703. https://doi.org/10.46928/iticusbe.787711
• 3. Mauch, C. (Eds.). (2016). A future without waste? Zero waste in theory and practice. RCC Perspectives, 3. http://www.jstor.org/ stable/26241369
• 4. Özmehmet, E. (2008). Dünyada ve Türkiye sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3(12), 1853–1876.
• 5. Black, S. (2013). The sustainable fashion handbook. Thames & Hudson Ltd.
• 6. Sherin, A. (2013). Sustainable thinking: Ethical approaches to design and design management. Bloomsbury.
• 7. Niinimäki, K. (Ed.). (2013). Sustainable fashion: New approaches. Aalto University Publication Series Art + Design + Architecture 9/2013. Aalto ARTS Books.
• 8. Balbay, Ş., Sarıhan, A., & Avşar, E. (2021). Dünyada ve Türkiye’de “döngüsel ekonomi / endüstriyel sürdürülebilirlik” yaklaşımı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (27), 557–569.
• 9. İşletmeler için döngüsel ekonomi rehberi. (2020). https://business4goals.org/PDF/Dongusel_Ekonomi_Rehberi.pdf (Date of Access: 11.06.2023).
• 10. Brown, S. (2010). Eco fashion. Laurence King Publishing Ltd.
• 11. REC Türkiye. (2017). Sürdürülebilir üretim ve tüketim yayınları-IV: Eko-tasarım. http://recturkey.files.wordpress.com/2017/02/eko-tasarim.pdf
• 12. Fletcher, K. (2008). Sustainable fashion and textiles: Design journeys (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/ 9781849772778
• 13. Gwilt, A., & Rissanen, T. (Eds.). (2011). Shaping sustainable fashion: Changing the way we make and use clothes. Earthscan.
• 14. Gardetti, M. A., & Torres, A. L. (Eds.). (2013). Sustainability in fashion and textiles: Values, design, production, and consumption. Greenleaf Publishing.
• 15. Niinimäki, K. (2015). Ethical foundations in sustainable fashion. Textiles and Clothing Sustainability, 1(1), Article 3. https://doi.org/10.1186/s40689-015-0002-5
• 16. Henninger, C. E., Alevizou, P. J., Goworek, H., & Ryding, D. (Eds.). (2017). Sustainability in fashion: A cradle to upcycle approach. Springer International Publishing. https://doi.org/ 10.1007/ 978-3-319-51253-2
• 17. Yıldırım, L. (2017). Geri dönüşüm/ileri dönüşüm/tekrar kullanım kapsamında ikinci el giysiler ve sürdürülebilirlik. Art-e Sanat Dergisi, 10(20), 484-503.
• 18. Kipöz, Ş. (Ed.). (2021). Modada yavaşlık. Yeni İnsan Yayınevi.
• 19. Kipöz, Ş. (Ed.). (2021). Sürdürülebilir Moda. Yeni İnsan Yayınevi.
• 20. Bursalıgil, G. (2019). Giysi Tasariminda Sifir Atik Yöntemlerinin Ve Uygulamalarinin Incelenmesi. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 4(7), 81-100.
• 21. Çırakoğlu, İ. S. (2019). Giysi tasarımı açısından döngüsel ekonomi ve paylaşım odaklı tüketim modelleri (Master's thesis, Mimar Sinan Fine Arts University (Turkey)).
• 22. Odabaşı, S., & Sahin, Y. (2019). Moda Tasarımı Eğitiminde Sürdürülebilirlik Üzerine Yaklaşımlar. Art-E Sanat Dergisi, 12(23), 1-25. https://doi.org/10.21602/sduarte.514273
• 23. Türkmen, N. (2009). Tekstil ve moda tasarımı açısından sürdürülebilirlik ve dönüşüm [Unpublished doctoral thesis]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı.
• 24. Şahin, Y., & Odabaşı, S. (2018). Sürdürülebilir Kalkinmada Moda Tasarimcisinin Rolü’ne Yönelik Alanyazin İncelemesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 413-425.
• 25. Enes, E., & Sayğılı, B. (2023). Zero Waste And Modular Fashion Design: A Suggested Collection. Tekstil Ve Mühendis, 30(131), 180-191. https://doi.org/10.7216/teksmuh.1262844
• 26. Demirci, A. (2014). Literatür taraması. Coğrafya araştırma yöntemleri, 73-108.
• 27. Kipöz, Ş., & Atalay, D. (2015). Etik modanın temsiliyeti bağlamında vaatleri ve çelişkileri: ‘Etik moda’ ne kadar etik sunuluyor? Yedi, (14), 101–115.
• 28. Fashion industry (n.d.). https://www.encyclopedia.com/fashion/ encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/fashion-industry (Date of access: May 1, 2023).
• 29. Dobilaite, V., Mileriene, G., Juciene, M., & Saceviciene, V. (2017). Investigation of current state of pre-consumer textile waste generated at Lithuanian enterprises. International Journal of Clothing Science and Technology, 29(4), 491–503.
• 30. Shukla, N. (2022). Fast fashion pollution and climate change. https://earth.org/fast-fashion-pollution-and-climate-change/ (Date of access: May 1, 2023).
• 31. Rissanen, T. (2005). From 15% to 0: Investigating the creation of fashion without the creation of fabric waste. Creativity: Designer meets Technology Europe.
• 32. Bursalıgil, G. (2019). Giysi tasarımında sıfır atık yöntemlerinin ve uygulamalarının incelenmesi. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 4(7), 81–100.
• 33. Drudi, E. (2007). Wrap & drape fashion: History, design & drawing. The Pepin Press BV.
• 34. Fogg, M. (Ed.). (2014). (Trans. Emre Gözgü). Fashion: The whole story. Thames & Hudson Ltd.
• 35. Polyzoidou, S. (2021). The evolution of the Japanese kimono: From antiquity to contemporary. Arheology and Art History. https://www.thecollector.com/the-evolution-of-the-japanese-kimono/ (Date of access: February 22, 2023).
• 36. Ernesto Thayaht's suit: When workwear became style for the first time. (n.d.). https://rifo-lab.com/en/blogs/blog-di-rifo/tuta-ernesto-thayaht (Date of access: March 12, 2023).
• 37. Le Gallerie Degli Uffizi. (n.d.). Ernesto Thayaht's suit. https://www.uffizi.it/en/artworks/tuta-thayaht-en (Date of access: March 12, 2023).
• 38. McQuillan, H., Rissanen, T., & Roberts, J. (2013). The cutting circle: How making challenges design. Research Journal of Textile and Apparel, 17(1), 39–49.
• 39. McQuillan, H. (2011). Zero-waste design practice: Strategies and risk taking for garment design. In T. R. Alison Gwilt & T. R. Alison Gwilt (Eds.), Shaping sustainable fashion: Changing the way we make and use clothes (pp. 83–98).
• 40. Carrico, M., & Kim, V. (2014). Expanding zero-waste design practices: A discussion paper. International Journal of Fashion Design, Technology and Education, 7(1), 58–64.
• 41. Rahman, O., & Gong, M. (2016). Sustainable practices and transformable fashion design–Chinese professional and consumer perspectives. International Journal of Fashion Design, Technology and Education, 9(3), 233–247.
• 42. Vlug, K., Dunker, L., Mensink, E., & Boers, S. (2017). Smart fashion production: 3D woolfelting. http://www.karinvlug.com/project/3d-woolfelting/ (Date of access: March 22, 2023).
• 43. Rissanen, T. (2012). Design to minimize waste. http://www.textiletoolbox.com/research-writing/design-minimise-waste/ (Date of access: April 10, 2023).
• 44. Ecochic Design Award. (2014). The Ecochic Design Award zero-waste design technique. Redress. www.ecochicdesignawards.com
• 45. Liu, M. (n.d.). Non-Euclidean patternmaking. http://www. drmarkliu.com/noneuclidean (Date of access: March 15, 2023).
• 46. Liu, M. (n.d.). Zero waste fashion. http://www.drmarkliu. com/zerowaste-fashion-1 (Date of access: March 15, 2023).
• 47. Fasanella, K. (2017). Mark Liu: Pattern puzzle. https://fashion-incubator.com/pattern_puzzle_mark_liu/ (Date of access: March 5, 2023).
• 48. İlter, K. (2017). Sanatsal matematik: Bir biyografi. Pivolka-Ek (Elyadal), 2(5), 13–15. (2017).
• 49. McQuillan, H. (2009). Using design practice to negotiate the awkward space between sustainability and fashion consumption. Research Journal of Textile and Apparel.
• 50. McQuillan, H. (n.d.). Archive: 2004–2010. https://hollymcquillan. com/portfolio/wolf-sheep-2009/#jp-carousel-1199 (Date of access: July 17, 2024).
• 51. Vlug, K. (n.d.). One square fits all. http://www.karinvlug. com/project/18/ (Date of access: March 22, 2023).
• 52. Carrico, M. (2022, April). Amethyst evolution: Zero waste activewear for multiple sizes. In International Textile and Apparel Association Annual Conference Proceedings (Vol. 78, No. 1). Iowa State University Digital Press.
• 53. Carrico, M. (2022, April). Amethyst evolution: Zero waste activewear for multiple sizes. https://www.youtube.com/watch?v=U9Ecm4vPL-c (Date of access: March 22, 2023).
• 54. Milan AVJC. (n.d.). https://www.milanavjc.com/ (Date of access: March 12, 2023).
• 55. Elsener, D. (2020). https://2020.rca.ac.uk/students/danielle-elsener (Date of access: May 20, 2023).
• 56. Hahn, J. (2020). Danielle Elsener develops "zero-waste" design system to reform fashion industry. https://www.dezeen. com/2020/08/06/danielle-elsener-a020-activate-movement-evian-virgil-abloh/ (Date of access: May 25, 2023).
• 57. McQuillan, H. (2013). Local wisdom x Makeuse. https://hollymcquillan.com/portfolio/make-use-for-local-wisdom/ (Date of access: March 14, 2023).
• 58. McQuillan, H., Archer-Martin, J., Menzies, G., Bailey, J., Kane, K., & Fox Derwin, E. (2018). Make/use: A system for open source, user-modifiable, zero waste fashion practice. Fashion Practice, 10(1), 7–33. https://doi.org/10.1080/17569370.2017.1422280
• 59. Karin Vlug. (n.d.). http://www.karinvlug.com/about/ (Date of access: March 22, 2023).
• 60. Duncker, L., & Vlug, K. (2015). Smart fashion production: A research project on the future of fashion by Karin Vlug & Laura Duncker. http://www.karinvlug.com/project/details-collection-90o-aw-2016/ (Date of access: March 22, 2023).
• 61. Duncker, L., & Vlug, K. (2015). Smart fashion production. http://www.karinvlug.com/project/technical-process-movie/ (Date of access: March 22, 2023).