Leyla Erbil’in Eski Sevgili İsimli Eserinde Yetersiz Kendilik Bilgisinin Tezahürü Olarak Kişinin Hakikatinden Kaçma Durumu

Year 2024, Issue: 21, 229 - 238, 03.06.2024

Oğuz Öcal

https://doi.org/10.55256/temasa.1472806

Abstract

Leyla Erbil’in Eski Sevgili isimli eseri, yetersiz kendilik bilgisinin neden olduğu hakikatten kaçış durumunu, asıl kişi Nigâr’ın şahsında ve onun kritik durumlarda yaptığı seçimlerle görünüşe çıkaran bir romandır. Kırklı yaşlarında olan Nigâr, annesiyle yaşayan bir memur emeklisidir. O, ilk gençlik yıllarından beri sosyalist örgütlere sempati duymakta ve onların arasına katılarak kurulu düzene karşı mücadele etmek istemektedir. Bunun için de birkaç girişimde bulunur. Ancak başvurduğu örgütler, görüşlerinin billurlaşmamış olmasını gerekçe göstererek onu aralarına almazlar. Birileri tarafından kurtarılmayı ve kabullenilmeyi bekleyen Nigâr ise bunun üzerine, hayal kırıklığına uğrar ve kırgın bir hâlde iken zamanının çoğunu farklı meyhanelerde içerek geçirir. O, hem bir bekleyen hem de içinde olduğu bu durumun farkında olmayan birisi olarak yirmi yıl içinde, beş defa kendisiyle karşılaşır, beş defa değişme ve dönüşme olanağı bulur. Ancak kendilik bilgisi yetersiz olduğu için açılan olanaklar arasından özerk olmayı değil, başkalarına bağlı kalmayı veya kendisinden kaçmayı seçer. Yetersiz kendilik bilgisi, içinde olunan ancak farkında olunmayan bir durum olarak insanın yabancılaşmasına ve kendi hakikatinden uzaklaşmasına neden olur. Bu yazıda Nigâr’ın birer kaçışı içeren seçimlerini belirleyen esas unsurun eksik veya yetersiz durumda olan kendilik bilgisi olduğu iddia edilmiştir.

Keywords

Eski Sevgili, Nigâr, Yetersiz Kendilik Bilgisi, Özerk Olma, Bekleme

The Situation of Escaping One's Truth as a Manifestation of Insufficient Self-Knowledge in Leyla Erbil's Work Named Eski Sevgili

Abstract

Leyla Erbil's work named Eski Sevgili is a novel that reveals the situation of running away from oneself through the person of the main character, Nigâr, and the choices she makes in critical situations. Nigâr, who is in her forties, is a retired civil servant who lives with her mother. She has been sympathetic to socialist organizations since her early youth and wants to fight against the established order by joining them. She makes several attempts to achieve this. However, the organizations she applied to did not accept him, citing the fact that his views had not yet crystallized. Nigâr, who is waiting to be rescued and accepted by someone, is disappointed and resentful and spends most of her time drinking in different taverns. As someone who is both waiting and unaware of the situation she is in, she encounters herself five times in twenty years and has the opportunity to change and transform five times. However, since she lacks self-knowledge, she chooses not to be autonomous among the possibilities opened up, but to depend on others or escape from herself. Incomplete self-knowledge causes people to become alienated and move away from their own truth, as a situation that they are in but are not aware of. In this article, it is claimed that the main factor that determines Nigâr's choices, which include escape, is her incomplete or primitive self or self-knowledge.

Keywords

Eski Sevgili, Nigâr, Insufficient Self-Knowledge, Autonomy, Waiting

References

• Akal, Cemal Bâli. “Modernite Eleştirisinde Benzerlik ve Farklılık” Varolma Direnci ve Özerklik -Bir Hak Kuramı İçin Spinoza’yla- içinde, 33-52. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2016.
• Akça, Hilal. “Leyla Erbil’in Eski Sevgili Hikâyesine Psikomitolojik Bir Yaklaşım,” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 8(4), (2019): 2086-2108.
• Bilgin, Büşra. Felsefe Tarihinde Kendini Bilmek -Antik Yunan’dan Günümüze Paradigmatik Bir Bakış-. Konya: Çizgi Kitabevi, 2023.
• Erbil, Leylâ. Eski Sevgili. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2010.
• Foucault, Michel. Öznenin Yorumbilgisi -Collége de France Dersleri 1981-1982-. Çeviren: Ferda Keskin, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2019.
• Topakkaya, Aslan. “K. Jaspers'de (Varlığın) "Sınır Durumları” (Grenzsituationen) Kavramının Anlamı Üzerine Bir Deneme,” Felsefe Dünyası sayı: 46 (2007/2): 143-154.