Okul Öncesi Eğitimde Öğretmen-Aile İletişim ve İşbirliğinin İncelenmesi

Year 2024, Issue: 22, 49 - 70, 15.04.2024

Derya Sarı , Reyhan Altınyurtlu Filiz Şahin Kenan Metin İsmail Çam

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmen-aile iletişim ve işbirliği hakkında mevcut durumu betimlemek, karşılaştırmak ve öğretmen-aile iletişim ve işbirliğinin sağlanmasına yönelik çözüm önerileri geliştirmektir. Araştırmanın örneklemi 2021-2022 yılında İzmir ili Çiğli ilçesinde görev yapan öğretmen (n=210) ve çocukları okul öncesine giden ebeveynlerden (n=252) oluşmaktadır. Aile Öğretmen İletişim ve İşbirliği Ölçeği aile ve öğretmen formları ile veriler toplanmıştır. Verilerin analizi tek yönlü ANOVA, bağımsız örneklemler T testi ve Post Hoc analizleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre aile formuna ait işbirliği ve aile katılımı alt boyutunda yaşça genç ailelerin lehine anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. Öğretmen formuna ait iletişim, beklenti, işbirliği ve aile katılımı alt boyutlarında en büyük yaş aralığında bulunan, 26 ve üstü hizmet süresine sahip, iki veya üstü çocuğu olan ve mezuniyeti yüksek lisans/doktora ile diğer alan olan öğretmenlerin lehine anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Son olarak öğretmenlerin iletişim alt boyutu hariç diğer alt boyut ortalama puanları ailelerin ortalama puanlarından yüksek bulunmuştur. Bulgular alan yazın ışığında tartışılmıştır.

Keywords

Okul Öncesi, Öğretmen, Aile, İletişim, İşbirliği

Investigation of Teacher-Family Communication and Cooperation in Pre-school Education

Abstract

The aim of this research is to describe and compare the current situation about teacher-family communication and cooperation and to develop solutions for providing teacher-family communication and cooperation. The research sample consists of a teacher (n=210) working in Çiğli district of İzmir province in 2021-2022 and parents (n=252) whose children went to pre-school. Data were collected with the Family Teacher Communication and Cooperation Scale family and teacher forms. Data analysis was performed with one-way ANOVA, independent samples T-test and Post Hoc analysis. According to the results of the research, a significant difference emerged in favor of younger families in the cooperation and family participation sub-dimensions of the family form. It has been determined that there is a significant difference in the communication, expectation, cooperation and family involvement sub-dimensions of the teacher form in favor of teachers who are in the oldest age group, have a service period of 26 and over, have two or more children, and have a master's/doctoral degree and other fields. Finally, except for the communication sub-dimension, the average scores of teachers in other sub-dimensions were found to be higher than the average scores of families. The findings were discussed in the light of the literature.

Keywords

Pre-school, Teacher, Family, Communication, Cooperation

References

• Abbak, B. S. (2008). Okul öncesi eğitim programındaki aile katılımı etkinliklerinin anasınıfı öğretmenleri ve veli görüşleri açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2020). Aile eğitim programı. Erişim tarihi: 5,03,2023, https://aep.aile.gov.tr
• Akbaşlı, S. ve Diş, O. (2019). Öğretmen görüşlerine göre okul-aile işbirliğinin okul ortamına yararları. Turkish Studies, 14(7), 3597-3613. doi: 10.29228/TurkishStudies.37834.
• Akgün, Ö. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Akkaya, R. (2019). Eğitime katılım bağlamında okul aile birliklerinin yeri. İstanbul: İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği. (Politika Notu No: 2019/10).
• Anne Çocuk Eğitim Vakfı (1993a). Anne çocuk eğitim programı. Erişim tarihi: 21,01,2023, https://www.acev.org
• Anne Çocuk Eğitim Vakfı (1993b). Baba destek programı. Erişim tarihi: 21,01,2023, https://www.acev.org
• Arabacı, N. ve Ömeroğlu, E. (2013). 48-72 aylık çocuğa sahip anne-babaların çocukları ile iletişimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 41-53.
• Ardakoç, İ. (2020). Eğitimde veli/ aile katılımı: engeller ve öneriler. Alanyazın, 1(2), 75-84.
• Aslanargun, E. (2007). Okul - aile işbirliği ve öğrenci başarısı üzerine bir tarama çalışma. Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 120-135.
• Atabey, D. ve Tezel Şahin, F. (2011). Aile öğretmen iletişim ve işbirliği ölçeği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 9(3), 793-804.
• Ata, S. ve Akman, B. (2016). Bağlanma boyutları, sınıf yönetimi profilleri ve öğretmen-aile arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İlköğretim Online, 15(3), 820-837. doi:10.17051/io.2016.41090
• Atakan, H. (2010). Okul öncesi eğitiminde aile katılımı çalışmalarının öğretmen ve ebeveyn görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Atış-Akyol, N., Ata Doğan, S. ve Durmuşoğlu, M. C. (2021). Okul öncesi eğitimde öğretmenin iletişim becerilerinin önemi: Aile katılımı, iş birliği ve öğretmen-çocuk ilişkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 887- 899. doi:10.17240/aibuefd.2021.21.64908-900473
• Bahçıvan, E., Kalay, B. ve Bay, D. N. (2018).Okul öncesinde okul aile işbirliğine yönelik ailelerin ve öğretmenlerin beklentileri, Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 58- 82.
• Barnes, J. K., Guin, A., Allen, K. ve Jolly, C. (2016). Engaging parents in early childhood education: Perspectives of childcare providers. Family and Consumer Sciences Research Journal, 44(4), 360- 374. doi:10.1111/fcsr.12164
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Byrne, B. M. (2011). Structural equation modeling with AMOS Basic concepts, applications, and programming (Multivariate Applications Series), New York: Routledge.
• Chow, J. C. C., Snowden, L. R. ve McConnell, W. (2001). A confirmatory factor analysis of the BASIS-32 in racial and ethnic samples. The Journal of Behavioral Health Services and Research, 28(4), 400-411.
• Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: okul aile dayanışması. İlköğretim-Online E- Dergisi, 2(2), 28-34.
• Çınkır, Ş. ve Nayır, F. (2017). Okul aile işbirliği standartlarına ilişkin veli görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 245-264.
• Dilek, H. ve Talu, E. (2021). Okul öncesi rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 384-409.
• Epstein, J. L. (1992). School and Family Partnerships. Report No.6. Ethical Research İnvolving Children, 5-32.
• Erkan, S., Tarman, İ., Ömrüuzun, I., Koşan, Y. Kuru, N. ve Kaymak, S. (2015). Okul öncesi eğitimde ev ziyaretlerine ilişkin öğretmen ve ebeveyn görüşlerinin belirlenmesi. GEFAD / GUJGEF, 35(2), 307-332.
• Erkan, S, Uludağ, G. ve Dereli, F. (2016). Okul öncesi öğretmenleri, okul yöneticileri ve ebeveynlerin aile katılımına ilişkin algılarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 221-240.
• Erşan, Ş. (2019). Ebeveynlerin Okul öncesi eğitim kurumundan ve öğretmenden beklentilerinin incelenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 161-178.
• Ertan, C. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarının mezuniyet türüne göre incelenmesi: bir nedensel karşılaştırma araştırması. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 5 (14), 223-249.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, Boston: Pearson.
• Gözcü Binbir, S. ve Ertürk, H. (2020). Aile-öğretmen iletişimi ve iş birliği ile çocukların sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 11 (21), 134-153 . Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Black,W. C. ( 1998). Multivariate Data Analysis, New York: Macmiilan Publishing Company, 87-141.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Işık, H. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarında gerçekleştirilen okul-aile işbirliği çalışmalarının anne-baba görüşlerine dayalı olarak incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Jacobson, A. L. ve Engelbrecht, J. (2000). Parenting education needs and preferences of parents of young children, Early Childhood Education Journal, 28(2), 104-116.
• Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
• Konca, A. S. (2020). Velilerin okul öncesi eğitim hakkında görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 892-902.
• Kök, M., Çiftçi, M. ve Ayık, A. (2011). Öğretmenlik mesleği özel alan yeterliklerine ilişkin bir inceleme (Okul Öncesi Öğretmenliği Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 169-183.
• Kutlu Abu, N. ve Kaymaz, Z. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin aile katılımına yönelik görüşlerinin derinlemesine incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 156-183.
• MacCallum, R. C., Browne, M. W. ve Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1(2), 130–149.
• Miller, R. G. (1969). Simultaneous statistical inference. New York: McGraw-Hill.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara: MEB Basımevi.
• Ok, S. (2016). Okul öncesi eğitimde anne babaların ve öğretmenlerin okul aile işbirliği hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Oktay, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları: okul öncesi dönem. İstanbul: Epilson Yayıncılık.
• Oktay, F. (2020). Okul ve aile iletişimi: okul öncesi eğitim ve ebeveyn ilişkileri örneklemi. European Journal of Educational and Social Sciences, 5 (2), 113 – 122.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Ayyürek, O. ve Taşkın, N. (2017). Ebeveyn Olarak okul öncesi öğretmenleri: nitel bir çalışma. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(2), 272-290.
• Şimşek, Z. C. ve İvrendi, A. (2014). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 240-250.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı. (M. Baloğlu, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tezel Şahin, F. ve Atabey, D. (2014). The scale for teacher parent communication and collaboration. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal. 14(5), 76-90.
• Tezel Şahin, F. ve Özbey, S. (2009). Okul öncesi eğitim programlarında uygulanan aile katılım çalışmalarında baba katılımının yeri ve önemi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(17), 30-39.
• Törnük, N. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin yordayıcısı olarak mesleki sosyal destek algısı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Ünüvar, P. (2010). Aile katılımı çalışmalarına yönelik ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 719-730.
• Wang, J. ve Wang, X. (2012). Structural Equation Modeling: Applications using Mplus. Chichester: John Wiley & Sons. doi: 10.1002/9781118356258
• Wheaton, B., Muthen, B., Alwin, D. F. ve Summers, G. F. (1977). Assessing reliability and stability in panel models. Sociological Methodology, 8, 84-136.
• Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). Scale Development Research: A Content Analysis and Recommendations for Best Practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806–838. doi:10.1177/0011000006288127
• Yaşar Ekici, F. (2017). Mesleki tükenmişlik açısından okul öncesi öğretmenlerinin değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergis, 5(2), 425-446.