İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin İlk Yazma Öğretimi Sürecinde Yaptıkları Yazım Yanlışları

Year 2025, Volume: 7 Issue: 29, 42 - 56, 01.12.2025

Yasin Keskik , Mustafa Başaran

https://doi.org/10.52105/temelegitim.1677994

Abstract

Bu araştırmanın amacı ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin yazmayı öğrenme sürecinde yapmış oldukları hataların tespit edilmesidir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi deseniyle yürütülmüştür. Bu doğrultuda, kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle belirlenmiş, 2023-2024 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde birinci sınıfta öğrenim görmekte olan 46 öğrencinin güzel yazı defterleri toplanmış ve incelenmiştir. Araştırma verileri, alan yazın taraması sonucunda araştırmacılar tarafından geliştirilen “Harf Çizgilerinin Niteliğini Belirleme Kontrol Listesi”, “Harf Niteliğini Belirleme Kontrol Listesi”, “Çizgi Niteliğini Belirleme Kontrol Listesi” ve “Daire Niteliğini Belirleme Kontrol Listesi” ile toplanmıştır.
Araştırmada elde edilen temel bulgular şu şekildedir: Öğrenciler harf çizgilerini oluşturmada, çizmeye uygun yerden başlama, harfte yer alan çizgileri uygun uzunlukta çizme ve düz çizgi oluşturmada; daire çizerken de dairenin alt veya üst satır çizgilerine bir noktadan temas etmesi kriterinde zorluk yaşamaktadır. Satır çizgilerini takip açısından “a, b, D, j, K, k, M, m, O, o, Ö, ö, y”; harf boyutu açısından “D, d, E, j, K, k, O, o, Ö, Ö, t” ve harf şekli açısından “c, ç, d, f, H, I, İ, j, P, V” harflerinde daha çok sorun yaşamaktadır. Öğrencilerin genel olarak harfleri uygun büyüklükte yazmakta ancak harflerin alt ve üst uzantıları ile noktalarını yazmakta sorun yaşamaktadır.

Keywords

ilkokuma yazma öğretimi , ilk yazma becerisi , yazı öğretimi , harf çizgileri

Spelling Mistakes Encountered in the Initial Writing Skills of First-Grade Primary School Students

Abstract

In this study, it was aimed to identify the mistakes made by first-grade primary school students during the process of learning to write. The research was conducted using the document analysis design, which is one of the qualitative research methods. In this direction, the handwriting notebooks of 46 first-grade students, who were determined through convenience sampling and who were studying in the spring term of the 2023–2024 academic year, were collected and examined. The research data were collected using the “Checklist for Determining the Quality of Letter Lines,” “Checklist for Determining Letter Quality,” “Checklist for Determining Line Quality,” and “Checklist for Determining Circle Quality,” which were developed by the researchers based on a review of the literature.
The main findings obtained in the study are as follows: Students have difficulty in creating letter lines, starting from the appropriate place to draw, drawing the lines in the letter at the appropriate length and creating a straight line; and in drawing a circle, in the criterion that the circle touches the lower or upper line lines at a point. They have more problems with the letters a, b, D, j, K, k, M, m, O, o, Ö, ö and y in terms of following the line lines; D, d, E, j, K, k, O, o, Ö, Ö and t in terms of letter size; and c, ç, d, f, H, I, İ, j, P and V in terms of letter shape. Students generally write letters in appropriate sizes, but have problems in writing the lower and upper extensions and dots of the letters.

Keywords

Primary reading and writing education , primary writing skills , writing education , letter lines

References

• Akarsu, B. (1984). Wilhelm Von Humboldt'da dil kültür bağlantısı. Remzi Kitabevi.
• Akyol, H. (2000). Yazı öğretimi. Milli Eğitim Dergisi (146). https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/146/akyol.htm
• Akyol, H., & Temur, T. (2014). Ses temelli cümle yöntemi ve cümle ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin okuma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 79-95. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/183188
• Avcı, İ. N., & Tepeli, Y. (2024, 21-22 Aralık). Tek dilli, iki dilli ve çok dilli öğrencilerin yazma çalışmaları üzerine bir değerlendirme. [Bildiri sunumu]. İstanbul.
• Aydın Yılmaz, Z. (2009). Uygulama örnekleriyle ilk okuma yazma öğretimi. Nobel Yayıncılık.
• Babayiğit, Ö. (2018). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin dik temel yazı harf yazım hatalarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 176-199. https://doi.org/10.17984/adyuebd.429716
• Babayiğit, Ö., & Erkuş, B. (2017). İlk okuma yazma öğretimi sürecinde sorunlar ve çözüm önerileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 271-284. https://doi.org/10.17556/erziefd.334982
• Başaran, M. (2006). İlkokuma yazma öğretimi sürecinde öğrencilerin yaptıkları yazım yanlışları. XI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi. Türkiye.
• Başaran, M. (2021). Harf çizgilerini çizme yönü ile çizme hızı ve çizgi niteliği arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 1-33. https://doi.org/10.9779/pauefd.682929
• Bayraktar, Ö. (2006). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin bitişik eğik yazıda yaptıkları hatalar. (Yayın No. 187832) [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Çelenk, S. (2007). İlk okuma yazma programı ve öğretimi. Maya Akademi.
• Dolunay, S. (2010). Dil bilgisi öğretiminin amacı ve önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 275-284. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/156993
• Duman, A. (1998). Neden Türkçe eğitimi. Türk Dili.
• Düzen, N., & Memduhoğlu, H. B. (2023). İki dilli çocukların yaşadığı bölgelerde çalışan ilkokul öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar ve buna dair çözüm önerileri. Yaşadıkça Eğitim, 37(1), 65-87. https://doi.org/10.33308/26674874.2023371530
• Göçer, A. (2019). Yazma eğitimi: Yazma uğraşı / Yazı nasıl yazılır? - Nasıl yazar olunur? Pegem Akademi.
• Gök, B., & Baş, Ö. (2020). İlkokul 1. sınıf öğrencilerinin dik temel yazılarının okunaklılığı üzerine bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 572-585. https://doi.org/10.16916/aded.696147
• Günay, H. Y. (2023). İlkokul öğrencilerinin farklı yazı türlerinde yaptıkları yazma hatalarının belirlenmesi: Bir durum çalışması. (Yayın No. 813419) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Güneş, F. (2000). Uygulamalı okuma - yazma öğretimi. Ocak Yayınları.
• Kan, M. O., & Yeşiloğlu, F. (2017). İlk okuma yazma öğretiminde izlenen aşamalarda iki dilli çocukların yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara dair çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 519-533. https://doi.org/10.16916/aded.331270
• Karadağ, Ö., & Maden, S. (2014). Yazma eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel & H. Karatay (Eds.), Türkçe öğretimi el kitabı. Pegem Akademi. ss: 265- 306.
• Kesginci, Ş. (2006). 2005 Türkçe 1-5 programına göre uygulamalı okuma yazma öğretimi. Kök Yayıncılık. Keskinkılıç, K. (2005). İlk okuma yazma öğretimi: yeni Türkçe programına göre. Nobel Yayıncılık.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 170-189. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1156348
• Öğüt, A. (2018). İlkokul öğrencilerinin yazım hatalarının ve yazılarının okunaklılık düzeylerinin incelenmesi. (Yayın No. 576100) [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Özcan, A. O. (1992). İlkokuma-yazma öğretim programlarının geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 167-178. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/88299
• Özdemir, K. (2014). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin yazı özelliklerinin incelenmesi. (Yayın No. 381233) [Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Özden, M. (2005). Fen bilgisi dersinde beyin temelli öğretmenin akademik başarıya ve hatırlama düzeyine etkisi. (Yayın No. 187973) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative Research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
• Ritchey, K. D., & Coker, D. L., Jr. (2014). Identifying writing difficulties in first grade: An investigation of writing and reading measures. Learning Disabilities Research & Practice, 29(2), 54–65. https://doi.org/10.1111/ldrp.12030
• Sarı, M. (2002). İki dilli çocukların çözümleme yöntemiyle okuma yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/50122
• Susar Kırmızı, F., Özcan, E., & Şencan, D. (2016). Türkçenin az konuşulduğu bölgelerde ilk okuma yazma sürecinde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 412-445. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/227862
• Şahin, A. (2012). Bitişik eğik yazı öğretiminde karşılaşılan problemler. Eğitim ve Bilim, 37(165), 168-179. https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1117
• Vogt, W. P., Gardner, D. C., & Haeffele, L. M. (2012). When to use what research design. Guilford Press.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative documet analysis. IDS Practice Papers. https://www.researchgate.net/publication/259828893_Learning_about_Qualitative_Document_Analysis
• Yavuz, E. C., Güney, M., & Taştepe, T. (2020). 60-71 aylık çocukların ince motor beceri düzeylerinin yaş ve cinsiyet değişkenleri açısından incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 4(7), 1-11. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1298148
• Yaycı, L. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinde seçici ve yoğunlaştırılmış dikkat becerilerini grup çalışması yoluyla geliştirme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1640-1668. https://doi.org/10.26466/opus.450972
• Yılar, Ö. (2015). İlkokuma ve yazma öğretimi. Pegem Akademi.
• Yılmaz, M. (2014). Yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi. Pegem Akademi.