Değişen Birey Anlayışı Karşısında Müslüman Birey

Year 2020, Volume: 1 Issue: 2, 349 - 368, 31.12.2020

Hasan Sevim

Abstract

ÖZ
İçinde yaşadığımız çağda olup bitenleri en iyi ifade eden temel kavramlardan biri de değişimdir. Değişim rüzgârlarının en sert estiği alanlardan birinin de birey anlayışı olduğu görülmektedir. Modernite, bireyi hayatın merkezine koymakta ve onu yetkinleşip geliştirmeye çağırmaktadır. Bu perspektifte birey değer koyucu bir misyon kazanmakta ve neredeyse tanrının yerine konumlandırılmak istenmektedir. Öte yandan İslâmın öngördüğü toplumu birey üzerinden oluşturmak istediği de bir gerçektir. İslâmi paradigmada birey ilâhî emanetin ve sorumluluğun öznesi, hür şahsiyetin emanetçisidir. Böylesine kilit bir rol biçilen bireyin tarihi süreçte önemsizleştirilip toplumsal vurgulara bir bakıma feda edildiği görülmektedir. Modernitenin birey projesi aynı zamanda tehditler ve imkânlar içermektedir. Bu çalışma modernitenin bireye yönelik yaklaşımlarını ve yanı sıra Kur’an merkezli birey anlayışını ele alıp değerlendirmektedir. Tehditler konusuna dikkat çekip bir farkındalık oluşturmayı hedeflerken İslâmi perspektifle çatışmayan vurgulardan faydalanmayı da önermektedir. Böylelikle de bir yandan İslâmın temel hedefleri korunurken, diğer yandan da modern bireyin ihtiyaçları ve modern zamanların koşulları da gözetilmiş olacaktır.

Keywords

TEfsir, değişim, BİREY, modernite, hümanizm, müslüman birey

References

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnavut. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1405/1985.
• Atay, Hüseyin. Kur’an’a Göre Araştırmalar. Ankara: Atay Yayınları: 1994.
• Bardakoğlu, Ali. İslâm Işığında Müslümanlığımızla Yüzleşme. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2017.
• Beyhakî, Ebu Bekir Ahmed b. El-Hüseyn b. Ali, Sünen-i Kübra. 11 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1424/2003.
• Buxton, Richard. Yunan Mitolojisi, çev. Ahmet Fethi Yıldırım. İstanbul: Alfa Yayınları, 2016.
• Cessâs, Ebu Bekr Ahmed b. Ali er-Razî. Ahkâmü’l-Kur’an. 5 Cilt. Beyrut: Daru İhyai’l-Kütübü’l-Arabiyye, 1412-1992.
• DW, Deutsche Welle. “Dünyanın 70 Yıllık İnsan Hakları Karnesi”. Erişim 23 Kasım 2020. https://dw.com
• Faure, Paul. Rönesans. çev. Hüseyin Boysan. İstanbul: İletişim Yayınları, 1992.
• Fazlur Rahman, “Law and Ethics in İslâm”, Ethics in İslâm içinde, ed. Richard G. Hovannisian. California: Undena Publications, 1985.
• Fazlur Rahman. Ana Konularıyla Kur’an. çev. Alparslan Açıkgenç. Ankara: Fecr Yayınları, 1993.
• Febure, Lucien. Rönesans İnsanı, çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi, 1995.
• Gazâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebu Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Ahmed. İhyâü Ulûmi’d-dîn. Kahire: Daru İbn Hazm, 2013.
• Gazali, Muhammed, Es-sünnet’un-Nebeviyye Beyne Ehli’l-Fıgh ve Ehli’l Hadis. Kahire: yy, 1989.
• Güler, İlhami. İlhâmiyyât 1-2 Dinî-Teolojik Aforizmalar. Ankara: Otto Yayınları, 2016.
• İbn Aşûr. et- Tahrir ve’t-Tenvîr. Tunus: Daru’s-Suhun, ty.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fazl Şihâbüddin Ahmed b. Ali b. Muhammed el-Askalânî. el-Metalibü’l-aliye. 19 Cilt. Beyrut: Daru’l-Asıme, 1419/1998.
• İbn Hişam. es-Siretü’n-Nebeviyye. 4 Cilt. Beyrut: ty, 1971.
• İDE, İslam Düşünce Enstitüsü. “Suudi Arabistan’da Tutuklanan ve İdamla Yargılanan Alimler”. Erişim 15 Kasım 2020. https://ide.org.tr
• İkbal, Muhammed. İslamda Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu. çev. Ahmet Asrar. İstanbul: Bir Yayıncılık, 1984.
• Kamil, A.A. Abdulkadir. İslami Hümanizmi. çev. Cemal Arzu. İstanbul: Kalem Kitabevi, 1972
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2012.
• Köse, Ali. “XXI. Yüzyıl Türkiye’sinde Gelenekle Modernite Arasında Din Algıları ve Dindarlık Formları: Sosyolojik Bir Bakış”, MÜİFD. 49/49 (2015), 5-27.
• Kutup, Muhammed, Çağdaş Fikir Akımları, çev. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Beka Yayınları, 2016.
• Kutup, Muhammed. Kabesâtun Mine’r-Rasûl. Kahire: Daru’ş-Şurûk 1424/2003.
• Kutup, Seyyid. Fi Zilâli’l-Kur’an. 10 Cilt. Beyrut: İhyaü’t-turasi’l-Arabiy, 1404/1984.
• Matürîdî Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vilâtü’l-Kur’ân, thk. Mecdî Baslum. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1426/2005.
• Mevdûdî, Ebü’l-Alâ. Tefhimü’l-Kur’an. çev. Heyet. İstanbul: İnsan Yayınları, 1986.
• Özdemir, İbrahim. “Kur’an’ın Öngördüğü Toplumun Temeli olarak Birey ve Ahlak”. İslâm ve Modernizm Fazlur Rahman Tecrübesi Sempozyumu. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1997.
• Özen, Şükrü. “Meşakkat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 11 Kasım 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/
• Öztürk, Mustafa. “Molla Lütfi Vakası ve Hased-i Akran Belası”. Karar (01 Nisan 2017). https://www.karar.com/yazarlar/Mustafa -Ozturk
• Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim Meali. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
• Ragıp el-İsfahanî, el-Müfredat. Şam: Dârü’l-Kalem, 2002.
• Sunar Lütfi. Değişim Sosyolojisi. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık, 2018.
• Şeriati, Ali. Dua, çev. Derya Örs. Ankara: Fecr Yayınları, 2018.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyan an te’vil-i âyi’l-Kur’ân. nşr. Ahmed Muhammed Şakir-Mahmud Muhammed Şakir. 12 Cilt. Kahire: Daru’l-Hadis, 2010.
• Tezcan, Mahmut. Sosyolojiye Giriş Temel Kavramlar. Ankara: by, 1993.
• Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 10 Cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, 2012.
• Zekiyan, Boğos. Hümanizm Düşünsel İçlem ve Tarihsel Kökenler. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1982.
• Zemahşeri, Ebu’l-Kâsım Mahmud b. Ömer b. Muhammed. Keşşaf. 6 cilt. by: Mektebetü’l-Abeykân, 1998.