İŞ GÜVENCESİNİN SENDİKAL GÜVENCELERE ETKİSİ VE SENDİKAL GÜVENCELERİN SAĞLADIĞI HUKUKİ KORUMALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Year 2022, Volume: 3 Issue: 2, 1 - 24, 28.11.2022

Atanur Karaahmetoğlu

Abstract

Sendikal örgütlenmeler, emekçilerin hak mücadelesi için büyük öneme sahiptir. Bu nedenle işçilerin örgütlenmesi ve birlikte hareket etmesi gerekmektedir. Ancak, işçilerin birlikte hareket ederek örgütlenebilmesi her zaman mümkün olmamaktadır. Zira kimi zaman farklı çevreler işçilerin örgütlenmesini engellemek için çeşitli adımlar atabilmektedir. Özellikle işverenler işçilerin örgütlenmesini engellemek adına çeşitli argümanlar kullanabilmektedir. Bu nedenle işverenler işçilerin sendikal tercihlerine karışmakta veya işçileri sendikasızlaştırma yoluna gitmektedir. Hatta bazı işverenler sendikal tercihleri nedeniyle işten işçi çıkartmaktadır. Bu sebeplerle işçilerin sendikal hakları güvence altına alınmıştır. Zira sendikal güvencelerin temelinde sendikal hak ve özgürlükler yatmaktadır. Buna göre, sendikal hak ve özgürlüklerin kısıtlanması kabul edilemez. O halde sendikal nedenlerle işçilerin baskı altına alınması yanlıştır. Bir başkasının işçilerin sendikal tercihlerine müdahale etmesi söz konusu değildir. Bu kapsamda işçiler sendikaya üye olurken ve üyelikten ayrılırken özgürdür. Bu nedenle işe işçi alımında, iş ilişkisinin devamında ve iş akdinin sona ermesinde sendikal nedenlerle işçilere ayrımcılık yapılması söz konusu değildir. Bu çalışmada sendikal güvencelerin işçilere nasıl bir koruma sağladığı, iş güvencesinin sendikal güvenceler üzerinde ne tür bir etkisinin olduğu sorularına cevap aranmıştır. Bu şekilde işçilere hukuki açıdan ne şekilde bir koruma sağlandığı üzerine bir araştırma yapılmıştır. Vaka sendikal güvencelerin sağladığı koruma hem hukuki açıdan hem de iş güvencesi açısından büyük öneme sahiptir.

Keywords

Sendika, Sendikal Güvence, Sendika Hakkı, Sendika Özgürlüğü, İş Güvencesi, Union Assurance

AN ASSESSMENT ON THE EFFECT OF JOB ASSURANCE ON TRADE UNION ASSURANCE AND THE LEGAL PROTECTIONS PROVIDED BY THE UNION GUARANTEE

Abstract

Trade union organizations are of great importance for the rights struggle of the workers. For this reason, workers need to organize and act together. However, it is not always possible for workers to be organized by acting together. Because sometimes different circles take various steps to prevent workers from organizing. Especially, employers can use various arguments to prevent workers from organizing. For this reason, employers interfere with the union preferences of the workers or try to de-unionize the workers. In fact, some employers dismiss workers because of their trade union preferences. For these reasons, the union rights of the workers are guaranteed. Because trade union rights and freedoms are based on trade union guarantees. Accordingly, the restriction of trade union rights and freedoms is unacceptable. In that case, it is wrong to put workers under pressure for trade union reasons. It is out of the question for someone else to interfere with the union preferences of the workers. In this context, workers are free when joining and leaving the trade union. For this reason, it is not possible to discriminate on the basis of trade unions in the recruitment, continuation of the employment relationship and termination of the employment contract. In this study, an answer has been sought to the question of what kind of protection the trade union guarantees provide to the workers. In this way, research was conducted on the effect of trade union guarantees on the organization of workers. In the case, the protection provided by trade union guarantees is of great importance in terms of both legal and job security.

Keywords

Trade Union, Trade Union Right, Freedom of Trade Union, Job Security, Union Assurance

References

• Aktay, N., K. Arıcı, E. T. Senyen Kaplan (2013). İş Hukuku. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Akyiğit, E. (2018). "Yeni Sistemde Sendika Üyeliği ve Güvencesi". Çalışma ve Toplum, 37 (2), 41-90.
• Akyiğit, E. (2021). İş Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Andaç F. (2015). Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği ve Sorunlu Sendikalaşma. International Conference on Eurasian Economies. (Ed. Selahattin, Sarı, Alp H., İ. Gencer, Sözen). Kazan: EurasianEconomists Association, 09-11 September.
• Aras, T. (2015). "İş Güvencesinden Yararlanmanın Koşulları ve Emredicilik".TBB Dergisi, 0 (119), 429-456.
• Astarlı, M. (2013). "6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun Sendikal Güvenceler Konusunda Getirdiği Değişiklikler ve Hukuki Sonuçları". Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVII(1-2), 141-184.
• Aydın, A. (2022). "Sendikalar ve İş Güvencesi: Güvencesiz Sendikacılığa Doğru Mu?".Emek ve Toplum, 11 (29), 74-89.
• Aydın, M. (2016). "1982 Anayasası'nda Sendika Kurma Hakkı ve Sınırlanması". İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3 (2), 61-100.
• AYM T.22.10.2014, E.2013/1, K.2014/161. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/11/ 20151111- 10.pdf.(12.07.2020).
• Bakan, İ. ve T. Büyükbeşe(2004). "Çalışanların İş Güvencesi ve Genel İş Davranışları İlişkisi: Bir Alan Çalışması".Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (23), 35-59.
• Bal, Ç. (2016). İşçi Sınıfının Oluşumunda Sendikalaşma Süreci. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Baycık, G. (2006). "İş Akdini Fesih Sebebinin Değiştirilmesi". AÜHFD, 55(1), 115-134.
• Baycık, G. (2014). "6356 Sayılı Kanun’un Uygulanması Bakımından Sendikal Örgütlenme Düzeyi ve İşkolunun Belirlenmesi". İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5 (2), 209-258.
• Case of Swedish Engine Drivers’ Union v. Sweden, 06.02.1976, Application No: 5614/72, p.39-40. http://hudoc.echr.coe.int/eng#{"itemid":["001- 57 52 "]}(19.08.2020).
• Centel, T. (2020). İş Güvencesi. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Clark, A. ve E. P. Vinay (2005). Job Security and Job Protection. IZA Discussion, Germany.
• Coşkun, M. (2015). 17-24 Nisan Soma Saha Raporu. Vahit Yılmaz, Mesut Coşkun, Gülşah Aygün, Süleyman Kahraman, Duygu Topalhan, Sinan Özer, Ayşe Şeyma Özdöşemeci, Leyla Vural, Didem Bayram, Melike Ergen, İmran Yaşar, Özge Kantaş,AnkaraÜniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara.
• Çağlar, F. (2010). İş Güvencesi Kavramı ve İş Güvencesinin Etkilerini Çalışanların Algılamaları Üzerine Bir Araştırma.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,İstanbul.
• Çekirdek, M. (2019). "Türk İş Hukukunda Sendikal Güvenceler".Selçuk Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2 (2), 33-64.
• Çelik, N., N. Caniklioğlu ve T. Canbolat (2020). İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çil, Ş. (2014). İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları. Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Demir, F. (2006a). Sorularla Bireysel İş Hukuku Cilt I. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Demir, F. (2006b). Sorularla Toplu İş Hukuku Cilt II.Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Demir, F. (2013). "Sendikaların Kuruluşu ve İşleyişi". Çalışma ve Toplum, 39(4), 17-42.
• Demir, F. (2018). İş Hukuku ve Uygulaması, İzmir: Albi Yayıncılık.
• Demircioğlu, M. ve T. Centel (2016). İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Erdem, Optur, G. (2005).4857 Sayılı İş Yasasının İş Güvencesi Hükümleri Ve İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Evren, Ö. K. (2013). İş Güvencesi El Kitabı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Eyrenci, Ö., S. Taşkent ve D. Ulucan (2017). Bireysel İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Gerek, N. (2014). "İş Kanunu ile Bazı Kanunun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 6552 Sayılı Kanun’un Düşündürdükleri". TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 25(3-4-5-6), 1-20.
• Gerek, N. (2015). "İşveren Tarafından Gerçekleştirilen Haksız Fesih-Usulsüz Fesih-Kötü Niyetli Fesih". Karatahta/İş Yazıları Dergisi, 2015/2, 1-17.
• Göktaş. S. (2008). "İş Sözleşmesinin İşverence Feshi ve İş Güvencesi". Ankara Barosu Dergisi. 0 (1). 16-43.
• Görgün, T. (2014). "Soma’da Sendikal Hareketlerin Sıkıntıları”.Elektrik Mühendisliği Odası(EMO), 2014/451, 23-26.
• Görmüş, A. (2004). "İş Güvencesi".İş Güç Dergisi, 6 (1), 1-10.
• Günay, C. İ. (2017). Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Şerhi. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Güneş, H. (2013)."Sendikal Haklar ve Ülkemizde Kamu Görevlileri Sendikacılığının Gelişimi".ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1 (1), 62-79.
• https://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=home(12.09.2020).
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C087 (18.11.2021).
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C098(17.10.2020).
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4857.pdf (13.02.2021).
• http://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/(03.08.2020).
• İzmirlioğlu, A. (2010). Sendikaların Yargılama Alanına İlişkin Faaliyetleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Karabacak, E. (2018). Türk İş Hukukunda Alt İşveren Uygulaması ve Toplu İş Hukukunda Ortaya Çıkardığı Sorunlar. Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları-22.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (2014). Soma Maden Kazasından Hareketle Kömür Madenciliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği Özel Raporu, Ankara.
• Koç, Y. (2007). Türkiye'de Sendikacılık: Sorunlar ve Çözüm Önerileri.Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar. (Der. F. Sazak).Ankara: EPOS Yayınları.
• Kwabiah, A., V. A. Hodibert ve A. Robert (2016)."Job Security, Job Satisfaction and Organizational Commitment as Correlates of JobPerformance among Workers in Takoradi, Ghana". Africa Development And Resources Research Institute (Adrrı) Journal,7(3), 18-30.
• Makas, R. (2003). "İş Güvencesinin Muhtemel Ekonomik ve Sosyal Etkileri". Öneri Dergisi, 5 (19), 101-107.
• Makas, R. (2013). "6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nda Sendikaların Kuruluş Esasları". TAAD, 4 (15), 155-188.
• Manav, A. E. (2009). İş Hukukunda Geçersiz Fesih ve Geçersiz Feshin Sonuçları. Ankara: Turhan Kitapevi.
• Mütevellioğlu, N. (2013). İşsiz Kalma Korkusu, Sendikaların İşlevselliği ve Sendikal Örgütlenme Hakkı, V. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu,İstanbul: Petrol-İş.
• Mwangangi, N. B. ve Nahashon, L. (2018). "Effect Of Job Security On Organizational Performance In Manufacturing Companies In Kenya". International Journal of Business Management & Finance, 1(59), 1002-1012.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2014). İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2016). İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Narter, S. (2018). İş Güvencesi İşe İade Davaları ve Tazminatlar. Ankara: Adalet Yayınevi.
• NationalUnion of Rail, Maritimeand Transport Workers/United Kingdom, 08.04.2014, 31045/10http://hudoc.echr.coe.int/eng#{"fulltext":["31045/10"],"languageisocode":["TUR"],"app no":["31045/10"](14.12.2020).
• Okur, Z. (2013). "6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Bakımından Sendika Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi".Çalışma ve Toplum, 39(4), 69-110.
• Özcan, D. (2013). İş Hukukunda Fesih ve İş Güvencesi. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Özkaraca, E. (2013). "6356 Sayılı Kanun’da Sendikal Güvenceler". Çalışma ve Toplum, 38(3), 173-216.
• Özveri, M. (2012a). Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı ve Sendikal Haklar. İstanbul: Birleşik Metal İş Yayınları.
• Özveri, M. (2012b). Sendikal Haklar ve 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası. İstanbul: Birleşik Metal İş Yayınları.
• Sanyal, S., M. W. Hisamve Z. Baomar (2018). "Loss Of Job Security And Its Impact On Employee Performance – A Study In Sultanate Of Oman". International Journal of Innovative Research & Growth, 7 (6), 1-12.
• Selamoğlu, A. (2004). "Örgütlenme Sorunu ve Sendikal Yaşamda Değişim Anlayışı". Çalışma ve Toplum, 1(1), 39-54.
• Senyen, Kaplan, E. T. (2020). Bireysel İş Hukuku. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Sur, M. (2009). "Toplu İş İlişkileri".Yargıtay'ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2006. Ankara, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi.
• Sur, M. (2013). "Uluslararası Normlar ve 6356 Sayılı Kanun’un Toplu İş Sözleşmeleri ve Grev Hakkındaki Hükümleri". Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(Özel Sayı), 253-278.
• Sur, M. (2013). "6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun Uluslararası Normlar Açısından Değerlendirilmesi". Çalışma ve Toplum, 4(39), 317-356.
• Sümer, H. H. (2018).İş Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Süzek, S. (2020). İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Şahlanan, F. (2013). 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun Sendikalara İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi. İş Hukukunda Güncel Sorunlar-3. (Ed. A. Güzel ve D. UganÇatalkaya). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şakar, M. (2020). İş Hukuku Uygulaması. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Şakar, M. (2018). İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Terzioğlu, A. (2017). "Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Bakımından İşçi Sendikası Üyeliğinin Kazanılması ve Kaybedilmesi". Journal of EconomicsandPoliticalResearches, 2(4), 84-96.
• Tiryaki, H. (2017). İşe İade Davalarında İş Sözleşmesinin Feshinde Geçerli ve Geçersiz Nedenler. Ankara: Bilge Yayınevi.
• Tulukçu, N. B. (2017). İş Güvencesi-İşe İade. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tuncay, A. C. ve F. B. Savaş, Kutasal (2017). Toplu İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Tuncay, A. C. ve F. B. Savaş, Kutasal (2019). Toplu İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Tunçomağ, K. ve T. Centel (2018). İş Hukukunu Esasları. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Türkiye Maden İşçileri Sendikası (2010). Madencilik Sektöründeki Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonuna Sunulan Türkiye Maden İşçileri Sendikası ‘nın Görüşleri.
• Tüysüz, C. (2010).Uluslararası Belgelerde Sendika Hakkı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uçkan, B. (2013). Türkiye'de Kamu Görevlileri Sendikacılığı. İstanbul:Legal Yayıncılık.
• Urhan, B. (2005). "Türkiye'de Sendikal Örgütlenmede Yaşanan Güven ve Dayanışma Sorunları". Çalışma ve Toplum, 1 (4), 57-88.
• Vardar, M. (2021). İş Güvencesinde İşyeri Büyüklüğü.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Y9HD, T.08.05.2019, E.2017/18305, K.2019/10306.http://www.kazanci. com/kho2/ibb/giris.htm.(12.11.2020).
• Y.9.HD, T.02.11.2017, E.2016/34608, K.2017/17263.http://kazanci.com.tr/gunluk/9hd-2016-34608.htm(17.10.2020).
• Y.7.HD, T.20.10.2016, E.2016/30086, K.2016/17046.http://www.kazanci.com.tr/gunluk/7hd-2016-30086.htm(26.11.2020).
• Y.9.HD. T.02.11.2017, E.2016/34608, K.2017/17263.http://www.kazanci.com/kho2/ibb/ giris.htm (19.11.2020).
• Y.9.HD. T.27.02.2014, E.2011/53638, K.2014/6340. http://www.kazanci.com/kho2/ibb/giris.htm (14.12.2020).
• Y.9.HD. T.06.02.2008, E.2007/21774, K.2008/13454. http://www.kazanci.com/kho2/ ibb/giris.htm (07.01.2021).
• Y.9.HD, T.14.03.2007, E.2006/21685, K.2007/6653.http://www.kazanci.com/kho2/ibb giris.htm (11.02.2021).
• Y.9.HD, T.01.10.2010, E.2008/34805,K.2010/266447.http://www.kazanci.com/kho2/ibb/ giris.htm (19.01.2021).
• Y.9.HD, T.25.05.2011, E.2009/14308, K.2011/15448. http://ismahkemesi. com/2015/09/sendikal- tazminat-ile-ilgili-yargitay-kararlari/(17.01.2021).
• Yavuz A. (2010). Türk İş Hukuku'nda Genel İş Güvencesinin Kapsamı ve Koşulları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, M. (2011). İş Güvencesi Kapsamında Olan ve Olmayan İşçilerin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Feshinden Doğan Haklarının Karşılaştırılması.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yiğit, Y. (2012). "Türk İş Hukuk Açısından İş Güvencesi Uygulamasında En Az Altı Aylık Kıdeme Sahip Olma Koşulu". Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20 (2), 195-241.