SİLAHLI ÇATIŞMALAR HUKUKU AÇISINDAN AKSA TUFANI OPERASYONU

Year 2024, Volume: 5 Issue: Filistin, 167 - 193, 31.12.2024

Meryem Temiz

https://doi.org/10.58702/teyd.1539428

Abstract

Silahlı çatışmalar hukuku, uluslararası silahlı çatışmalar ve uluslararası olmayan silahlı çatışmalar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu ayrım, çatışmaların doğası ve tarafların kimlikleri temelinde yapılmakta olup, bireylere uygulanacak yasal koruma rejimi ile savaşan tarafların hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Aynı zamanda tarafların uluslararası hukuk bağlamında hak ve sorumluluklarının neler olduğu, çatışma sırasındaki eylemlerinin hukukiliği gibi pek çok parametre açısından da önem taşımaktadır. Makalenin amacı, Aksa Tufanı Operasyonunun silahlı çatışmalar hukukunun hangi kategorisinde değerlendirilebileceğini tartışmaktır. 1949 Cenevre Sözleşmelerine Ek 1. Protokole göre, sömürgeci güçlere, yabancı devlet işgaline ve ülkelerindeki ırkçı rejime karşı self determinasyon hakkını kullanan halkların ulusal kurtuluş savaşlarında uluslararası silahlı çatışma kuralları uygulanmaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, Filistin halkının 1967 yılından bu yana işgal altında olan Filistin toprakları üzerinde self determinasyon hakkına sahip olduğunu teyit etmiştir. Dolayısıyla, halkların sömürgecilikten ve yabancı işgalinden kurtularak bağımsızlık elde etmesi veya üçüncü bir devletle birleşmesi hakkını ifade eden dışsal self determinasyon hakkı uyarınca, Filistin Ulusal Konseyi’nde çoğunluğu elde eden ve 2007 yılında düzenlenen seçimleri kazanarak Gazze’yi El Fetih’den teslim alan Hamas (İslami Direniş Hareketi)’ın gerçekleştirdiği Aksa Tufanı Operasyonu’nun tabii olacağı hukuki rejim, uluslararası silahlı çatışmalar rejimi olarak değerlendirilebilir.

Keywords

Silahlı Çatışmalar Hukuku, Uluslararası Silahlı Çatışmalar, Uluslararası Olmayan Silahlı Çatışmalar, Hamas, Aksa Tufanı Operasyonu

Ethical Statement

Bu makalede etik kurul iznine gerek yoktur. Etik kurul kararı gerekmediğine ilişkin ıslak imzalı onam formu sistem üzerindeki makale süreci dosyalarında yer almaktadır.

OPERATION AQSA FLOOD IN TERMS OF THE LAW OF ARMED CONFLICT

Abstract

The law of armed conflicts is divided into two categories: international armed conflicts and non-international armed conflicts. This distinction is made on the basis of the nature of conflicts and the identities of the parties. It is also important to determine the legal protection regime to be applied to individuals and the rights and obligations of the warring parties. It is also important in terms of many parameters, such as the rights and responsibilities of the parties under international law and the legality of their actions during the conflict. The aim of this article is to discuss in which category of the law of armed conflicts Operation Aqsa Flood can be categorized. According to the 1st Protocol to the 1949 Geneva Conventions, the rules of international armed conflict apply to wars of national liberation of peoples who exercise their right to self-determination against colonial powers, foreign occupation and racist regimes in their countries. The UN General Assembly has affirmed that the Palestinian people have the right to self-determination over the Palestinian territories occupied since 1967. Therefore, pursuant to the external right of self-determination, which refers to the right of peoples to achieve independence from colonialism and foreign occupation or to unite with a third state, the legal regime to which Operation Al-Aqsa Flood, carried out by Hamas, which gained a majority in the Palestinian National Council and took over Gaza from Fatah after winning the elections held in 2007, can be considered as the regime of international armed conflicts.

Keywords

Law Of Armed Conflicts, International Armed Conflicts, Non-international Armed Conflicts, Hamas, Operation Aqsa Flood

Ethical Statement

This article does not require ethics committee approval. The signed consent form stating that no ethics committee decision is required is included in the article process files on the system.

References

• Abu-Amr, Z. (1993). Hamas: A Historical and Political Background. Journal of Palestine Studies, 22(4), 5–19. https://doi.org/10.2307/2538077
• Acer, Y. (2023, Ekim 10). Uzmanlar cevaplıyor: İsrail-Filistin çatışması. https://www.setav.org/uzmanlar-cevapliyor/uzmanlar-cevapliyor-israil-filistin-catismasi adresinden 13 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Al Jazeera Media. (2023, Ekim 8). Israel declares state of war, attacks on Gaza intensify. https://www.aljazeera.com/gallery/2023/10/8/intense-battles-as-israel-declares-state-of-war adresinden 18 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Amnesty International. (2009, 9 Temmuz). Israel/Gaza: Operation ‘cast lead’- 22 days of death and destruction facts and figures. https://www.amnesty.org/en/wp-content/uploads/2021/07/mde150212009eng.pdf adresinden 7 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• BBC NEWS. (2023, Şubat 24). Israel's PM Netanyahu lays out Gaza plan for after the war. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-68379646 adresinden 1 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• BBC NEWS Türkçe. (2018, Mayıs 15). İsrail-Filistin sorunu: 1799'dan günümüze Filistin tarihi. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44128837 adresinden 6 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• BBC NEWS Türkçe. (2024, Eylül 3). 1799'dan günümüze Filistin tarihi: Siyonizm, İsrail işgali, savaşlar ve hasretle beklenen barış. https://www.bbc.com/turkce/articles/cq5d72y272po adresinden alınmıştır.
• Beaumont, P. (2023, Ekim 12). What is Hamas, the militant group that rules Gaza? https://www.theguardian.com/world/2023/oct/12/what-is-hamas-the-militant-group-that-rules-gaza adresinden 6 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Birleşmiş Milletler. (1945). Birleşmiş Milletler Antlaşması. https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/2212020141836bm_01.pdf adresinden 3 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. (1976, Mart 23). Kişisel ve siyasal haklar uluslararası sözleşmesi. https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2312020093321bm_05.pdf adresinden 1 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• BM Enformasyon Merkezi. (2007, Mayıs 22). Devletler arasında Birleşmiş Milletler Şartı'na uygun şekilde dostane münasebetler kurma ve iş birliği yapmaya dair milletlerarası hukuk ilkeleri hakkında bildiri. https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2312020095256bm_30.pdf adresinden 24 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• Bölme, S., Ulutaş, U., Torlak, F. ve Ziya, S. (2011, Eylül). Birleşmiş Milletler ‘de Filistin oylaması: Devlete doğru mu?. SETA Analiz, 4-20.
• Convention on Rights and Duties of States adopted by the Seventh International Conference of American States. (1934, Aralık 26). United Nations treaty collection. https://treaties.un.org/pages/showdetails.aspx?objid=0800000280166aef adresinden 6 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Eidgenössische Technische Hochschule Zürich. (1964). Palestine national charter. https://www.files.ethz.ch/isn/125413/2123_Palestinian_National_Charter.pdf adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Encyclopædia Britannica. (2024). Hamas Palestinian nationalist movement. https://www.britannica.com/topic/Hamas/Conflict-with-Israel adresinden 6 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Ereker, F. (2004). İlkçağlardan günümüze haklı savaş kavramı. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 1(3), 1-36.
• European Council on Foreign Relatio. (Tarih yok). Occupied palestinian territory (OPT). https://ecfr.eu/special/mapping_palestinian_politics/opt/ adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Filiu, J. P. (2012). The orıgıns of Hamas: Militant legacy or Israeli tool?. Journal of Palestıne Studıes, 41(3), 54-70. https://doi.org/jps.2012.XLI.3.54
• Greenwood, C. (1996). International humanitarian law and the Tadic Case. European Journal of International Law, 7(2), 265-282. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.ejil.a015513
• Grotius, H. (1625). Savaş ve barış hukuku (S. L. Meray, Çev.). Ankara Üniversitesi Basımevi. (1967).
• Hemptinne, J. D. (2023, Kasım 13). Classifying the Gaza conflict under international humanitarian law, a complicated matter. https://www.ejiltalk.org/classifying-the-gaza-conflict-under-international-humanitarian-law-a-complicated-matter/ adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Committee of the Red Cross [ICRC]. (1907). Convention (IV) respecting the laws and customs of war on land and its annex: Regulations concerning the laws and customs of war on land. International Humanitarian Law Database. Retrieved from https://ihl-databases.icrc.org/en/ihl-treaties/hague-conv-iv-1907 adresinden 24 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Committee of the Red Cross. (Tarih yok). Convention for the amelioration of the condition of the wounded in armies in the field. Geneva, 22 August 1864. https://ihl-databases.icrc.org/en/ihl-treaties/gc-1864 adresinden 24 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Committee of the Red Cross. (1963). Humanitarian aid to the victims of internal conflicts. https://international-review.icrc.org/sites/default/files/S0020860400015072a.pdf adresinden 28 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Committee of the Red Cross. (1997). The Martens Clause and the laws of armed conflict. https://www.icrc.org/en/doc/resources/documents/article/other/57jnhy.htm adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Committee of the Red Cross. (2006, Aralık 13). Israel, the targeted killings case. https://casebook.icrc.org/case-study/israel-targeted-killings-case adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Committee of the Red Cross. (2009). 12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleri ve ek protokolleri (M. B. Yamaner, A. E. Öktem, B. Kurtdarcan ve M. C. Uzun, Çev.). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1949, 1977a, 1977b).
• International Court of Justice. (1986). Judgment of 27 June 1986. https://www.icj-cij.org/node/103143 adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Court of Justice. (2004). Legal consequences of the construction of a wall in the occupied Palestinian territory. https://www.icj-cij.org/case/131 adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Court of Justice. (2012). Legal consequences of the construction of a wall in the occupied Palestinian territory. https://www.icj-cij.org/case/131 adresinden 29 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Tribunal for the Prosecution of Persons Responsible for Serious Violations of International Humanitarian Law Committed in the Territory of the Former Yugoslavia since 1991. (1999, Temmuz 15). The Prosecutor v. Duško Tadic, Case No.: IT-94-1-T (“Judgement”). https://www.icty.org/x/cases/tadic/acjug/en/tad-aj990715e.pdf adresinden 24 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• Israeli Ministry of Foreign Affairs, (2009, Temmuz). The operation in Gaza, factual and legal aspects. https://www.gov.il/en/pages/the-operation-in-gaza-factual-and-legal-aspects adresinden 26 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• J Street. (2024). J Street. The green line https://jstreet.org/the-green-line/ adresinden 23 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Karaman, M. L. (1996). Filistin Kurtuluş Örgütü. https://islamansiklopedisi.org.tr/filistin-kurtulus-orgutu adresinden 23 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Kaştan, Y. (2007). Ortadoğu'da Arap İsrail mücadeleleri ve Türkiye. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongres Bildirileri (ICANAS), 1797-1817. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Kellogg-Briand Pact 1928. (Tarih yok). Kellogg-Briand Pact 1928. https://loveman.sdsu.edu/docs/1928KelloggBriand.pdf adresinden 23 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Keskin, F. (1998). Uluslararası hukukta kuvvet kullanma: Savaş, karışma ve Birleşmiş Milletler. Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Koyuncu, H. (2021, Mayıs 10). Mescid-i Aksa'da olaylar sürüyor: Gerginlik nasıl başladı, nedenleri neler?. https://tr.euronews.com/2021/05/10/mescid-i-aksa-da-olaylar-suruyor-gerginlik-nas-l-baslad-nedenleri-neler adresinden 7 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• May, T. (2023, Ekim 8). A quick look at Hamas. https://www.nytimes.com/2023/10/08/world/middleeast/hamas-military-gaza-explained.html adresinden 5 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Nevo, Z. ve Megiddo, T. (2009). Lessons from Kosovo the law of statehood and Palestinian unilateral independence. Journal of International Law and International Relations, 5(2), 90-114.
• Ör, Ç. (2018, Mayıs). Birleşmiş Milletler 1947 Filistin’i taksim planı ve Türkiye. Türk Yurdu, (369), 59-63.
• Parliamentarians for Global Action. (Tarih yok). Palestine and the Rome statute. https://www.pgaction.org/ilhr/rome-statute/palestine.html#:~:text=Palestine%20acceded%20to%20the%20Rome,%2C%202015%2C%20with%20prospective%20jurisdiction adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Pazarcı, H. (2016). Uluslararası hukuk. Turhan Kitabevi.
• Permanent Observer Mission of the State of Palestine to the United Nations New York. (2024). Diplomatic relations. https://palestineun.org/about-palestine/diplomatic-relations/ adresinden 5 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Reisman, W. ve Silk, J. (1988). Which law applies to the Afghan conflict. American Journal of International Law, 82(3), 459-486, https://doi.org/10.2307/2202961
• Scheffer, D. J. (2023, Aralık 19). What International Law Has to Say About the Israel-Hamas War. Council on Foreign Relations: https://www.cfr.org/article/what-international-law-has-say-about-israel-hamas-war adresinden alınmıştır.
• Schmitt, M. N. (2023, Ekim 10). Israel – Hamas 2023 Symposium – The legal context of operations Al-Aqsa flood and swords of iron. https://lieber.westpoint.edu/legal-context-operations-al-aqsa-flood-swords-of-iron/ adresinden 7 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• Senese, S. (1989). External and internal self-determination. Social Justice, 16(1(35)), 19-25.
• Shlaim, A. (2013). The rise and fall of the Oslo Peace Process. L. Fawcett (Ed.), International relations of the Middle East (s. 268-280) içinde. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/hepl/9780198809425.003.0013 Sönmezoğlu, F. (2017). Uluslararası ilişkiler sözlüğü. DER Yayınları.
• Sur, M. (2015). Uluslararası hukukun esasları. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Taşdemir, F. (2009). Uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatışmalar hukuku (1. Baskı). Adalet Yayınevi.
• Taylor, B. ve Botea, R. (2008). Tilly Tally: War-making and state-making in the contemporary third world. International Studies Review, 10(1), 27-56. https://doi.org/10.1111/j.1468-2486.2008.00746.x
• TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu. (Tarih yok). Birleşmiş Milletler Antlaşması. https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/2212020141836bm_01.pdf 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu-Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı. (2023, 3 Haziran). Briand- Kellog Paktı (1928). https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/briand-kellog-pakti-1928/ adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü. (2003, Nisan 25). Medenî ve siyasî haklara ilişkin uluslararası sözleşmenin onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun tasarısı ve dışişleri komisyonu raporu (1/589). https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d22/c016/tbmm22016089ss0150.pdf adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• The Israel Defense Forces. (2017, Ekim 30). Operation cast lead. https://www.idf.il/en/mini-sites/wars-and-operations/operation-cast-lead/ adresinden 7 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• The Israel Defense Forces. (2023). The Hamas-Israel war. https://www.idf.il/en/mini-sites/hamas-israel-war-24/ adresinden 7 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Toluner, S. (1989). Milletlerarası hukuk dersleri devletin yetkisi (Yer ve kişiler bakımından çevresi ve niteliği). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Topuz, Z. ve Arafat, M. (2023). Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarının Filistin-İsrail barış sürecine etkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 78(2), 357-380. https://doi.org/10.33630/ausbf.1065955
• UNESCO. (1956, Eylül 4). Convention for the protection of cultural property in the event of armed conflict with regulations for the execution of the convention. https://www.unesco.org/en/legal-affairs/convention-protection-cultural-property-event-armed-conflict-regulations-execution-convention?hub=415 adresinden 15 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations. (1967, Kasım 22). Security Council Resolution 242: The situation in the Middle East. https://peacemaker.un.org/middle-east-resolution242 adresinden 15 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations. (1973, Ekim 22). Security Council Resolution 338: Ceasefire in the Middle East. https://peacemaker.un.org/middleeast-resolution338 adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations. (1974). The General Assembly twenty ninth session. https://www.un.org/unispal/wp-content/uploads/2016/05/ARES3236XXIX.pdf adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations. (1983). Right of peoples to self-determination – GA resolution. United Nations the question of Palestine: https://www.un.org/unispal/document/auto-insert-184195/ adresinden 3 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations. (2012, Aralık 4). Resolution adopted by the General Assembly on 29 November 2012. https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N12/479/74/PDF/N1247974.pdf?OpenElement adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations. (2024a, Nisan 18). Palestine’s status at the UN explained. UN News Global perspective Human stories. https://news.un.org/en/story/2024/04/1148351 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations. (2024b, Mayıs 10). At emergency special session, General Assembly overwhelmingly backs membership of Palestine to United Nations, Urges Security Council support bid. https://press.un.org/en/2024/ga12599.doc.htm 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations Digital Library. (Tarih yok). Basic principles of the legal status of the combatants struggling against colonial and alien domination and racist regimes. https://digitallibrary.un.org/record/191382 adresinden 1 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations Digital Library. (1952). Inclusion in the International Covenant or Covenants on Human Rights of an article relating to the right of peoples to self-determination. https://digitallibrary.un.org/record/210795?v=pdf adresinden 1 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• University of Oslo The Faculty of Law. (1934). Montevideo convention on the rights and duties of states. https://www.jus.uio.no/english/services/library/treaties/01/1-02/rights-duties-states.html adresinden 2 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• UNSCR Search engine for the United Nations Security Council Resolutions. (Tarih yok). Resolution 478 Territories occupied by Israel. http://unscr.com/en/resolutions/478 adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Worldometers. (2024, 12 Mart). State of Palestine population. https://www.worldometers.info/world-population/state-of-palestine-population/ adresinden 14 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• World Population Review. (2024). West Bank population 2024. https://worldpopulationreview.com/territories/west-bank-population adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.