The Horizon of Expectation in the Qur'anic Story

Year 2024, Volume: 8 Issue: 4, 706 - 730

Ayat Alkhlıf

https://doi.org/10.32711/tiad.1507546

Abstract

The research aims to monitor the phenomenon of breaking the horizon of expectation in the Quranic story in order to reveal the characteristics of meaning and influence in the context of the Quranic text and the role of the horizon of expectation in directing the processes of understanding and interpretation and patterns of being affected by the story, through conscious and disciplined reading based on solid standards that take into account the specificity of the Quranic text and its contextual conditions. The study relied on the descriptive analytical approach to define the basic concepts, and the analytical section dealt with the places of breaking the horizon of expectation in the Quranic story and the resulting connotations. The importance of the subject stems from its application of one of the most important propositions of reception theory - the horizon of expectation - to understand the meanings contained in the context of the Quranic story and interact with them, to prove that the recipient can employ the tools of modern criticism that suit the specific contexts of the religious text, without exposing him to the chaos of readings and diluting meanings. The study resulted in revealing the role of terseness, elision (ellipse) and metaphor in the context of Quranic stories, as effective factors in surprising the recipient and pushing him to work his mind on the purposes of the verses, and to think about the most accurate possibilities to direct the meaning.

Keywords

Reception Theory, Aesthetics Of Reception, Horizon Of Expectation, The Holy Qur, The Qur

Kur'ân Kıssasında Beklenti Ufku

Abstract

Araştırma, Kur'ân kıssasında beklenti ufkunun kırılması olgusunu izleyerek, onun anlam ve etkileyici özelliklerini Kur'ân metni bağlamında ortaya koymayı ve beklenti ufkunun Kur'ân süreçlerini yönlendirmedeki rolünü ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Anlama, yorumlama ve hikâyeden etkilenme kalıpları Bilinçli, disiplinli okuma, Kur'ân metninin özgüllüğünü ve bağlamsal verilerini dikkate alan sağlam temellere dayanmaktadır. Çalışmada temel kavramları tanıtmak için betimleyici ve analitik bir yaklaşım benimsenmiş olup, analitik bölümde Kur’ân kıssasında beklenti ufkunu kıran alanlar ve bunun sonuçları ele alınmıştır. Konunun önemi, alımlama teorisinin en önemli kavramlarından biri olan beklenti ufkunun, Kur’ân kıssası bağlamında içerilen anlamları anlamak ve onlarla etkileşime geçmek, alıcının bu bilgiyi kullanabileceğini kanıtlamak amacıyla uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Onu okuma kaosuna ve anlamların seyreltilmesine maruz bırakmadan, dini metnin belirli bağlamlarına uygun modern eleştiri araçları. Çalışma, Kur’ân kıssaları bağlamındaki rolünü ortaya çıkarmıştır. Bunlar, muhatabın hayretini uyandırmada, zihnini ayetlerin gayeleri üzerinde odaklamaya itmede ve manaya yön verme konusunda en doğru ihtimaller üzerinde düşünmesinde etkili faktörlerdir.

Keywords

Alımlama Teorisi, Alımlama Estetiği, Beklenti Ufku, Kur, Kur

Ethical Statement

Çalışmam, daha önce yayımlanmamıştır ve yayımlanmayacaktır.

Supporting Institution

Destekleyan bir kurum yok

أُفُـــقُ التَّوَقُّــــعِ فِي القصَّة القرآنيّة

Abstract

يهدف البحث إلى رصد ظاهرة كسر أفُق التوقُّع في القصَّة القرآنيّة، بُغيةَ الكشف عن خصائصِها المعنويّة والتّأثيريّة في سياق النصّ القرآنيّ، ودورِ أفق التوقُّع في توجيه عمليات الفهم والتّأويل وأنماطِ التّأثُّر بالقصَّة، من خلال القراءةِ الواعيةِ المنضبطة القائمة على أُسس متينة تُراعي خصوصيةَ النصّ القرآنيّ ومُعطياتِهِ السّياقيّة. وقد اعتمدَت الدّراسة على المنهج الوصفيّ التّحليليّ للتّعريف بالمفهوماتِ الأساسيّة، وتناولَ القسمُ التّحليليّ مَواضعَ كسرِ أفق التّوقُّع في القصَّة القرآنيّة، وما نجمَ عنه من دلالات. وتنبعُ أهميّة الموضوع من تطبيقهِ إحدى أهمِّ مقولات نظريّة التّلقّي –أفق التّوقّع- لفهم المعاني الواردةِ في سياق القصَّة القرآنيّة والتّفاعُل معها، لإثباتِ أنَّ المتلقّي يُمكِنُه أنْ يُوظِّفَ من أدواتِ النّقد الحديث ما يلائمُ السّياقاتِ الخاصةَ للنصّ الدّينيّ، دونما تعريضِه لفوضى القراءات وتمييع المعاني. وقد نتجَ عن الدراسةِ الكشفُ عن دورِ الإيجاز والحذف والاستعارة في سياق القصص القرآنيّ، بوصفها عواملَ فاعلةً في إثارةِ دهشةِ المتلقّي، ودفعه إلى إِعمال الذِّهن في مقاصدِ الآيات، والتَّفكير في الاحتمالات الأكثرَ دقَّةً لتوجيه الدّلالة.

Keywords

نظريّة التّلقّي، جَمَالِيَّاتُ التّلقّي، أُفُقُ التَّوَقُّعِ، القُرآنُ الكَرِبم، القصَّة القرآنيّة

References

• Abdulvâhid, Mahmûmd Abbâs. Kirâ'atu'n-Nassi ve Cemâliyyâtu't-Telakkî beyne'l-Mezâhibi'l-Ğarbiyyeti'l-Hadise ve turâsine'n-Nakdî Dirâsetu'n Mukârene. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-Arabî, 1.Basım, 1996.
• Abu Zeyd, Nsr Hamid. Nakdu’l-Hitabi’d-Dini. Kahire: Sina Li’n-Neşr, 2. Basım, 1994.
• Âmidî, Alî b. Muhammed b. Sâlim. el-İḥkâm fî uṣûli’l-aḥkâm. 3. Cilt. thk. İbrâhim el-Acûz. Beyrut: Daru’l- Kutubi’l-ʻİlmiyye, 1. Basım, /14051985.
• Arkûn Muhammed. Kadâya fi Nakdi’l-Akli’l-Arabi: keyfe Nefhamu’l-İslâm el-Yavm. Beyrut: Dâru’t-Talî’a, 2000.
• Bahhûş, A'li. et-Telakkî fî Şiiri Emel Dunkul. Biskra: Câmi'atu Muhammed Hader Biskre, Yüksek Lisans Tezi, 2003-2004.
• Bâkıllânî, Muhammed b. Tayyib. İʿcâzü’l-Ḳurʾân. Thk. es-Sayyid Ahmed Sakr. Kahire: Dâru’l-Maʿârif, t.y.
• Bureyk, Fâtime el-. Kadiyyetu't-Telakkî fi'n-Nakdi'l-Arabiyyi'l-Kadîm.
• Câhiz, Amr b. Bahr el-. el-Beyân ve’t-tebyîn. Thk. Abdüsselâm Muhammed Hârûn. Kahire: Mektebetü'l-Hanci, 7. Basım, 1418/1997.
• Cürcânî, Ebû Bekr Abdülkahir el-. Delâilü’l-İ’câz. thk. Mahmûd Muhammed Şâkir. et-Tencî. Beyrut: Dâru’l- Kitêbi’l-Arabî, 1404/1984.
• Cürcânî, Ebû Bekr Abdülkahir el-. Esrârü’l-Belâga. t.k: Muhammed el- Fâdilî .Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 1435/2014.
• Dayf, Şevḳî. el-Fen ve meẕâhibühû fi’n-nes̱ri’l-ʿArabî. Kahire: Dâru’l-Maʿârif, 10. Basım, 1983.
• Fattûm, Murâd Hasan. et-Telakkî fi'n-Nakdi'l-Arabî fi'l-Karni'r-Râbi'i'l-Hicrî. Şam: el-Hey'etu's-Suriyyetu'l- 'Âmme li’l-Kitâb, 2013.
• Ġusn, Eymen b. Sâlih el-. İ’âdetu Kirâ’ti’n-Naṣṣi’ş- Şer’î ve İstihdâfihî fi’l-Fikri’l-Arabî el-Mu’âsir. Riyad: Dâru Kunuzi İşbîliye Li’n-Neşr ve’t-Tevzî', 1. Basım, 2016.
• Hatîp, Ahmed Sa'd Muhammed el-. "min Esâlîbi'l-Kur’ânî'l-Kerîm fî Kesri Ufuki't-Tevakku'". Mecelletu'd- Dirâsâti'l-Kur'âniyye 10 (1344).
• Herşe, Ahmed Ġâlib el. uslûbiyyetu'l-İnziyâh fi'n-Nassi'l- Kur’ânî. Mutah: Câmi'atu Mutah, Doktora Tezi, 2008.
• Hıdır, Nazım Avde. el-Usulu'l-Mârifiyye li-Nazariyyeti't-Telakkî. Amman: Dâru’ş-Şurûk Neşri ve’t-Tevzî', 1.Basım, 1997.
• Holub, Robert C. Nazariyyetu't-Telakkî Mukaddimatu'n-Nazariye. Kahire: el-Mektebetü’l Akadimiyye, 2000.
• İbn Ebü’l-İsba’, Abdülazîm b. el-Abdilvâhid. Bedî'u’l-Kur’ân. thk. Hifnî Muhammed Şeref. Kahire: Mektebetü Nahdati Mısır. t.y.
• İbn Kesîr, İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-ʿaẓîm. Thk. Samî b. Muhammed es-Salame. Riyad: Dâru Teybe Li’n-Neşr ve’t-Tevzî', 2. Basım, 1420/ 1999.
• Jauss, Hans Robert. Cemâliyetu't-Telakkî: min ecli Ta’vîli’n-Cedîd li’n-Naṣṣi’l-Edebî. çev. Reşid Binhiddo. Cezayir: Menşuratu’l-İhtilâf, 2016.
• Kādî, Abdülcebbâr b. Ahmed. el-. Şerḥu’l-Uṣûli’l-ḫamse. thk. Abdülkerîm Osman. Kahire: Mektebetü Vehbe, 1344/ 1965.
• Kazvînî, Muhammed b. Abdirrahmân el-. el-Îzâh fi 'Ulumi'l- Belâğa. thk. İbrahim Şamsüddîn. Beyrut: Dâru’l- Kütübü’l-İlmiyye, 1.Basım, 1424/2003.
• Kutup, seyyid. Fîzilâl-İl Kur’ân. 1 Cilt, 3 bölüm. kahire- Beyrut: Daru'ş Şuruk, 23. Basım, 2003.
• Mahallî Celâleddin el-Süyûtî, Celâleddin es-. Tefsîrü’l-Celâleyn. Beyrut: Darû’l-Mârife. t.y.
• Muzaffer, Cevâd el-. "et-Telakkî fi'l-Kur’ânî'l-Kerîm. Mecellatu'l-Hivâri'l-Mutameddin". Mecelletu'l-Hivâri'l- Mutemeddin 4236 (Kasım 2013).
• Nasir, Sua'ad. "Belâğatu'l-Kassi fi'l-Kur’ânî'l-Kerîm ve Âfâku't-Telakkî". Silsilatu Kitabi'l-Umme 35/169 )Ramazan 1436).
• Raşidî, Muslim Ubaid Fendî. "Ufuku't-Tevekku' inde'l-Mutalakkî fî Dav'in-Nakdi'l-Edebiyyi'l-Hadîs Dirâstun Nazariyyetu'n-Tatbîkyye". Uksur: Mecellatu Câmi’ati'l-Ezher 1 (Ağustos 2017).
• Sa'dî, Muhammed Kerîm es-. "Ufuku't-Tevekku'ât ve Mefâhîmu uhrâ fi't-Telakkî". Sahîfatu'l-Musekkaf 1/4267, (Nisan 2018). https://l1nq.com/CGlue
• Sahlûl, Hasan. Nazariyyâtu't-Kirâ'ati ve't-Ta'vili'l-Edebî ve Kadâyâhe. Dımaşk: İttihâd el-Kuttab el-Arab, 2001.
• Sekkâkî, Yûsuf b. Ebî Bekr b. Muhammed b. ʻAlî es-. Miftâhu’l-ʿUlûm. thk. Naî’m Zerzûr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- ʻİlmiyye, 2. Basım, 1407/1987.
• Serîrî, Mevlûd es-. “Risâletu’n fi Mûcibâtî Sukûti’l-Kavli’l-Almânî el-Hadâsî fi Kirâ’ati’n-Naṣṣi’d-Dînî”. Resâilu ʻİlmiyye fi Funûni’n-Muhtelife. Mevlûd es-Serîrî. 336-438. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, 1. Basım, 2012.
• Süyûtî, Celâlüddîn es-. el-İtḳān fî ulûmi’l-Kur'ân. thk. Şuayb el-Arnaût. Beyrut: Müessesetür’Risâle, 1429/2008. Tamimi, Ammar et-. et-Tevâsul’l-Hadârî ve Mefhûmu’l-Hadâse fi Kirâ’ti’n-Naṣṣi’l-Kur’ânî. Necef: Matbaʿatü’s-
• Sekaleyn, 2. Basım, 2015.
• Tehânevî, Muhammed b. Alî. Keşşâfü ıstılâhâti'l-fünûni ve’l-‘ulûm. thk. Alî Dahrûc. Beyrut: Mektebetü Lübnan Naşirûn, 1. Basım, 1996.
• Ẓalmi, Yahyâ b. Hüseyin eẓ-. Mefhûm’n-Naṣṣi inde Duâ’ti’t-Tecdid: Diâsetu’n-Nakdiyye fi dav’ Mafhûmi’n- Nassi inde Ulamâ’ usûl’l-Fikh. Mecelletu’l-Buhûsi ve’d-Dirâsâi’ş- Şer'iyye 46 (Safer 1437).