The Typology of Hypocrisy in Tafsir al-Manar

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 1295 - 1310, 30.09.2025

Yunus Abdurahimoğlu

https://doi.org/10.32711/tiad.1745233

Abstract

The hypocrite (munāfiq) is conceptualised as an individual who, despite lacking true faith, externally presents themselves as a believer, performing actions associated with belief. This typology, particularly in the context of disbelief, is addressed in several Qur’anic verses, and even a Surah bears its name. Therefore, this article focuses on the “Typology of the Hypocrite in Tafsir al-Manar” The study begins with an in-depth exploration of the term “munāfiq”, tracing its etymological evolution from pre-Islamic to post-Islamic usage through classical lexicons. The relevant Qur’anic verses are examined, based on their interpretation in Tafsir al-Manar. The article includes a thorough literature review conducted chronologically, presenting the findings descriptively to elucidate the traits and characteristics of the hypocrite as portrayed in both the Qur’anic text and its subsequent exegesis.

Keywords

Religion , Human , Believer , Disbeliever , Hypocrite

Tefsiru’l-Menar’da Münafık Tipolojisi

Abstract

Münafık, inanmadığı halde kendisini iman etmiş ve bu yönde ‎ameller yerine ‎getiren kişi olarak tanımlanmıştır. İnkâr kısmında ‎değerlendirilmesi gereken ‎münafık aktarılan vasfı hasebiyle Kur’ân’ı ‎Kerim âyetlerine konu olmuş, hatta bir ‎sûre ismi olarak da mushafta ‎kendisine yer bulmuştur. Bu nedenle makalenin ‎konusu “Tefsîrü’l-‎Menâr’da münafık tipolojisi” olarak belirlenmiştir. Çalışmada ‎‎öncellikle münafık kelimesinin etimolojisi işlenmiştir. Böylece ‎kelimenin İslam ‎öncesi ve sonrası kullanımına dair anlam çerçevesi ‎lügatlerden hareketle ‎belirlenmeye çalışılmıştır. Ardından Tefsîrü’l-‎Menâr eseri açısından konu âyetlerde ‎verilen açıklamalar ‎doğrultusunda değerlendirilmiştir. Dolayısıyla makaleye dair ‎gerekli ‎literatür taraması kronolojiye uyularak yapılmış ve varılan ‎malumatlar ‎betimleyici bir tarzda aktarılmak suretiyle münafık ‎kişinin özellikleri ortaya konma ‎hedeflenmiştir.

Keywords

Din , İnsan , Mümin , Kâfir , Münafık

References

• Alper, Hülya. “Münafık”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/565-568. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâil. el-Câmiʿu’ṣ-Ṣaḥîḥ. thk. Mustafa Dîb el-Buğâ. Dımaşk: Dâru İbn Kesîr‎, 1993.
• Ferâhîdî, Halîl b. Ahmed el-. Kitâbu’l-‘Ayn. thk. Abdu’l-Hamîd Hendâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubu’l-’İlmiyye, 2003.
• İbn Kesîr, İmadüddin Ebu’l-Fidâ İsmail. Tefsîrü’l-Kurʾâni’l-Azîm. thk. Mustafa es-Seyyid Muhammed vd. 15 Cilt. Cize: Mektebetü Evladü’ş-Şeyh, 1. Basım, 1421/2000.
• İbn Manzûr, Cemâlüddîn. Lisânu’l-‘Arab. thk. ‘Abdullah ‘Aliyyu’l- Kebir vd. Beyrut: Dâru’l-Me‘arif, ts.
• İbni Faris, Ahmed bin Zekeriya. Mu‘cemü’l-‎Luga. thk. Zuheyr Abdu’l-Muhsin Sultân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, 1986.
• İsfehânî, Ragıb el-. el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Seyyid Geylânî. Bağdat: Dâru’l-Kalem, 2009.
• İzutsu, Toshihiko. Kur’an’da Dini ve Ahlaki Kavramlar. çev. Selahattin Ayaz. İstanbul: Pınar Yayınları, 4. Basım, 2011. Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2017.
• Kaya, İrfan. “Kur’ân’ın Kelime Seçimindeki Titizliği”. Kur’an-ı Kerim’in Maddi Varlığı (Kök Kavramlar, İnzali, Tebliği, Zabtı, Cem ve Teksiri Üzerine ‎Bir Değerlendirme)‎. ed. Mustafa Baş. İstanbul: Kîtabî Yayınları, 2024.
• Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed el-. El-Câmi li-Ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-Mübeyyin lima Tezammanehu mine’s-Sünneti ve Âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 1427/2006.
• Mâtüridî, Ebu Mansûr. Teʾvîlâtü’l-Kurʾân. thk. Ahmet Vanlıoğlu. 19 Cilt. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005.
• Mirzaoğlu, Murat. “Hadis ve Öteki”. Biz ve Öteki Multidisipiliner Bir Çalışma. ed. Yılmaz Arı. 211-229. İstanbul: Kitap Dünyası, 2023.
• Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-Ṣaḥîḥ. thk. Abdülbâkî. Kahire: Matbaatü Îsâ el-Bâbî el-Halebî‎, 1955.
• Pekcan, Ali. Kur’an ve Sünnet Işığında İnançla İlgili Güncel Konular. Rağbet Yayınları, 2011.
• Rızâ, Muhammed Reşîd. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Hâkîm (Tefsîrü’l-Menâr). Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1414.
• Soysaldı, H. Mehmet. Kur’ân Semantiği Açısından İnançla İlgili Temel Kavramlar. İzmir: Çağlayan Yayınları, 1997.
• Şahin, Mehmet Emin. “Bakara Sûresi Üçüncü Âyetin Tefsiri Bağlamında Molla Sadrâ Düşüncesinde İman”. Turkish Studies-Comparative Religious Studies 16/2 (2021), 231-244.
• Şahin, Mehmet Emin. “Muhammed Hüseyin Fadlallah’ın Min Vahyi’l-Kur’ân Tefsirinde Kötü Ahlâk Örneği: Münafık Şahsiyet”. Din, Düşünce ve Ahlak I. 137-153. Nida Akademi, 2022.
• Şahin, Mehmet Emin. “Ümmet Kavramı Çerçevesinde İdeal Davetçi Modeli: Tefsîrü’l-Menâr Bağlamında”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2023), 345-370. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1258585
• Şimşek, İbrahim. “Tefsîrü’l-Menâr’da Hikmet Kavramının Değerlendirilmesi”. Bitlis İslamiyat Dergisi 6/1 (2024), 17-39. https://doi.org/10.53442/bider.vi.1392660
• Taberî, Muhammed b. Cerir et-. Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. 26 Cilt. Cize: Hecr li’t-Tıbâa ve’n-Neşr, 2001.
• Tatlı, Ferdi. Tefsîru’l-Menâr’da İtikadî Ve Siyasî Mezheplerle İlgili Kavramlar. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Tirmizî, Ebû Îsâ. el-Câmiʿu’ṣ-Ṣaḥîḥ. thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî‎, 1996.
• Yaşaroğlu, M. Kâmil. “Müzzemmil Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/252. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Yıldırım, Kevser. Çağdaş Sorunların Tefsire Yansıması: Hak Dini Kur’an Dili ve Tefsîrü’l-Menâr Örneği. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Zemahşerî, Mahmud b. Ömer. El-Keşşâf an Hakā’iki Gavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhî’t-Te’vîl. ed. Murat Sülün. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 1. Basım, 2016.