Kur’an Kursu Öğreticilerinin Ses Eğitimi Farkındalıklarının ve İhtiyaçlarının Belirlenmesi: Haseki Örneği

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 1240 - 1268, 30.09.2025

Levent Kaya

https://doi.org/10.32711/tiad.1746051

Abstract

Bu çalışma, Kur’an kursu öğreticilerinin ses kullanımı, ses eğitimi farkındalık düzeyleri ve hizmet içi eğitim ihtiyaçlarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması dizaynına göre yapılmıştır. Katılımcılar, İstanbul Haseki Abdurrahman Gürses Kıraat Dinî İhtisas Merkezinde eğitim almış 83 Kur'an kursu öğreticisidir. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, katılımcıların ses durumları, ses eğitimi farkındalıkları ve eğitim ihtiyaçlarına yönelik anket ile araştırmacı tarafından geliştirilen 12 maddelik Likert tipte Dinî Musiki/Ses Eğitimi Hizmet içi Eğitim Programı İhtiyaç Analiz Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde yüzde, frekans ve Ki-kare istatistiği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, katılımcıların dinî musikiye yönelik aldıkları ses eğitimini yeterli bulmadıkları görülmüştür. Ayrıca mesleki gelişimlerinde müzik bilgisine ihtiyaç duydukları, ses eğitimi konusunda hizmet içi eğitimi gerekli buldukları ortaya çıkmıştır. Bu eğitimin içeriğinde ses eğitimine dair teorik konular, ses sağlığı, nefes egzersizleri, ses kullanımı konularının olması yönünde ve dinî musiki repertuvarlarını geliştirme istekleri doğrultusunda görüşlerinin anlamlı bir şekilde farklılaştığı belirlenmiştir (p<0.05). İlerideki araştırmalarda din görevlilerinin dinî musiki ses eğitimi ihtiyaçlarının belirlenmesi daha geniş ölçeğe genişletilebilir ve görüşmelerle derinleştirilebilir.

Keywords

Din Görevlileri , Kur , Dinî Musiki , Müzik Eğitimi , Ses Eğitimi , Hizmet İçi Eğitim

Ethical Statement

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlüğü, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu Başkanlığı’nın 16.07.2024 Tarih , 2024.07 Nolu kararı ile Etik Kurul Kararı alınmıştır.

Thanks

Araştırmaya katılan Kur’an kursu öğreticilerine, katılımcılarla gerçekleştirilen görüşme formu ve Dinî Musiki / Ses Eğitimi Hizmet İçi Eğitim Programının İhtiyaç Analizi Ölçeğine ilişkin değerli görüşlerini paylaşan Prof. Dr. Bülent Alcı’ya (Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri uzmanı), Prof. Berna Özkut’a (Dokuz Eylül Üniversitesi Ses Eğitimi uzmanı), Dr. Öğr. Üyesi Emrah Uçar’a (Yıldız Teknik Üniversitesi Ses Eğitimi uzmanı) ve veri toplama sürecindeki katkılarıyla Sayın Abdullah Özkan’a teşekkürlerimizi sunarız.

Identifying the Vocal Training Awareness and Needs of Qur'an Course Instructors: The Case of Haseki

Abstract

This study aims to determine Qur’an course instructors’ voice usage, awareness levels regarding voice training, and in-service training needs. The research was conducted according to the case study design of qualitative research methods. The participants consist of 83 Qur’an course instructors who received training at the Istanbul Haseki Abdurrahman Gürses Kıraat Religious Expertise Center. As data collection tools, a personal information form, a questionnaire assessing participants’ vocal conditions, awareness of voice training, and needs for such training, as well as a 12-item Likert-type “Religious Music/Voice Training In-Service Training Program Needs Analysis Scale” developed by the researcher, were utilized. Percentage, frequency, and Chi-square statistics were employed in the analysis of the data. As a result of the research, it was found that the participants did not find the voice training they received for religious music sufficient. In addition, it was revealed that they needed music knowledge for their professional development and considered in-service training on voice training necessary. It was determined that their opinions significantly differed in favor of including theoretical topics on voice training, voice health, breathing exercises, and voice use in the content of this training, as well as in line with their desire to improve their religious music repertoires (p<0.05). Future studies may expand the determination of religious officials’ needs for religious music voice training to a larger scale and enrich the findings through interviews.

Keywords

Religious Officials , Quran Course Instructors , Religious Music , Music Education , Voice Training , In-Service Education

Ethical Statement

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited. Yıldız Technical University Rectorate, Social and Human Sciences Research Ethics Committee Decision was taken with the decision dated 16.07.2024, numbered 2024.07 of the Presidency of the Publication Ethics Committee.

Thanks

We would like to thank the Quran course instructors who participated in the research, Prof. Dr. Bülent Alcı (Educational Sciences Specialist at Yıldız Technical University), Prof. Berna Özkut (Voice Training Specialist at Dokuz Eylül University), Dr. Lecturer Emrah Uçar (Voice Training Specialist at Yıldız Technical University) for their valuable opinions on the interview form conducted with the participants and the Needs Analysis Scale of the Religious Music / Voice Training In-Service Training Program, and Mr. Abdullah Özkan for his contributions during the data collection process.

References

• Bengisu, Serkan vd. “Kas Gerilimi Disfonisi Tip 1 Hastalığı ile Yumuşak Fonasyon İndeksi Arasındaki İlişki ve Ses Terapisinin Etkinliği”. The Turkish Journal of Ear Nose and Throat 18/3 (2008), 131-138.
• Bulut, Kudret. Din Görevlilerinin Hizmet İçi Eğitim İhtiyaçları Üzerine Bir Araştırma (İç Batı Anadolu Bölümü Örneği). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Cevanşir, Behbut – Gürel, Güzin. Foniatri. İstanbul: Sanal Matbaacılık, 1982.
• Çevik, Suna. “Müzik Öğretmenliği Eğitiminde Ses Eğitimi Alan Derslerinin Müzik Öğretmenliği Yeterlilikleri Yönünden Değerlendirilmesi”. Ulusal Müzik Sempozyumu Bildirileri. 647-648 Denizli: Anı Yayıncılık, 2006.
• Dayme, Meribeth. Dynamics of the Singing Voice. New York: Springer-Verlag, 2009.
• Demir, Arif. “Kur’an Kurslarında Dinî Mûsikî Eğitiminin Yeri ve Önemi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16/1 (Haziran 2016), 157–181.
• Demirel, Ömer. Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi, 19. Basım, 2012.
• Doğanyiğit, Satı vd. “İmam-Hatip ve Müezzin-Kayyım Olarak Görev Yapan Bireylerin Ses Kullanımına Yönelik Bilinç Düzeyleri ve Ses Sorunları”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20/1 (Haziran 2018), 17–42.
• Egüz, Saip. Toplu Ses Eğitimi 1: Temel Konular. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1991.
• Evren, Gül Fahriye. Ses Eğitimi Yöntemlerinin Ses Hastalıklarının Tedavisinde Kullanımı. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Gider Erol, Aysun Şule. Din Görevlilerinin Seslerini Kullanırken Yaşadıkları Problemler. Niğde: Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Hanbal İbooğlu, Elif. Din Görevlilerinde Ses Hijyeni Eğitiminin Ses Üzerine Olan Etkisinin Araştırılması. Nevşehir: Kapadokya Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
• Helvacı, Ayhan. Şarkı Söyleme Eğitimi: Temel Konular ve Uygulamalar. Bursa: Ekin Yayınevi, 1. Basım, 2012.
• Hong-Young, Arabella. Singing Professionally: Studying Singing for Actors and Singers. New Hampshire: Heinemann Drama, 2003.
• Ilomäki, Irma vd., “Kadın Öğretmenlerde Ses Eğitimi ve Ses Hijyeni Eğitiminin Akustik ve Algısal Konuşma Parametreleri ve Kendi Bildirdikleri Vokal Refahı Üzerindeki Etkileri”. Logopedik Foniatri Vokoloji 33/2 (2008), 83-92.
• Kapan, Fatma Emel. Anadolu İmam Hatip Liselerindeki Müzik Eğitiminin Öğrenci Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Kaufman, Roger. Educational System Planning. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1972.
• Kaya, Levent vd. “Cami Görevlileri İçin Geliştirilen Ses Eğitimi Konulu Hizmet İçi Eğitim Programının Etkililiğinin İncelenmesi”. Rast Müzikoloji Dergisi 11/3 (2023): 447–473. https://doi.org/10.12975/rastmd.20231135
• Koufman, James – Isaacson, Glenn. The Spectrum of Vocal Dysfunction. USA: Otolaryngologic Clinics of North America, 1991.
• McKillip, Jack. Need Analysis: Tools for the Human Services and Education. Newbury Park, CA: Sage, 1987.
• McKinney, James. The Diagnosis & Correction of Vocal Faults: A Manual for Teachers of Singing and for Choir Directors. Long Grove, Illinois: Waveland Press, 1994.
• Özaydın, Nilay. Singing Voice Handicap Index’in Türkçe Uyarlaması; Profesyonel Ses Adaylarında Karşılaşılan Şarkı Sesi Sorunları. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2006.
• Özdemir Şuayip – Arıcı İsmail. “Din Görevlilerinin Hazırlayıcı Eğitim Kursuna Yönelik Görüşleri”. Dinî Araştırmalar 14/39 (2011), 87-103.
• Özkut, Berna vd. “Camilerde Aktif Görev Yapan Din Adamlarının Ses Eğitimi Farkındalıkları”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8/1 (2019), 126–150.
• Sabar, Gül. Sesimiz Eğitimi ve Korunması. İstanbul: Pan Yayıncılık, 1. Basım, 2008.
• Sevinç, Muhammet. “Historical Process and Comparison of Curriculums of Religious Music Education in İmam-Hatip High Schools". Journal of Faculty of Theology of Bozok University 11/11 (Kasım 2017), 153-184.
• Töreyin, Ayşe Meral. Ses Eğitimi Temel Kavramlar – İlkeler – Yöntemler: Dünyada ve Türkiye’de Ses Eğitimine Genel Bakış, Dil ve Türkiye Türkçesi. Ankara: Sözkesen Matbaacılık, 1. Basım, 2008.
• Yin, Robert K. Case Study Research and Applications: Design and Methods. Thousand Oaks CA: Sage, 6th ed., 2018.
• Yüner, Hüseyin. “Music Education in Theology and Islamic Science Faculties”. Bozok University Journal of Faculty of Theology 13/13 (2018), 253-267.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “2024-2028 Stratejik Planı.” Diyanet İşleri Başkanlığı”. Erişim 20 Mart 2025. https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/Detay/131/2024-2028-stratejik-plan%C4%B1.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına ve Kadrolarına Göre Personel Sayısı (Müftülük)”. Erişim 22 Mart 2025. https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/sayfa/57/istatistikler